Είναι σαφές ότι η Ημερήσια Διάταξη για το Κυπριακό καθορίζεται από τον ΟΗΕ και σίγουρα δεν ορίζεται από οποιαδήποτε μαξιμαλιστική τοποθέτηση του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, ακόμη και στη Γενική Συνέλευση του Διεθνούς Οργανισμού.

Όταν ο κ. Ερντογάν ζητά από τα μέλη του ΟΗΕ αναγνώριση της παράνομης στρατιωτικής εισβολής και της παράνομης κατοχής μέρους του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας με την απαίτηση αναγνώρισης δύο κρατών στην Κύπρο, σε αντίθεση με όσα ορίζονται από τη διεθνή πραγματικότητα, τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και την ένταξη της ενιαίας Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., η πρόκληση στρέφεται κυρίως προς τη διεθνή κοινότητα.

Ο βιασμός του διεθνούς δικαίου και η παράνομη στρατιωτική κατοχή σε βάρος κράτους – μέλους της Ε.Ε. παρερμηνεύεται επικίνδυνα από τη διεθνή κοινότητα και την ίδια την Ε.Ε. όταν διατυπώνεται η άποψη ότι το διεθνές έγκλημα, που συμπληρώνει 50 χρόνια συνεχούς παρανομίας, αποτελεί διμερή διαφορά Κυπριακής Δημοκρατίας και Τουρκίας, ιδιαίτερα τη στιγμή που τουλάχιστον οι ομονοούσες χώρες, τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. και οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ καταδικάζουν εντονότατα τη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την παράνομη στρατιωτική κατοχή Ουκρανικών εδαφών.

Το μήνυμα της Κύπρου

Ο δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μοναδικός ιδιοκτήτης των δικαιωμάτων και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας του, συνεχίζει το συνεπές πολιτικό του πρόγραμμα, που ανατρέπει όσα οι Τούρκοι περιμένουν ως αντίδραση.

Με πολιτικό ορθολογισμό δεν εγκατέλειψε την αίθουσα της Ολομέλειας του ΟΗΕ και παρακολούθησε όπως απαιτεί η πολιτική σοβαρότητα, προς έκπληξη πολλών στην Αθήνα και τη Λευκωσία, όλη την πολιτική και γεωστρατηγική τοποθέτηση του Προέδρου της Τουρκίας.

Το μήνυμα της συμπεριφοράς του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, που εκπέμπεται από την έδρα του ΟΗΕ, αλλά και το κείμενο της παρέμβασης του κ. Ν. Χριστοδουλίδη στην Ολομέλεια διαβεβαιώνει, ιδιαίτερα με την επεξεργασμένη αναφορά του στην ευρωπαϊκή διάσταση του Κυπριακού, ότι η Λευκωσία θα υλοποιήσει όλες τις δεσμεύσεις που άμεσα ενδιαφέρουν τον κυπριακό λαό στο σύνολό του, αλλά και τη διεθνή κοινότητα, που απροκάλυπτα προκαλείται από τον κ. Ερντογάν.

Η ερμηνεία όλων όσων συμβαίνουν στη Νέα Υόρκη δεν επιτρέπεται να γίνεται περιστασιακά. Η καθ’ όλα δομημένη, ξεπερασμένης όμως αντίληψης ομιλία του Προέδρου Ερντογάν, υποχρεώνει όλες τις κυβερνήσεις κρατών, που σέβονται το διεθνές δίκαιο, να εργασθούν συντονισμένα για την ανάδειξη μίας εύληπτης προβολής των διεθνών επιδιώξεων.

Υποχρέωση όλων αποτελεί, όσο θα ήταν δυνατό στο περιβάλλον των διεθνών εντάσεων, η λείανση των οξύτατων γωνιών της διεθνούς κατάστασης, ώστε η παγκόσμια κοινή γνώμη να αντιληφθεί τα σύνθετα και δυσνόητα (μαγικά), που πραγματοποιούνται στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού χωρίς να παραβλέπεται η συμπληρωματική αξία των επιβολών του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου στην ουσιαστική πολιτικοοικονομική και γεωστρατηγική παρουσία της Ε.Ε.

Η δημιουργία σαφούς πλαισίου που διαμορφώνεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το πολιτικονομοθετικό οικοδόμημα της Ε.Ε. παραμένει απαραίτητος όρος και κατά τη γνώμη πολλών αναλυτών ικανή και αναγκαία συνθήκη επιτυχούς εξέλιξης στη διεθνή ανταλλαγή απόψεων για την αποκατάσταση των διεθνών ισορροπιών και τη διατήρηση και παγκόσμιας ειρήνης, που αναμφισβήτητα ναρκοθετούν στρατιωτικές εισβολές και παράνομες κατοχές επί εδαφών κυριάρχων κρατών στην Κύπρο, στην Ουκρανία, στη Συρία, στην Αρμενία.

Παραβιάσεις αρχών του ΟΗΕ

Τη στιγμή που εξελίσσονται οι εργασίες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στη διεθνή κοινότητα συμβαίνουν γεγονότα που προκαλούν τα μέλη του Διεθνούς Οργανισμού τουλάχιστον να ενσκήψουν στα αποτελέσματα των παραβιάσεων του Χάρτη του.

1. Αποφασίζεται διακοπή των εχθροπραξιών Αζέρων – Αρμενίων με παρέμβαση της Ρωσίας, παρ’ όλο που δεν ικανοποιούνται οι επιθυμίες, αλλά και οι προϋποθέσεις ασφάλειας των κατοίκων του αρμενικού θύλακα.
2. Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ρωσίας συμμετέχει στις εργασίες του Συμβουλίου Ασφαλείας στο οποίο ο Πρόεδρος της Ουκρανίας παρουσίασε τις θέσεις της χώρας του, χρησιμοποιώντας σκληρή και καθόλου διπλωματική γλώσσα.
3. Πραγματοποιείται έκτακτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος – Τουρκίας για να επεξεργασθούν τις τελευταίες λεπτομέρειες της συνάντησης των ηγετών τους (Νέα Υόρκη, 20.09.2023, ώρα 18.00 Ελλάδος).
4. Οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν ολοκληρώνουν μία συνάντηση υψηλών απαιτήσεων χωρίς να υπάρξουν από την ελληνική πλευρά υπέρμετρες ή ενθουσιώδεις δηλώσεις, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, παρά τις σε βάρος της Ελλάδος προκλητικά ανερμάτιστες καταγγελίες του Προέδρου της Τουρκίας στο θέμα των προσφύγων και τις απαιτήσεις διεθνούς συνεργασίας για την προστασία και ασφαλή επιστροφή στις εστίες τους, μεταξύ πολλών άλλων προκλήσεων, που περιέχονται στην ομιλία του κ. Ερντογάν στον ΟΗΕ.
5. Με μία θετική δράση το Κατάρ μεσολαβεί και συμβάλλει στην απελευθέρωση / ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν. Ταυτοχρόνως αποδεσμεύονται «παγωμένες» ιρανικές καταθέσεις στις ΗΠΑ, ύψους 6 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, τα οποία θα κατατεθούν σε τράπεζα στο Κατάρ για να καλυφθούν, με ευθύνη της κυβέρνησης στη Ντόχα, ανθρωπιστικές ανάγκες της Τεχεράνης.

Διεθνής κινητικότητα

Τα γεγονότα σηματοδοτούν έντονη διεθνή κινητικότητα, στην οποία Ελλάδα και Τουρκία προσκαλούνται να δραστηριοποιηθούν δημιουργικά. Σύμμαχοι, εταίροι και φίλοι εκτιμούν ότι και οι δύο συνομιλητές γνωρίζουν και έχουν αντιληφθεί την ουσία της σύγχρονης πραγματικότητας, όπως διαμορφώνεται μέσα από διεθνείς προκλήσεις οικονομικές, πολιτικές, γεωστρατηγικές και κοινωνικές.

Οι μαξιμαλιστικές τοποθετήσεις ηγετών στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όπως και η πρόσφατη του Προέδρου της Τουρκίας, μάλλον συνεχίζουν να μην αποτελούν έκπληξη για τα συμμετέχοντα κράτη, τη διεθνή κοινότητα, επειδή προέρχονται από αυταρχικούς ομιλητές που εκφράζουν τις θέσεις τους ακόμη και τον 21ο αιώνα, με τον τρόπο που συνεχίζει να προτιμά ο κ. Ερντογάν.

Στην ιστορία των Γενικών Συνελεύσεων έχουν καταγραφεί πολύ πιο ακραίες εισηγήσεις και τοποθετήσεις ηγετών, με επίδειξη πολύωρης ρητορικής δεινότητας, ή «χτυπώντας με τα υποδήματά τους το έδρανο της εθνικής του αντιπροσωπείας».

Η γραφικότητα των τρόπων που χρησιμοποιούνται από τους ηγέτες των χωρών, είτε για να εντυπωσιάσουν τους ψηφοφόρους τους είτε για να εκφράσουν τη διεθνή αγανάκτησή τους, κρίνεται, αξιολογείται και τελικώς παραμένει καταγραμμένη στα Αρχεία του ΟΗΕ. Όμως οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις των ηγετών, ιδιαίτερα κρατών που ανήκουν στον ίδιο γεωστρατηγικό σχηματισμό και επιλέγουν ένταση και αντιπαλότητα για να εκπέμψουν τα πολιτικά τους μηνύματα, απασχολούν ουσιαστικά τον ευρύτερο συμμαχικό τους χώρο, αλλά και τη διεθνή κοινότητα.

Κίνηση στα ελληνοτουρκικά

Οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν κατά τη συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη διαμόρφωσαν το πλαίσιο που θα επιτρέψει τεχνική επεξεργασία σημαντικών διεθνών ερωτημάτων, καθώς επίσης την άμεση προώθηση των ήπιων πολιτικών και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο πλαίσιο των ΝΑΤΟϊκών γεωστρατηγικών αναζητήσεων.

Στην πατρίδα κάθε ενός από τους ηγέτες, που συναντήθηκαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, οι τάσεις, καλύτερα οι προσδοκίες των λαών εκφράζονται, αναλύονται και δημοσιοποιούνται από τα ΜΜΕ. Όμως σημαντικότερη για την αντίληψη της πραγματικότητας που επιθυμούν να υπηρετήσουν δύο ισχυροί πολιτικοί ηγέτες, που πρόσφατα εξασφάλισαν την ισχυρή υποστήριξη των εκλογέων, προβάλλει η επιλογή τους στο Βίλνιους, κοινή βάση για τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη.

Οι όροι της διμερούς επικοινωνίας παραμένουν σκληροί, μικρής ευκαμψίας, όπως φαίνεται από την ομιλία Ερντογάν στον ΟΗΕ. Η τεχνική επεξεργασία που θα ακολουθήσει σε επίπεδο υφυπουργών μετά τη διμερή συνάντηση θα σηματοδοτήσει την πολιτική διαδρομή που επιλέγουν για να πετύχουν τους στόχους της εξωτερικής τους πολιτικής, αλλά και να ανταποκριθούν στις συνολικές εταιρικές και συμμαχικές γεωστρατηγικές στοχεύσεις.

Η διμερής και η ΝΑΤΟϊκή συζήτηση των δύο συμμάχων κρατών εμφανίζεται ευκολότερη από την ευρύτερη γεωστρατηγική και ενεργειακή αναζήτηση, που υποφώσκει στην Ημερήσια Διάταξη των δύο ηγετών.

Η Άγκυρα, διαισθανόμενη ή και προβλέποντας το εύρος της πολιτικής ευθύνης που αναλαμβάνει σε αυτή τη μαραθώνια διαδρομή, που άλλοτε θα διατρέξει δίπλα στην Αθήνα, άλλοτε απέναντί της, επιλέγει στην παρούσα στιγμή δημόσια μαξιμαλιστική τοποθέτηση στο Κυπριακό, παρ’ όλο που ο ΟΗΕ το ορίζει τελείως διαφορετικά από την Τουρκία.

Παρά τις διμερείς, πολυμερείς, ακόμη και ευρωπαϊκές συνομιλίες μας με την Άγκυρα υποχρεωνόμαστε να παρακολουθούμε αδιάκοπα τις διεθνείς τάσεις και τον τρόπο που ο ανατολικός μας γείτονας τοποθετεί τις επιδιώξεις του στο παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο των διεκδικήσεων και των αναμετρήσεων.

Με διπλωματική μετριοπάθεια και πολιτική συνέπεια κάθε Ευρωπαίος πολιτικός μπορεί να ισχυρίζεται, με την ίδια άνεση που παρουσιάζει ο Πρόεδρος Ερντογάν τις υπερβολικές, αναθεωρητικές, μαξιμαλιστικές απόψεις του για το Κυπριακό, την επιβεβλημένη θέση από το πολιτικό και νομικό πλαίσιο της Ε.Ε. που βεβαιώνει ότι για το Κυπριακό από το 2004 παγιώθηκε στις Βρυξέλλες και σε όλα τα κράτη – μέλη το ενιαίο της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το ενταξιακό πλαίσιο που έφερε την Κύπρο στην Ε.Ε., σύμφωνα με τις Ιδρυτικές Συνθήκες της.

Πλέον παραμένει ως διεθνής απαίτηση η άμεση αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής από την ενιαία Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε η χώρα – μέλος της Ε.Ε., με ανανεωμένη δημοκρατική έκφραση του λαού της, ελληνο- και τουρκο-κυπρίων, για μία φορά ακόμη, μετά το δημοψήφισμα που επιβεβαίωσε τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό το 2004, να ορίσει το δημοκρατικό και κυρίαρχο μέλλον στο σύνολο της επικράτειάς της, όπως το απαιτεί η ευρωπαϊκή της πραγματικότητα και κυρίως τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Κάθε επιλογή της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς να απομακρύνεται από τα ψηφίσματα του Σ.Α. του ΟΗΕ και την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου, φέρνει ολόκληρο τον κυπριακό λαό, κυρίαρχο της χώρας του, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, πλησιέστερα στην πρόοδο, την ανάπτυξη και την ευημερία την οποία μέχρι σήμερα του αποστερεί η στρατιωτική τουρκική κατοχή. Ταυτοχρόνως παρέχεται δυνατότητα στην Τουρκία τάχιστα να αναθερμάνει την ενταξιακή της διαδικασία (2005) σε στενή συνεργασία με την Αθήνα.

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης:

Ο Ανδρουλάκης πήρε το… όπλο του

Κέντρο: Η πιο μεγάλη πρόκληση για τον Κασσελάκη τους πρώτους μήνες της προεδρίας του

Ελληνοτουρκικά: Σπριντ προσέγγισης με την Άγκυρα