Οι εξελίξεις μετά την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στη χώρα μας, η οποία επηρέασε θετικά προς το παρόν τις σχέσεις μας με την Τουρκία, ελήφθη ως ευκαιρία από την ελληνική κυβέρνηση για την αναθεώρηση του εξοπλιστικού προγράμματος για την ακύρωση προμήθειας μιας φρεγάτας και των κορβετών. Προς αυτή την κατεύθυνση συνετέλεσε σημαντικά η οικονομική στενότητα και η εξασθένηση των δημοσιονομικών αντοχών. 

Η απόφαση αυτή είναι η συνέχεια της προχειρότητας στην λήψη αποφάσεων σχετικά με τους εξοπλισμούς, γεγονός που επηρεάζει την άμυνα και την οικονομία της χώρας. Και τονίζω ότι συνεχίζεται γιατί μέχρι τώρα δεν υπήρχε ταύτιση των αποφάσεων της κυβέρνησης με αυτές των επιτελείων των κλάδων των ενόπλων δυνάμεων. Πολλές φορές η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων ελάμβανε πληροφόρηση από την πολιτική ηγεσία για προμήθειες που δεν υπήρχαν στα εξοπλιστικά προγράμματα. 

Τα εξοπλιστικά προγράμματα για να καλύπτουν επαρκώς τις αμυντικές ανάγκες, πρέπει να σχεδιάζονται με διεθνώς αξιόπιστες πρακτικές και κανόνες, συμβατούς με τους στόχους της Εθνικής μας στρατηγικής. 

Κατά  διαστήματα και προγραμματισμένα σε περίοδο ειρήνης, λαμβανομένων πάντα υπόψη των γεωπολιτικών εξελίξεων, πρέπει να γίνεται εκτίμηση της κατάστασης του υπάρχοντος εξοπλισμού και προσδιορισμός των αναγκών σε υλικά και οπλικά συστήματα για την πλήρη υποστήριξη της επιχειρησιακής και στρατιωτικής ισχύος.  

Οι σύγχρονες μέθοδοι και εφαρμογές για τον ποσοτικό και ποιοτικό έλεγχο αποθεμάτων πρέπει να είναι σε συνεχή λειτουργία, ώστε να καταγράφονται οι ελλείψεις, να προγραμματίζεται ο εκσυγχρονισμός των παλαιάς τεχνολογίας συστημάτων, να κοστολογούνται οι ανάγκες και να δρομολογούνται με προτεραιότητα οι προμήθειες  βάση των μελετών  και προτάσεων των γενικών επιτελείων των ενόπλων δυνάμεων. Για να είναι ολοκληρωμένη αυτή η διαδικασία, στην κατεύθυνση της αμυντικής ισχύος και την αποφυγή της σπατάλης που είναι τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη, απαραίτητη προϋπόθεση για τους υπό προμήθεια εξοπλισμούς είναι να συγχρονίζονται λειτουργικά με τον υφιστάμενο εξοπλισμό, να αξιολογούνται οι υποδομές και η κατασκευή νέων εφόσον απαιτείται, να συνάδει με την στρατηγική για την  βιομηχανική και τεχνολογική βάση, να διευρύνει τις δυνατότητες συνεργασίας και υποστήριξης της Αμυντικής Βιομηχανίας και να προγραμματίζεται η εκπαίδευση του απαιτούμενου προσωπικού στην νέα τεχνολογία. 

Βεβαίως στην προτίμηση της χώρας προέλευσης του υπό προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού, συμβάλλουν σημαντικά οι διακρατικές φιλικές σχέσεις και η συνεργασία των κρατών. Αυτή ως πρακτική είναι συνήθης, αρκεί να μην επηρεάζεται το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων και η θωράκιση της χώρας μας. 

Η απάντηση στα προβλήματα αμυντικής θωράκισης της χώρας δεν μπορεί να είναι η διαρκής συσσώρευση οπλικών συστημάτων μέσω νέων προμηθειών, παραβλέποντας συστηματικά σημαντικούς τομείς όπως του ανθρώπινου δυναμικού, της αναδιοργάνωσης, του εκσυγχρονισμού και των νέων τεχνολογιών στη διοίκηση και τον έλεγχο που θα είχαν ισοδύναμο αμυντικό αποτέλεσμα, με αποφυγή σημαντικών οικονομικών εκροών, οι οποίες θα μπορούσαν να διοχετευθούν για την στήριξη άλλων σημαντικών τομέων που συμβάλλουν στην άμυνα της πατρίδας μας. 

Παραβλέπονται επίσης και συσκοτίζονται και οι οικονομικές επιπτώσεις των επιλογών αυτών σε βάθος χρόνου. Οι συζητήσεις γύρω από τα οικονομικά της Άμυνας, περιορίζονται στο κόστος της αρχικής προμήθειας, ενώ το κόστος λειτουργίας και υποστήριξης των συστημάτων αυτών στη διάρκεια του κύκλου ζωής τους είναι πολλαπλάσιο. Ενδεικτικά αναφέρεται, ότι κόστος της αρχικής προμήθειας ενός οπλικού συστήματος (αεροσκάφος, πλοίο, άρμα μάχης) αντιστοιχεί περίπου στο 20% του συνολικού κόστους του κύκλου ζωής του (διάρκειας περίπου τριάντα χρόνων) ενώ το 80% αντιστοιχεί στο κόστος λειτουργίας και υποστήριξης για τα επόμενα χρόνια.  

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι και η συζήτηση που γίνεται  στην επιτροπή εξοπλιστικών προγραμμάτων της βουλής για την προμήθεια νέων οπλικών συστημάτων, δεν παρέχει την αξιοπιστία ότι η προμήθεια  καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες της άμυνας. Η συζήτηση μπορεί να γίνεται, αλλά δεν εξαντλείται με ουσιαστικά επιχειρήματα.  

Χρειάζεται ένα νέο θεσμικό μοντέλο διαφάνειας. 

Υπάρχει το υπόδειγμα της Γερμανίας. Το προεδρείο της επιτροπής εξοπλιστικών προγραμμάτων της βουλής εναλλάσσεται μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Υπάρχει και επίτροπος εξοπλιστικών προγραμμάτων εκλεγμένος από τη Βουλή με αυξημένες αρμοδιότητες, κυρίως ελεγκτικές.  

Πρέπει με κάθε τρόπο και με αξιόπιστα προγράμματα να περιοριστεί η σπατάλη. Ο κοινωνικός τομέας της χώρας μας έχει την ανάγκη περισσότερων οικονομικών πόρων.  

Στόχος της αμυντικής ισχύος πρέπει να είναι διαρκώς η ειρήνη.  

Ο Πάνος Τρυφιάτης είναι Οικονομολόγος – ΔΜΣ  Πολιτικών  Επιστημών, πρώην Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού

Διαβάστε επίσης:

Τι επιτεύχθηκε στην COP28; Στο επίκεντρο, για πρώτη φορά,η διασύνδεση των ωκεανών και του κλίματος

Ιδιωτικά πανεπιστήμια: Η κυβέρνηση κλιμακώνει την επίθεση σε βάρος της δημόσιας και δωρεάν παιδείας

Ό,τι φαίνεται «νόμιμο» δεν είναι πάντα και ηθικό