Από τις 19 Οκτωβρίου 2023, λίγες ημέρες μετά την έναρξη της σύγκρουσης Ισραήλ – Χαμάς, το αντιαμερικανικό – αντισιωνιστικό σιιτικό κίνημα των Χούθι (ή Ansar Allah ή παρτιζάνοι του Θεού), προκειμένου να υποστηρίξει τους Παλαιστίνιους της Γάζας, άρχισε να στοχοποιεί, κυρίως με βαλλιστικά βλήματα εδάφους – εδάφους και οπλισμένα drones, το νότιο Ισραήλ, αλλά και τα πλοία, εμπορικά και στρατιωτικά, που έπλεαν πλησίον των Στενών Μπαμπ Ελ Μαντέμπ της νότιας Ερυθράς Θάλασσας.

Επιχείρηση «Prosperity Guardian»

Από την έναρξη των επιθέσεων οι αμερικανικές δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους, που είχαν αναπτυχθεί στην περιοχή, αναχαίτιζαν τους πυραύλους και τα drones των Χούθι. Επιπρόσθετα σχημάτισαν έναν αεροναυτικό στρατιωτικό συνασπισμό για να περιπολούν την Ερυθρά Θάλασσα, ζήτησαν από τους Χούθι να σταματήσουν τις επιθέσεις, και στη συνέχεια επέβαλαν κυρώσεις σε ηγετικά στελέχη των ανταρτών. Η Επιχείρηση «Prosperity Guardian», ένας συνασπισμός 22 κρατών με επικεφαλής την Κεντρική Διοίκηση των Ναυτικών Δυνάμεων των ΗΠΑ (NAVCENT), διεξάγεται από τον Δεκέμβριο του 2023.

Παρ’ όλα αυτά, οι Χούθι ανακοίνωσαν ότι θα συνεχίσουν τις επιθέσεις μέχρι ο ισραηλινός στρατός να τερματίσει τη διεξαγωγή της εκκαθαριστικής επιχείρησης στη Λωρίδα της Γάζας. Συνολικά, από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι σήμερα, οι αντάρτες Χούθι έχουν επιτεθεί σε περισσότερα από 50 εμπορικά και στρατιωτικά πλοία.

Η επιθετικότητα των Χούθι ανάγκασε τα εμπορικά πλοία να εκτρέψουν την πορεία τους από την Ερυθρά Θάλασσα, να επιλέξουν τον περίπλου της αφρικανικής ηπείρου και τελικά να αυξηθεί κατακόρυφα το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων τους. Μερικούς μήνες αργότερα (10 Ιανουαρίου 2024), το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε το ψήφισμα 2722, το οποίο μεταξύ άλλων καταδίκαζε τις επιθέσεις των Χούθι και επεσήμαινε ότι τα κράτη – μέλη του έχουν το δικαίωμα να προστατεύουν τα πλοία τους. Στη συνέχεια, οι αμερικανοβρετανικές δυνάμεις, με την υποστήριξη και άλλων χωρών, διεξήγαγαν τέσσερις κοινές επιχειρήσεις κατά των Χούθι σε διάφορες τοποθεσίες στην Υεμένη.

Επιχείρηση «EUNAVFOR ASPIDES»

Εκτός από την επιχείρηση «Prosperity Guardian», αποφασίστηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε. και η διεξαγωγή της επιχείρησης «EUNAVFOR ASPIDES», διάρκειας 12 μηνών σε πρώτη φάση, για την ασφάλεια της διεθνούς ναυσιπλοΐας στην ευρύτερη περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας. Στην εν λόγω επιχείρηση θα συμμετέχει για τρεις μήνες η ελληνική φρεγάτα «Ύδρα» F-452, το ιταλικό αντιτορπιλικό D-552 «Caio Duillio», η γαλλική φρεγάτα D-653 «Languedoc» και τη γερμανική φρεγάτα F-221 «Hessen», η οποία ήδη κατέστρεψε δύο στόχους (27 Φεβρουαρίου).

Να σημειωθεί ότι επιχειρησιακό στρατηγείο της Ε.Ε. ορίσθηκε η 1η Στρατιά στη Λάρισα. Οι λειτουργικές δαπάνες της επιχείρησης βαρύνουν τα κράτη – μέλη, ενώ το ποσό δημοσιονομικής αναφοράς για τις κοινές δαπάνες ανέρχεται στα 8.000.000 ευρώ. Περιοχή ευθύνης συνιστούν τα Στενά Μπαμπ Ελ Μαντέμπ, τα Στενά Ορμούζ, η Ερυθρά Θάλασσα, ο Κόλπος του Άντεν, η Αραβική Θάλασσα, ο Κόλπος του Ομάν και ο Περσικός Κόλπος. Κύρια αποστολή της επιχείρησης θα είναι η συλλογή πληροφοριών και η συνοδεία – προστασία των εμπορικών πλοίων.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 27ης Φεβρουαρίου, η φρεγάτα «Ύδρα» απέπλευσε από τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, αφού προηγουμένως το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ), υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έδωσε το πράσινο φως για την ανάπτυξη της ελληνικής φρεγάτας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Οι κανόνες εμπλοκής της επιχείρησης θα έχουν αμυντικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ότι θα εξουδετερώνονται οι απειλές κατά των πλοίων που προέρχονται από τα οπλικά συστήματα των Χούθι (βλήματα, drones κ.λπ.), όχι όμως οι αντάρτες Χούθι.

Περιβάλλον πολλαπλών ασύμμετρων απειλών

Αναμφισβήτητα η στρατιωτική πτέρυγα του κινήματος των Χούθι συνιστά σημαντική ασύμμετρη απειλή κατά της διεθνούς ναυτιλίας. Η εν λόγω απειλή είναι ανάλογη της επιχειρησιακής τους δυνατότητας και της πρόθεσής τους να διεξάγουν επιθετικές ενέργειες, προκειμένου: α) Να επιδείξουν αλληλεγγύη προς τη Χαμάς. β) Να υπονομεύσουν τον βασικό περιφερειακό αντίπαλό τους, το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο, κατά τη διάρκεια της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου 2023, συμμετείχε σε συζητήσεις με Αμερικανούς αξιωματούχους για να εξομαλύνει τις σχέσεις του με το Ισραήλ (Abraham Accords). γ) Να αναδείξουν τη στρατιωτική τους ισχύ στην περιοχή της Αραβικής Χερσονήσου.

Η πρόθεσή τους για επιθετική δραστηριότητα θεωρείται δεδομένη, ενώ η επιχειρησιακή τους δυνατότητα αποκτήθηκε ένεκα της στρατιωτικής εκπαίδευσης και των οπλικών συστημάτων που έχουν λάβει από το Ιράν, καθώς και της εμπειρίας των δεκάδων χιλιάδων μαχητών τους που απέκτησαν στον μακροχρόνιο εμφύλιο της Υεμένης.

Οι ναυτικές δυνάμεις, που συμμετέχουν στην επιχείρηση εξουδετέρωσης της ασύμμετρης απειλής, θα πρέπει να διαθέτουν την ανάλογη επιχειρησιακή δυνατότητα αντιμετώπισης βαλλιστικών βλημάτων, βλημάτων cruise, αντιπλοϊκών βλημάτων, οπλισμένων drones και τηλεκατευθυνόμενων «σκαφών αυτοκτονίας». Επομένως, η ελληνική φρεγάτα, η οποία θα διαθέτει μεταξύ άλλων επιπρόσθετο εξοπλισμό ηλεκτρονικών μέτρων υποστήριξης (ESM), ηλεκτρονικών αντιμέτρων (ECM) και φορητών αντιαεροπορικών όπλων εγγύς προστασίας, θα διεξάγει παρατεταμένες επιχειρήσεις σε ένα αεροναυτικό περιβάλλον πολλαπλών ασύμμετρων απειλών.

Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η απειλή των Χούθι δεν περιορίζεται χρονικά. Δηλαδή, ακόμη και μετά το πέρας της διεξαγωγής της επιχείρησης, δεν είναι απίθανο να σημειωθούν επιθέσεις κατά εμπορικών πλοίων, τα οποία θα συνδέονται με τις χώρες που συμμετείχαν στην επιχείρηση «EUNAVFOR ASPIDES». Για παράδειγμα, τον Μάιο του 2022, οι Φρουροί της Ιρανικής Επανάστασης κατέλαβαν δύο δεξαμενόπλοια, που έπλεαν υπό ελληνική σημαία στον Περσικό Κόλπο, σε αντίποινα για την κατάσχεση από τις ελληνικές αρχές του φορτίου ενός ρωσικού τάνκερ στα ανοικτά της Εύβοιας.

Πάντως, το best case scenario είναι να ευοδωθεί η φημολογούμενη συμφωνία για πολυήμερη κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ – Χαμάς και ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους κρατούμενους. Αυτή η πολυπόθητη θετική εξέλιξη είναι πολύ πιθανόν να έχει αποτέλεσμα και την προσωρινή διακοπή της επιθετικής δραστηριότητας των σιιτών ανταρτών της Υεμένης.

Να θυμίσουμε ότι στο πλαίσιο υλοποίησης της διεθνούς πρωτοβουλίας Integrated Air and Missile Defence (IAMD), από τον Σεπτέμβριο του 2021, στην περιοχή της Αραβικής Χερσονήσου έχει αναπτυχθεί και επιχειρεί μια ελληνική Πυροβολαρχία Κατευθυνομένων Βλημάτων (ΠΚΒ) του αντιαεροπορικού – αντιβαλλιστικού συστήματος Patriot, για την προστασία κρίσιμων υποδομών της Σαουδικής Αραβίας, κυρίως από τις επιθέσεις των σιιτών ανταρτών Χούθι της Υεμένης.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι:

● Πόσο συνεισφέρουν η πυροβολαρχία Patriot και η φρεγάτα «Ύδρα», που συνιστούν δύο από τις καλύτερες μονάδες της πολεμικής αεροπορίας και του πολεμικού ναυτικού αντίστοιχα, στην ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομία της Ελλάδας;

● Πόσο κενό δημιουργεί η απουσία τους στην εθνική άμυνα έναντι της διαρκώς αυξανόμενης απειλής εξ Ανατολών;

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Νορβηγία: Ένας νεκρός και πέντε τραυματίες από τη συντριβή ελικοπτέρου (video)

Βλαντίμιρ Πούτιν: Απειλεί τη Δύση με πυρηνικό πόλεμο αν το ΝΑΤΟ στείλει στρατό στην Ουκρανία (video)

Καλοκαίρι και… πολικός χειμώνας σε μία μέρα: Πόλη κατέγραψε διαφορά 30 βαθμών κελσίου! (photos)