Τις τελευταίες ημέρες καταγράφονται ραγδαίες εξελίξεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, πρωτίστως σε στρατιωτικό και δευτερευόντως σε διπλωματικό επίπεδο. Στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο συνεχίζονται οι συγκρούσεις χωρίς να σημειώνονται εκατέρωθεν ουσιώδεις προωθήσεις.

Στην ανατολική και νότια Ουκρανία πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη ρωσική επίθεση με drones. Εντός του ρωσικού εδάφους πραγματοποιήθηκε μια ιδιαίτερα πολύπλοκη ουκρανική επιθετική ενέργεια με drones, η οποία προκάλεσε σημαντικές ζημιές στα ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη.

Δύο ημέρες αργότερα, οι Ουκρανοί ανατίναξαν τη μεγαλύτερη ρωσική γέφυρα, που ενώνει τη δυτική χερσόνησο της Κριμαίας με τη Ρωσία. Ενώ την προηγούμενη Δευτέρα, στο ανάκτορο Τσιραγάν της Κωνσταντινούπολης οι αντιπροσωπείες της Μόσχας και του Κιέβου για δεύτερη φορά απέτυχαν να συμφωνήσουν.

Άλλη μια άκαρπη ρωσο-ουκρανική συνάντηση

Περίπου μια ώρα κράτησε η άκαρπη συνάντηση της ρωσικής με την ουκρανική αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη. Το μόνο θετικό για δεύτερη φορά ήταν η συμφωνία ανταλλαγής αιχμαλώτων. Πριν από τη συνάντηση η άρνηση της Μόσχας να παρουσιάσει το υπόμνημά της με τους όρους της κατέβασε χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών και προεξόφλησε την περαιτέρω παράταση των διαπραγματεύσεων. 

Κατά τη συνάντηση, ο επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας και υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ούμεροφ πρότεινε:

● 90ήμερη κατάπαυση του πυρός.

● Την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων πολέμου.

● Την επιστροφή των παιδιών της Ουκρανίας, που έχουν απαχθεί από τις ρωσικές αρχές.

● Έναν γύρο ρωσο-ουκρανικών συνομιλιών από 20 έως και 30 Ιουνίου, για την προετοιμασία μιας συνάντησης μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν.

Ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας και σύμβουλος του Κρεμλίνου Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, αφού απέρριψε την πρόταση της Ουκρανίας για 90ήμερη κατάπαυση του πυρός, πρότεινε κατάπαυση του πυρός δύο έως τριών ημερών σε απροσδιόριστες περιοχές του μετώπου, προκειμένου να επιτραπεί και στις δύο πλευρές να ανακτήσουν τις σορούς των στρατιωτών από το πεδίο της μάχης.

Οι δύο πλευρές τελικά συμφώνησαν να ανταλλάξουν από 1.000 σοβαρά άρρωστους και τραυματισμένους αιχμαλώτους πολέμου, καθώς και τους αιχμαλώτους ηλικίας 18 έως 25 ετών. Συμφώνησαν επίσης να ανταλλάξουν τις σορούς συνολικά 12.000 Ουκρανών και Ρώσων νεκρών στρατιωτών.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου TASS, το υπόμνημα που παρουσίασε η ρωσική πλευρά χωρίζεται σε τρία μέρη:

● Το πρώτο μέρος ορίζει τις απαιτήσεις της Ρωσίας για την τελική διευθέτηση του πολέμου: Διεθνής αναγνώριση της ρωσικής κατοχής των περιοχών Λουχάνσκ, Ντόνετσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνας και Κριμαίας. Δέσμευση της Ουκρανίας για ουδετερότητα, απαγόρευση της ανάπτυξης ξένων δυνάμεων στο έδαφός της και απαγόρευση κατοχής πυρηνικών όπλων.

● Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει δύο ομάδες προϋποθέσεων, τις οποίες θα αποδεχόταν η Μόσχα ως μέρος μιας κατάπαυσης του πυρός. Μεταξύ άλλων, απαιτεί τον τερματισμό του στρατιωτικού νόμου, τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών και τον τερματισμό κάθε ξένης στρατιωτικής βοήθειας.

● Το τρίτο μέρος σκιαγραφεί το ιδανικό για τη Μόσχα χρονοδιάγραμμα των διαπραγματεύσεων. Μεταξύ άλλων, απαιτεί την υπογραφή μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, την απόσυρση της Ουκρανίας από τις περιοχές Λουχάνσκ, Ντόνετσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα εντός 30 ημερών από την έναρξη της κατάπαυσης του πυρός και την εκλογή νέας κυβέρνησης πριν η Ρωσία και η Ουκρανία υπογράψουν την επίσημη ειρηνευτική συμφωνία.

Από το ρωσικό υπόμνημα προκύπτει ότι η Ρωσία παραμένει προσηλωμένη στις πάγιες απαιτήσεις της, που ισοδυναμούν με την πλήρη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας.

Συνεχίζονται οι ρωσικές μαζικές επιθέσεις με drones

Τις πρώτες πρωινές ώρες των τελευταίων έξι ημερών, οι ρωσικές δυνάμεις πραγματοποίησαν και πάλι μια σειρά μαζικών επιθέσεων με συνολικά 953 drones Shahed και περισσότερα από εννέα βαλλιστικά βλήματα εναντίον της Ουκρανίας. Μόνο την 1η Ιουνίου εκτόξευσαν 472 drones, που συνιστούν τον μεγαλύτερο αριθμό κατά τη διάρκεια του πολέμου. 

Επίσης δύο 24ωρα αργότερα πραγματοποίησαν μια επίθεση με σύστημα πολλαπλής εκτόξευσης βλημάτων (MLRS) εναντίον της πόλης Σούμι σκοτώνοντας τουλάχιστον τέσσερις πολίτες και τραυματίζοντας περισσότερους από 25.

Η ασύλληπτη ουκρανική επιχείρηση «Ιστός της Αράχνης»

Tην παραμονή των προγραμματισμένων ρωσο-ουκρανικών ειρηνευτικών συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη, η ουκρανική Υπηρεσία Ασφαλείας (SBU) πραγματοποίησε μια τολμηρή και πολύπλοκη επίθεση με οπλισμένα drones εναντίον ρωσικών αεροπορικών βάσεων, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πρώτη γραμμή.

Η επιχείρηση, με την κωδική ονομασία «Ιστός της Αράχνης», απαιτούσε αρκετούς μήνες προετοιμασίας και μυστική μεταφορά των οπλισμένων drones σε ρωσικό έδαφος. Η ιδέα της ουκρανικής επιθετικής ενέργειας, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «Δούρειος Ίππος του σύγχρονου πολέμου», είναι βέβαιο ότι θα διδάσκεται για πολλά χρόνια στις στρατιωτικές σχολές.

Σύμφωνα με πληροφορίες της SBU, οι συντονισμένες επιθέσεις έπληξαν 41 αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών βομβαρδιστικών Tu-95, Tu-22Μ3, Tu-160 και έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου A-50. Οι Ουκρανοί ισχυρίζονται ότι κατέστρεψαν το 34% των ρωσικών στρατηγικών βομβαρδιστικών αεροσκαφών, που μεταφέρουν βλήματα cruise και προκάλεσαν ζημιές ύψους 7 δισ. δολαρίων.

Από την πλευρά του το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας επιβεβαίωσε ότι «αρκετά αεροσκάφη έπιασαν φωτιά» ύστερα από επίθεση με drones σε αεροπορικές βάσεις στις περιοχές Μούρμανσκ και Ιρκούτσκ της ρωσικής Αρκτικής και της ανατολικής Σιβηρίας. Ωστόσο, η ουκρανική εφημερίδα «Kyiv Post» εκτιμά ότι η επιχείρηση στόχευε τέσσερις κύριες ρωσικές αεροπορικές βάσεις:

● Μπελάγια (περιφέρεια Ιρκούτσκ, περίπου 4.000 km ανατολικά της Μόσχας) έδρα της 220ής Σμηναρχίας Βαρέων Βομβαρδιστικών με αεροσκάφη Tu-22M3 και Tu-160, ικανά να φέρουν βλήματα cruise Kh-22. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου» (ISW), καταστράφηκαν τέσσερα βομβαρδιστικά Tu-95 και τρία Tu-22M3.

● Ντιαγκίλεβο (περιφέρεια Ρυαζάνσκαγια, περίπου 200 km νοτιοανατολικά της Μόσχας) έδρα του Κέντρου Εκπαίδευσης Μάχης και σημαντική βάση επισκευής, για όλους τους τύπους των ρωσικών στρατηγικών βομβαρδιστικών. Γίνεται αντιληπτό ότι οι ζημιές σε αυτή τη βάση επηρεάζουν σε κάποιο βαθμό τις ενεργές μονάδες βομβαρδιστικών, διαταράσσουν τόσο την εκπαίδευση των Ρώσων πιλότων όσο και τις εργασίες συντήρησης

● Ολένια (περιφέρεια Μούρμανσκ, περίπου 100 km από τα ρωσο-νορβηγικά σύνορα) έδρα του 40ής Σύνθετης Σμηναρχίας, όπου καταστράφηκαν πέντε βομβαρδιστικά Tu-95 και ένα μεταγωγικό An-22.

● Ιβάνοβο Σεβέρνι (περιφέρεια Ιβάνοβο, περίπου 250 km βορειοδυτικά της Μόσχας) έδρα του Κύριου Σταθμού των αεροσκαφών A-50, όπου καταστράφηκε ένα A-50.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι επίθεση δέχθηκε και το αρχηγείο του Βόρειου Στόλου της Ρωσίας (έδρα ρωσικών πυρηνικών υποβρυχίων), όμως Ρώσοι αξιωματούχοι το αρνήθηκαν.

Η SBU ισχυρίστηκε ότι η επιχείρηση «Ιστός της Αράχνης» προετοιμαζόταν περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Τα οπλισμένα drones, κρυμμένα μέσα σε ξύλινες κατασκευές, είχαν εισαχθεί μυστικά στη Ρωσία σε απροσδιόριστο χρόνο με φορτηγά που έφεραν αναδιπλούμενες οροφές, οι οποίες άνοιξαν πριν από την επίθεση. Πολλά βίντεο δείχνουν ότι οι επιθέσεις προφανώς πραγματοποιήθηκαν από «drones πρώτου προσώπου» (First Person View – FPV), από τα οποία ο χειριστής βλέπει ό,τι ακριβώς βλέπει η κάμερα του drone.

Η Ουκρανία συνεχίζει να καινοτομεί στην τεχνολογία και τις νέες τακτικές drones, προκειμένου να επιτύχει επιχειρησιακό αιφνιδιασμό και να στοχεύσει με επιτυχία ρωσικές στρατιωτικές υποδομές στα μετόπισθεν. Η τακτική της SBU να χρησιμοποιήσει οπλισμένα drones FPV και όχι drones μεγάλου βεληνεκούς (τύπου αεροσκάφους) επέτρεψε στους χειριστές των drones να επιτύχουν επιχειρησιακό αιφνιδιασμό και να προκαλέσουν τη μέγιστη ζημιά.

Το διαδικτυακό περιοδικό The War Zone (TWZ) εκτιμά ότι η ουκρανική επίθεση στόχευε σαφώς τα πιο πολύτιμα στρατηγικά εναέρια μέσα της Ρωσίας, τα οποία δεν μπορούν να αντικατασταθούν άμεσα. Η επίθεση ευρείας κλίμακας με οπλισμένα drones εναντίον πανάκριβων μαχητικών αεροσκαφών εντός αεροδρομίων συνιστά μια εξελισσόμενη απειλή, που απασχολεί όλο και περισσότερες πολεμικές αεροπορίες σε παγκόσμιο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, ειδικά μετά την παραγγελία των αμερικανικών αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35.

Αναμφισβήτητα οι δυνατότητες των οπλισμένων drones έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ αντίθετα έχουν μειωθεί σημαντικά οι απαιτήσεις για τη διεξαγωγή παρόμοιων επιθετικών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, οι άμυνες κατά της απειλής των drones εξακολουθούν να υστερούν. 

Τα συμβατικά ρωσικά συστήματα αεράμυνας, όπως τα Pantsir και τα S-300, δεν κατάφεραν να ανιχνεύσουν και να αναχαιτίσουν τα μικρά drones χαμηλής πτήσης. Επομένως στην προκειμένη περίπτωση υπήρχε ανάγκη μιας πολυεπίπεδης άμυνας, όπως η οχύρωση των υπόστεγων, η άρνηση χρήσης δικτύων κινητής τηλεφωνίας από τον εχθρό, η συνεχής επιτήρηση πέριξ των στρατιωτικών εγκαταστάσεων κ.λπ.

Ο Ζελένσκι χαιρέτισε την Κυριακή τα αποτελέσματα της επιχείρησης, χαρακτηρίζοντάς την ως «την πιο μεγάλης εμβέλειας επιχείρηση της Ουκρανίας, σε περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου». Χρησιμοποιώντας συνολικά 117 οπλισμένα drones FPV, η Ουκρανία κατάφερε για πρώτη φορά να φτάσει σε ρωσικές περιοχές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το ρωσο-ουκρανικό μέτωπο.

Οι συνέπειες των επιθέσεων στις ρωσικές στρατιωτικές δυνατότητες είναι δύσκολο να εκτιμηθούν σε αυτό το στάδιο. Ωστόσο, η καταστροφή των στρατηγικών βομβαρδιστικών αεροσκαφών είναι πιθανόν να περιορίσει προσωρινά τις ρωσικές επιθετικές αεροπορικές επιχειρήσεις κατά της Ουκρανίας. 

Η Ρωσία πιθανότατα θα δυσκολευτεί να αντικαταστήσει τα αεροσκάφη που κατέστρεψαν και προκάλεσαν ζημιές οι ουκρανικές δυνάμεις. Το «Forbes» ανέφερε τον Σεπτέμβριο του 2023 ότι ένα μόνο αεροσκάφος A-50 κοστίζει περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η «Kyiv Independent» ανέφερε την 1η Ιουνίου 2025 ότι η Ρωσία διαθέτει πλέον λιγότερα από 10 A-50.

Επίσης, ο Ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής Γιούρι Μπουτούσοφ δήλωσε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις κατέστρεψαν ορισμένα στρατηγικά αεροσκάφη, τα οποία η Ρωσία δεν παράγει επί του παρόντος. Ο «Economist» ανέφερε ότι η Ρωσία πιθανότατα διαθέτει πλέον λιγότερα από 90 βομβαρδιστικά αεροσκάφη Tu-22M3, Tu-95 και Tu-160. Ουκρανικές πηγές σημείωσαν ότι για την εκτόξευση βλημάτων cruise η Ρωσία χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο αεροσκάφη Sukhoi και όχι στρατηγικά βομβαρδιστικά. Πιθανότατα για να μην διακινδυνεύσει τα στρατηγικά βομβαρδιστικά της, γεγονός που υποδηλώνει ότι ανησυχεί για τον περιορισμένο αριθμό των στρατηγικών βομβαρδιστικών που διαθέτει.

Το γεγονός ότι η Ουκρανία επιτέθηκε σε μερικές από τις πιο πολύτιμες αεροπορικές βάσεις της Ρωσίας, πολλές από τις οποίες συνδέονται άμεσα με την πυρηνική της αποτροπή, ανεβάζει σημαντικά τον πήχη. Αναμφίβολα αυτή η επιθετική ενέργεια του Κιέβου αναμένεται να προκαλέσει μια εξίσου ή περισσότερο δυναμική αντίδραση από το Κρεμλίνο. Ο Ρώσος πολιτικός επιστήμονας Σεργκέι Μάρκοφ υποστηρίζει ότι «οι ουκρανικές επιθέσεις εναντίον των αεροπορικών βάσεων στη Ρωσία συνιστούν αιτία για τη χρήση πυρηνικών όπλων». Πράγματι το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας προβλέπει ως αιτία χρήσης πυρηνικών όπλων τη στοχοποίηση ή την καταστροφή μέρους του στρατηγικού πυρηνικού δυναμικού της Ρωσίας.

Η SBU ανατινάζει τη μεγαλύτερη γέφυρα της Ρωσίας

Σχεδόν δύο 24ωρα μετά τη διεξαγωγή της εντυπωσιακής επιχείρησης «Ιστός της Αράχνης», η Ουκρανία χτύπησε για τρίτη φορά από την έναρξη του πολέμου τη μεγαλύτερη γέφυρα της Ρωσίας, τη Γέφυρα του Πορθμού Κερτς, που ενώνει τη δυτική χερσόνησο της Κριμαίας με τη Ρωσία. Η SBU ανέφερε ότι, στις 04.44 της 3ης Ιουνίου 2025, πυροδότησε τα εκρηκτικά που είχε τοποθετήσει στους υποθαλάσσιους πυλώνες στήριξης της γέφυρας μήκους 19 χιλιομέτρων, η οποία κατασκευάστηκε από τη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας (2014).

Να τονίσουμε ότι οι ρωσικές δυνάμεις υπερασπίζονται σθεναρά τη γέφυρα με πολυεπίπεδη αεράμυνα, καθώς και με προσωπικό που παρακολουθεί τόσο την επιφανειακή όσο και την υποβρύχια δραστηριότητα.

Η Ρωσία αυξάνει την παραγωγή βαλλιστικών βλημάτων και drones

Η Ρωσία συνεχίζει να παράγει και να αποθηκεύει βαλλιστικά βλήματα, βλήματα cruise και επιθετικά drones, γεγονός που ενισχύει την εκτίμηση ότι αποσκοπεί στη συνέχιση του πολέμου και όχι σε μια ειρηνευτική συμφωνία. Το ουκρανικό μέσο «New Voice» (NV) ανέφερε στις 3 Ιουνίου, επικαλούμενο την Κεντρική Διεύθυνση Στρατιωτικών Πληροφοριών (GUR) της Ουκρανίας, ότι μέχρι τα μέσα Μαΐου 2025, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν αποθηκεύσει περισσότερα από 13.000 βλήματα (βαλλιστικά και cruise).

*Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Κυβερνητική κρίση στο Ισραήλ: Το υπερορθόδοξο κόμμα UTJ απειλεί να αποχωρήσει από τον συνασπισμό

Axios: Οι τέσσερις λόγοι για τους οποίους ο Μασκ επιτίθεται στον Τραμπ

Πούτιν: Απίθανη μια συνάντηση κορυφής με την Ουκρανία μετά τα χτυπήματα