Εδώ και σχεδόν μια εβδομάδα, η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα μια ακατάπαυστη σύγκρουση δίχως αύριο. Μια ανελέητη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Έναν πόλεμο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, που απειλεί την παγκόσμια ασφάλεια, την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια και την παγκόσμια οικονομία.

Οι στόχοι του Ισραήλ

Στις 31 Μαΐου 2025, μια έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency – IAEA) υποστήριζε ότι «ο ταχύς εμπλουτισμός ουρανίου του Ιράν θα του επέτρεπε να οπλίσει γρήγορα και να κατασκευάσει πολλαπλά πυρηνικά όπλα».

Στις 12 Ιουνίου, τελευταία ημέρα της δίμηνης προθεσμίας για επίτευξη συμφωνίας στις αμερικανο-ιρανικές διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που τελικά δεν κατέληξαν σε συμφωνία, η ισραηλινή πολεμική αεροπορία ανακοίνωσε ότι «το Ιράν είναι πιο κοντά από ποτέ στην απόκτηση πυρηνικών όπλων».

Προκειμένου λοιπόν να εξουδετερώσει την ιρανική πυρηνική απειλή, τις νυκτερινές ώρες της ίδιας ημέρας, το Ισραήλ ξεκίνησε τη διεξαγωγή της προληπτικής μαζικής αεροπορικής επίθεσης «Ανατέλλων Λέων», αρχικά με περίπου 200 μαχητικά αεροσκάφη 4ης και 5ης γενιάς.Η επιχείρηση, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχει στοχοποιήσει:

● Πολλαπλούς στόχους της ιρανικής αεράμυνας.

● Μεγάλο αριθμό εκτοξευτών βαλλιστικών βλημάτων, βλημάτων cruise και drones.

● Έναν αριθμό πυρηνικών εγκαταστάσεων.

● Ανώτατους Ιρανούς στρατιωτικούς και καθεστωτικούς αξιωματούχους.

● Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες.

● Κρίσιμες ενεργειακές υποδομές.

● Πλήθος στρατιωτικών και πολιτικών υποδομών.

Καταστολή της ιρανικής αεράμυνας

Αναμφισβήτητα πρώτος κατά προτεραιότητα στόχος των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων (Israeli Defense Forces – IDF) ήταν η διεξαγωγή επιχειρήσεων για την καταστολή της εχθρικής αεράμυνας (Suppression of Enemy Air Defence – SEAD), προκειμένου να επιχειρήσει όσο το δυνατόν «ανενόχλητα» η πλειονότητα των 4ης γενιάς «non stealth» ισραηλινών μαχητικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο του Ιράν.

Η ισραηλινή επιχείρηση SEAD απαιτούσε ακριβή συλλογή πληροφοριών, προηγμένες τεχνολογίες και μια ομάδα ειδικών δυνάμεων, οι οποία θα επιχειρούσε με απόλυτη μυστικότητα. Προφανώς, η Μοσάντ προετοιμάστηκε σχολαστικά για την επιχείρηση πριν από πολλούς μήνες.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι πριν από ενάμιση χρόνο, περίπου 1.000 Ισραηλινοί κομάντος, αφού εισήλθαν εντός του Ιράν, δημιούργησαν μυστικές βάσεις στην ιρανική ύπαιθρο και κοντά στα συστήματα αεράμυνας και στις βάσεις εκτοξευτών. Πριν από την ισραηλινή αεροπορική επίθεση χρησιμοποίησαν επιθετικά drones, αντιαρματικά βλήματα και ειδικά όπλα κατά της ιρανικής αεράμυνας.

Εκτός από τους στόχους, που κατέστρεψαν οι Ισραηλινοί κομάντος, τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη έπληξαν μεταξύ άλλων ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης, καθώς και συστήματα αεράμυνας των πυρηνικών εγκαταστάσεων και των αεροπορικών βάσεων.

Καταστροφή του ιρανικού βαλλιστικού οπλοστασίου

Οι IDF θα έπρεπε να καταστρέψουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα ένα μεγάλο μέρος των ιρανικών βαλλιστικών βλημάτων, των βλημάτων cruise και των επιθετικών drones προκειμένου να μειώσουν την επιχειρησιακή δυνατότητα των Ιρανών να απαντήσουν με μαζικές επιθέσεις κατά των Ισραηλινών.

Δύο μέλη των Φρουρών της Ιρανικής Επανάστασης (IRGC) δήλωσαν στους «New York Times» ότι το Ιράν αρχικά σχεδίαζε να εκτοξεύσει 1.000 βαλλιστικά βλήματα κατά του Ισραήλ, αλλά τελικά στις 13 Ιουνίου εκτόξευσε περίπου 200 βλήματα σε έξι κύματα. Επίσης πρόσθεσαν ότι οι ισραηλινές επιθέσεις σε ιρανικές πυραυλικές βάσεις κατέστησαν αδύνατη τη γρήγορη μετακίνηση των βλημάτων από τις αποθήκες στις εξέδρες εκτόξευσης.

Εκτός από τους στόχους του ιρανικού βαλλιστικού οπλοστασίου, που κατέστρεψαν οι Ισραηλινοί κομάντος, τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη έπληξαν υπέργειες και υπόγειες βάσεις βαλλιστικών βλημάτων και εκτοξευτήρες κυρίως στο δυτικό Ιράν και την περιοχή της Τεχεράνης, καθώς και βιομηχανικές εγκαταστάσεις που παράγουν συστήματα πλοήγησης βαλλιστικών βλημάτων, καύσιμο πυραύλων κ.λπ.

Πλήγματα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις

Η στοχοποίηση των πυρηνικών εγκαταστάσεων αποσκοπεί στον τερματισμό της ανάπτυξης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν για την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Δηλαδή στη διακοπή εμπλουτισμού ουρανίου της τάξης του 90%, που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Επιπρόσθετα στη διακοπή της διαδικασίας οπλοποίησης των μέσων μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών.

Ο επικεφαλής της IAEA Ραφαέλ Γκρόσι ανέφερε ότι, σύμφωνα με πληροφορίες των ιρανικών αρχών, στοχοποιήθηκαν:

1. Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου της Νατάνζ στην επαρχία Ισφαχάν και έχει καταστραφεί τουλάχιστον η υπέργεια μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου, η υποδομή παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ υπάρχει διαχειρίσιμη ραδιολογική και χημική μόλυνση εντός των εγκαταστάσεων.

Η στοχοποίηση των πυρηνικών εγκαταστάσεων της Νατάνζ χαρακτηρίσθηκε από τους Ισραηλινούς «εξαιρετικά αποτελεσματική, αλλά όχι μοιραία». Δορυφορικές εικόνες στις 13 Ιουνίου επιβεβαίωσαν ότι καταστράφηκε το Εργοστάσιο Εμπλουτισμού Καυσίμων,ενώη IAEA επιβεβαίωσε ότι καταστράφηκε και η ηλεκτρική υποδομή της Νατάνζ. Στις 17 Ιουνίου ο Γκρόσι επιβεβαίωσε ότι οι βομβαρδισμοί επηρέασαν άμεσα τις υπόγειες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού της Νατάνζ.

2. Οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντόου της επαρχίας Κομ, που είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές στις επιθέσεις, επειδή μεγάλο μέρος τους εκτείνεται βαθιά στο υπέδαφος. Πράγματι ο Γκρόσι δήλωσε ότι στο Φορντόουέχουν σημειωθεί «πολύ μικρές ή καθόλου ζημιές».

Ένας Αμερικανός εμπειρογνώμονας ανέφερε ότι, εάν το Ισραήλ δεν καταστήσει εκτός λειτουργίας το εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων Φορντόου, τότε μέχρι το τέλος του πρώτου μήνα το Ιράν θα είναι σε θέση να παράγει αρκετό ουράνιο οπλικής ποιότητας για εννέα πυρηνικά όπλα, χρησιμοποιώντας το απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%.

3. Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πυρηνικής Τεχνολογίας του Ισφαχάν, που στεγάζει αρκετές άλλες πυρηνικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας Εγκατάστασης Μετατροπής Ουρανίου, ενός Εργοστασίου Παραγωγής Καυσίμων, ενός Εργαστηρίου Παραγωγής Καυσίμων, καθώς και αντιδραστήρων.

Εκτιμάται ότι το Ισραήλ έχει πλήξει μόνο ένα μέρος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Ταυτόχρονα έχει ζητήσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες να συμμετάσχουν σε επιχείρηση κατά των υπόγειων εγκαταστάσεων εμπλουτισμού στο Φορντόου, προκειμένου να μην χρησιμοποιηθούν τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.

Εξολόθρευση των πυρηνικών επιστημόνων

Η στοχοποίηση των Ιρανών πυρηνικών επιστημόνων, όπως και η στοχοποίηση των πυρηνικών εγκαταστάσεων, σκοπεύει στον τερματισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν για την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Οι IDF έχουν εξολοθρεύσει τουλάχιστον 14 Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες, οι οποίοι χαρακτηρίστηκαν ως «κεντρικά πρόσωπα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν». Οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν:

● Ο Φερεϊντούν Αμπάσι, Ιρανός πυρηνικός επιστήμονας και πρώην επικεφαλής του AEOI.

● Ο Μοχάμεντ Μεχντί Τεχεράντσι, καθηγητής φυσικής και πρώην επιβλέπων του έργου Amad (πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν πριν από το 2003).

● Ο Αμίρ Χοσεΐν Φέγκι, επικεφαλής του Κέντρου Έρευνας Πυρηνικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, το οποίο λειτουργεί υπό τον AEOI.

● Ο Μανσούρ Ασγκάρι, πρώην επικεφαλής έρευνας του Ιρανικού Οργανισμού Αμυντικής Καινοτομίας και Έρευνας (SPND). Συμμετείχε στο πρόγραμμα, που σχετίζεται με τα πυρηνικά όπλα στο πλαίσιο του έργου Amad. Οι ΗΠΑ του επέβαλαν κυρώσεις το 2019.

● Ο Σαέντ Μποργί, ειδικός σε εκρηκτικά και μέταλλα. Οι ΗΠΑ του επέβαλαν κυρώσεις το 2019.

Στην παρούσα φάση είναι σχεδόν αδύνατον να εκτιμηθεί αν οι εναπομείναντες Ιρανοί πυρηνικοί επιστήμονες θα μπορούσαν να συνεχίσουν την ανάπτυξη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Εξόντωση της στρατιωτικής ηγεσίας

Εκτός από τα χτυπήματα σε πυρηνικές και στρατιωτικές υποδομές, το Ισραήλ από τις πρώτες ώρες της επίθεσης διεξήγαγε μια εκστρατεία «αποκεφαλισμού» της ιρανικής στρατιωτικής ηγεσίας, προκειμένου να μην λειτουργήσει – τουλάχιστον προσωρινά – η αλυσίδα διοίκησης και ελέγχου των IRGC.

Οι μέχρι στιγμής πληροφορίες κάνουν λόγο για την εξόντωση τουλάχιστον 20 στρατιωτικών αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων:

● Ο υποστράτηγος Μοχάμεντ Μπαγκέρι, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

● Ο υποστράτηγος Χοσεΐν Σαλαμί, διοικητής του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης.

● Ο ταξίαρχος Αμίρ Αλί Χατζί Ζαντέχ, διοικητής της Αεροδιαστημικής Δύναμης των IRGC.

● Ο ταξίαρχος Γκολάμ Ρεζά Μεχράμπι της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων.

● Ο υποναύαρχος Αλί Σαμχάνι, σύμβουλος του Ανώτατου Θρησκευτικού Ηγέτη του Ιράν, ο οποίος επέβλεψε τις ιρανικές πυρηνικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ.

● Ο ταξίαρχος Μοχάμεντ Καζέμι, αρχηγός της Υπηρεσίας Πληροφοριών των IRGC.

● Ο ταξίαρχος Εσμαΐλ Γκάνι, διοικητής της Δύναμης Quds των IRGC, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη διαχείριση και την υποστήριξη του σιιτικού «Άξονα Αντίστασης».

Ο Αλί Χαμενεΐ ανταποκρίθηκε αμέσως και διόρισε αντικαταστάτες των ηγετών των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων. Ωστόσο οι Ισραηλινοί συνέχισαν να στοχοποιούν και τους νεοδιορισθέντες.

Χτυπήματα σε κρίσιμες ιρανικές ενεργειακές υποδομές

Το Ισραήλ επέκτεινε τις επιθέσεις στοχεύοντας κρίσιμες ενεργειακές υποδομές, όπως ιρανικά διυλιστήρια φυσικού αερίου, εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδρογονανθράκων, αποθήκες καυσίμων και αγωγούς στην περιοχή της Τεχεράνης και σχεδόν σε όλο το δυτικό Ιράν.

Ο Νετανιάχου έκρινε ότι οι διακοπές στην παραγωγή φυσικού αερίου του Ιράν πιθανότατα θα επιδεινώσουν την τρέχουσα ενεργειακή κρίση της χώρας και θα οδηγήσουν σε πιο εκτεταμένες διακοπές ρεύματος. Το γεγονός αυτό θα πολλαπλασιάσει τις διαμαρτυρίες των Ιρανών πολιτών κατά του καθεστώτος. Οι σημαντικότερες ενεργειακές υποδομές που στοχοποίησαν οι IDF είναι:

● Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας φυσικού αερίου, που συνδέονται με το κοίτασμα South Pars του Ιράν στην επαρχία Μπουσέρ. Το South Pars είναι ένα από τα μεγαλύτερα πεδία φυσικού αερίου στον κόσμο και το κυριότερο για τον εγχώριο ενεργειακό εφοδιασμό.

● Το διυλιστήριο αερίου Φατζρ Τζαμ στην επαρχία Μπουσέρ, που επεξεργάζεται φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα South Pars, Nar και Kangan. Να σημειωθεί ότι πάνω από το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας του Ιράν παράγεται από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, οι οποίοι λειτουργούν με φυσικό αέριο.

● Το διυλιστήριο πετρελαίου Σαχρ Ρέι στη νότια Τεχεράνη, το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα του Ιράν.

● Η αποθήκη πετρελαίου Σαχράν, η οποία περιέχει καύσιμα τριών ημερών για την ιρανική πρωτεύουσα.

Χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν ότι στις 15 Ιουνίου σχηματίσθηκαν μεγάλες ουρές σε βενζινάδικα της Τεχεράνης.

Εναντίον λοιπών πολιτικο-στρατιωτικών υποδομών

Οι IDF δεν παρέλειψαν να στοχοποιήσουν υποδομές που σχετίζονται με την εσωτερική ασφάλεια. Μεταξύ άλλων έπληξαν:

● Το υπουργείο Δικαιοσύνης.

● Το υπουργείο Εξωτερικών.

● Το υπουργείο Πληροφοριών και Ασφάλειας.

● Το αρχηγείο Διοίκησης Επιβολής του Νόμου, στο οποίο υπάγεται η Αστυνομία Πρόληψης και Επιχειρήσεων και οι Ειδικές Μονάδες κατά των ταραχών.

Να σημειώσουμε ότι οι IRGC δημοσίευσαν ένα άρθρο, που ζητούσε την ανάπτυξη των Basij σε όλο το Ιράν, προκειμένου να προωθηθεί η εσωτερική ασφάλεια και η σταθερότητα του καθεστώτος. Οι Basij είναι μια παραστρατιωτική οργάνωση, που στρατολογεί και οργανώνει πιστούς στο καθεστώς και τους χρησιμοποιεί μεταξύ άλλων για τη διάδοση της προπαγάνδας, την καταστολή της εσωτερικής διαφωνίας και τη διεξαγωγή επιχειρήσεων πολιτικής άμυνας.

Μετά το πρώτο 24ωρο το Ισραήλ επέκτεινε την επιθετική του δραστηριότητα, στοχεύοντας πλήθος σημαντικών στρατιωτικών υποδομών, όπως:

● Επαρχία Τεχεράνης: το αρχηγείο της Δύναμης Quds, το αρχηγείο Αεροδιαστημικής Δύναμης και το στρατιωτικό συγκρότημα Παρτσίν.

● Επαρχία Ισφαχάν: την 8η Τεθωρακισμένη Μεραρχία, την 8η Τακτική Αεροπορική Βάση, το εργοστάσιο HESA κατασκευής drones, ένα εργοστάσιο πυρομαχικών και πλήθος άλλων στρατιωτικών υποδομών.

● Επαρχία Χουζεστάν: μια ναυτική βάση στο Αμπαντάν.

● Επαρχία Ζαντζάν: την αποθήκη πυρομαχικών της 216ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας.

● Επαρχία Κερμανσάχ: την αποθήκη πυρομαχικών της 29ης Μεραρχίας.

● Επαρχία Φαρς: Τη Shiraz Electronics Industries, η οποία μεταξύ άλλων παράγει ηλεκτρονικό εξοπλισμό για τις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις.

● Επαρχίας Άλμπορζ: υποδομές που συνδέονται με το ιρανικό πρόγραμμα χημικών όπλων.

● Επαρχία Λορεστάν: το εργοστάσιο αυτοκινήτων Farda Motors.

Οι IDF έχουν υποβαθμίσει την ικανότητα του Ιράν να διεξάγει επιθέσεις με βαλλιστικά βλήματα.Στις 17 Ιουνίου, ανέφεραν ότι κατέστρεψαν «περίπου τους μισούς» εκτοξευτές του Ιράν, που ισοδυναμεί με περισσότερους από 200 εκτοξευτές και το 35% – 45% του αποθέματος των βαλλιστικών βλημάτων. Επιπρόσθετα, καταστράφηκαν περισσότερα από 70 ιρανικά συστήματα αεράμυνας, γεγονός που εγγυάται τη διατήρηση της αεροπορικής υπεροχής της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας στον εναέριο χώρο του Ιράν.

Εκτιμάται ότι μέχρι στιγμής, το Ισραήλ αφενός δεν έχει επιτύχει πλήρως τους στόχους του, δηλαδή να καταστρέψει το πυρηνικό και βαλλιστικό πρόγραμμα του Ιράν, αφετέρου δεν ενδιαφέρεται για εκεχειρία.Τα επόμενα24ωρα, θα εντείνει την προσπάθειά του να ανατρέψει το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης.

* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Ενισχύεται η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή: Και τρίτο αμερικανικό αεροπλανοφόρο στην περιοχή

Βρετανία: Ο Στάρμερ συγκαλεί εκτάκτως την επιτροπή COBRA ενόψει της πιθανότητας εμπλοκής των ΗΠΑ στη σύρραξη Ισραήλ-Ιράν

Τεχεράνη για δηλώσεις Τραμπ: «Δεν σερνόμαστε στην αυλή του Λευκού Οίκου – Δειλή η απειλή του για τον Αλί Χαμενεΐ»