Η Μέση Ανατολή βρίσκεται στα πρόθυρα μιας επικίνδυνης γενίκευσης της σύγκρουσης. Η  εθνοκάθαρση στη Γάζα συνεχίζεται εδώ και μήνες, με χιλιάδες νεκρούς αμάχους και εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους, ενώ το διεθνές δίκαιο παραβιάζεται κατά συρροή.

Όμως το επίκεντρο της κρίσης πλέον δεν είναι μόνο η Γάζα. Τις τελευταίες εβδομάδες, η ένταση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, αλλά και η πρόσφατη εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών, διαμορφώνουν ένα σκηνικό με χαρακτηριστικά ευρύτερης σύρραξης, που απειλεί την ασφάλεια ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου, επομένως  και της Ελλάδας.

Το Ισραήλ επιτέθηκε ευθέως σε ιρανικό έδαφος τον Απρίλιο, και ακολούθησε η πρωτοφανής πυραυλική απάντηση της Τεχεράνης. Οι ΗΠΑ ενίσχυσαν την αεράμυνα του Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να κρατήσουν ανοικτούς διαύλους με το Ιράν. Η Χεζμπολάχ απειλεί με γενίκευση του πολέμου στον βορρά, ενώ στην Υεμένη, οι Χούθι επιτίθενται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Ολόκληρη η περιοχή βρίσκεται σε ένταση, με ευθείες απειλές κατά των διεθνών εμπορικών διαδρόμων, της ενεργειακής ασφάλειας και της σταθερότητας.

Μέσα σε αυτή τη δίνη, η Ελλάδα συνεχίζει να είναι απούσα. Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη περιορίζεται σε επικοινωνιακές δηλώσεις και σε μια άκριτη ευθυγράμμιση με τις πιο σκληρές γεωπολιτικές επιλογές, χωρίς ουσιαστικό ρόλο, χωρίς πρωτοβουλίες, χωρίς στρατηγική.

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, με καθαρές θέσεις και ιστορική συνέπεια, έχει τονίσει επανειλημμένα ότι η Ελλάδα οφείλει να λειτουργεί ως πυλώνας ειρήνης, σταθερότητας και πολυμερούς διπλωματίας στην περιοχή.

Ο Πρόεδρος, Νίκος Ανδρουλάκης όπως και τα όλα τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ τοποθετήθηκαν με σαφήνεια. Καταδίκη τόσο της τρομοκρατικής βίας της Χαμάς όσο και της υπέρμετρης, αδιάκριτης στρατιωτικής βίας του Ισραήλ στη Γάζα. Η μόνη ρεαλιστική προοπτική είναι η λύση δύο κρατών, όπως προβλέπεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ – λύση που η κυβέρνηση της ΝΔ αποφεύγει επιμελώς να προφέρει καν. Τα ψηφίσματα δεν είναι μόνο νομικά έγγραφα, είναι παγκόσμιο πολιτικό στίγμα. Αναδεικνύουν την αναγκαιότητα για άμεση ανθρωπιστική ανακούφιση και απαιτούν πολιτική λύση.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική, αντί να χαράξει αυτόνομο προοδευτικό στίγμα, δυστυχώς, πηγαίνει από το ένα διπλωματικό φιάσκο στο άλλο. Από την υποστήριξη σε φιλοπόλεμες θέσεις χωρίς καμία διπλωματική ανταπόδοση, μέχρι την καταψήφιση ή αποχή από κρίσιμα ψηφίσματα του ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός και φυσικά την απουσία κάθε ελληνικής πρωτοβουλίας διαμεσολάβησης ή παρέμβασης, ακόμα και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της απουσίας αποτελεσματικής διπλωματίας είναι η καθυστέρηση και το μυστήριο γύρω από την μη πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector), έργο στρατηγικής σημασίας, που έχει ήδη χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τον πρωθυπουργό να παραμένει σιωπηλός σχετικά με το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης και τους λόγους της διακοπής του έργου. Παράλληλα, η διαχείριση του παράνομου τουρκο-λιβυκού μνημονίου του 2019 αποδεικνύει την ανυπαρξία σοβαρής και αποφασιστικής διπλωματικής στρατηγικής, καθώς η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να υποχωρεί αδικαιολόγητα, αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα και χάνοντας πολύτιμο χρόνο. Κι ερχόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης και της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου (TPAO), για τη διεξαγωγή γεωλογικών και γεωφυσικών μελετών σε περιοχές που περιγράφονται στο ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Συζητάμε δηλαδή για απροκάλυπτη αναβάθμιση των προκλητικών ενεργειών εις βάρος της χώρας μας και των εθνικών κυριαρχικών της δικαιωμάτων.

Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ αναζητούν νέες ισορροπίες, το Ιράν παραμένει υπολογίσιμος στρατηγικός παίχτης στην περιοχή, η Τουρκία ενισχύει τη διπλωματική της επιρροή ως δήθεν προστάτης του μουσουλμανικού κόσμου και δη του παλαιστινιακού λαού και η Ευρώπη δείχνει διχασμένη. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμένει σιωπηλή ή παθητικά ευθυγραμμισμένη. Οφείλει να πάρει πρωτοβουλίες για τον διάλογο, να προωθήσει το διεθνές δίκαιο, να ενισχύσει την ανθρωπιστική διπλωματία και να χτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης τόσο με τον δυτικό κόσμο όσο και με τον αραβικό.

Το ΠΑΣΟΚ έχει παράδοση ενεργού εξωτερικής πολιτικής. Δεν ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν το δικαίωμα των Παλαιστινιακού λαού να συγκροτήσει αυτόνομο κράτος. Ότι πήρε την πρωτοβουλία για την ειρήνευση των Βαλκανίων, ενίσχυσε τη διεθνή εικόνα της χώρας μέσα από σχέσεις αρχών και όχι μέσα από ευκαιριακούς τακτικισμούς ή επικοινωνιακά πυροτεχνήματα.

Χρειαζόμαστε ξανά μια πολυδιάστατη, αξιόπιστη εξωτερική πολιτική, που θα βασίζεται στη συνοχή θέσεων, στην πίστη στο διεθνές δίκαιο, στην αξιοπρέπεια της φωνής μας στους διεθνείς οργανισμούς,
και κυρίως στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παντού.

Δεν υπάρχει «ειδικό καθεστώς εξαίρεσης» για το διεθνές δίκαιο όταν παραβιάζεται στη Γάζα ή όταν απειλείται η περιφερειακή σταθερότητα από μεγάλες δυνάμεις. Και δεν μπορεί η Ελλάδα να σιωπά από φόβο ή να λειτουργεί σαν κομπάρσος, ενώ θα μπορούσε να αναδειχθεί σε γέφυρα συνεννόησης, πυλώνα ειρήνης και διεθνούς διαμεσολάβησης.

Η Μέση Ανατολή αλλάζει. Η Ελλάδα πρέπει να συντονιστεί με το κύμα της ιστορίας και όχι να πνιγεί από την αδράνεια, με ολέθριες συνέπειες για τη χώρα και τον ελληνικό λαό και να συμβάλλει ουσιαστικά στην αφύπνιση της Ευρώπης.

Η Μάρα Κουκουδάκη είναι Πολιτικός Επιστήμονας, Μέλος Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, Δ/ντρια Ανθρώπινου Δυναμικού ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής

Διαβάστε επίσης:

To Brexit, ο Λόρδος και ο Ανδρέας

Εκεχειρία όχι μόνο με το Ιράν, αλλά και στη Γάζα

Εξουδετέρωση της ιρανικής πυρηνικής απειλής