Σε λίγες μέρες θα αρχίσει να παίζεται στους κινηματογράφους, ο Frankenstein, του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο. Το έργο αυτό μπορεί να γράφηκε 200 χρόνια πριν, αλλά παραμένει νέο και νωπό, σαν τα ανθρώπινα τραύματα, αν και πολλές φορές η αληθινή σημασία του υποσκελίστηκε από την θριαμβευτική επιτυχία του.

Η Μαίρη Σέλεϊ, παρουσίασε το βασικό μύθο της ιστορίας που δύο χρόνια αργότερα (1818) θα κυκλοφορούσε ως Frankenstein, or The Modern Prometheus. Πρόκειται για την ιστορία ενός νέου γιατρού, του Βίκτωρ Φρανκενστάιν, ο οποίος φιλοδοξώντας να δημιουργήσει ζωή, παίρνει το πτώμα ενός κακούργου και συρράπτοντας διάφορα μέλη και όργανα, το ζωντανεύει διοχετεύοντας ηλεκτρισμό, για να απορρίψει στη συνέχεια το «δημιούργημά» του, όταν τον κυριεύει ο φόβος, ο τρόμος, και η αποστροφή.

Έμπνευση για την Μαίρη Σέλεϊ ήταν ο «γκαλβανισμός», μια έννοια που προέρχεται από τα πειράματα του Ιταλού επιστήμονα Λουίτζι Γκαλβάνι, ο οποίος έκανε πειράματα φυσικής, διοχετεύοντας ηλεκτρισμό στα μέλη νεκρών βατράχων δίνοντάς τους κίνηση.

Έτσι, ο Frankenstein, θεωρείται ταυτόχρονα το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, ένα gothic θρίλερ κι ένα τραγικό ρομάντζο. Το αξιοσημείωτο είναι πως οι βασικοί άξονες της τραγωδίας, -δηλαδή «ο κίνδυνος του να παριστάνει κανείς τον θεό, η γονεϊκή εγκατάλειψη και η κοινωνική απόρριψη- είναι το ίδιο επίκαιροι και σήμερα, όπως ήταν πάντα.

Το δίπολο του «τρελού επιστήμονα» και του «δημιουργήματός» του, ανατροφοδοτήθηκαν ανά τους αιώνες, γνωρίζοντας άπειρες ερμηνείες αλλά και παρωδίες, ξεκινώντας από το ομώνυμο τρομακτικό μικρό φιλμ του Τόμας Έντισον (1910), μέχρι τον διάσημο Frankenstein (1931) με τον Μπόρις Καρλόφ, και από το The Rocky Horror Picture Show, μέχρι τον Frankenstein Junior του Μελ Μπρουκς, αλλά και τις κινηματογραφικές θεάσεις του Κένεθ Μπράνα και του Τιμ Μπάρτον. Υπάρχουν επίσης ιταλικές «spaghetti» εκδοχές, αλλά και ιαπωνικές βερσιόν του μύθου, όπως και ο αφρό-αμερικανικός Blackenstein.

Ο μύθος όμως του Frankenstein, ενέπνευσε και διάφορα μουσικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες, όπως τον Bobby Pickett (Monster Mash,1962), τους New York Dolls (Teenage Frankenstein, 1974), τον Alice Cooper, τους Metallica, τους CLUTCH, αλλά και τον Ice Cube.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι το Χόλυγουντ μπορεί να συνέβαλε στη διαιώνιση του μύθου, αλλά επισκίασε πιθανότατα το αληθινό νόημα του έργου της Μαίρη Σέλεϊ. Ο Frankenstein απευθύνεται με τραγικό τρόπο στον «δημιουργό» του, λέγοντας: «Θυμήσου πως είμαι δικό σου δημιούργημα. Θα έπρεπε να είμαι ένας νέος Αδάμ, ένας νέος Πρωτόπλαστος, κι αντί γι’ αυτό, είμαι ένας έκπτωτος άγγελος χωρίς να έχω διαπράξει απέναντί σου κανένα αμάρτημα. Γύρω μου βλέπω την ευτυχία των ανθρώπων, κι όμως, είμαι αμετάκλητα εξαιρεμένος απ’ αυτήν. Ήμουν καλός κι αγαθός, αλλά η δυστυχία και οι στερήσεις με κατάντησαν παρία. Δώσε μου μια σταγόνα ευτυχίας, κι εγώ θα γίνω ενάρετος…».

Ο Frankenstein, της Μαίρης Σέλεϊ, είναι ένας έκπτωτος άνθρωπος, κι αυτό βαθαίνει την τραγικότητά του. Απορρίπτεται κατ’ αρχήν από τον δημιουργό του, κάτι που μπορεί να ερμηνευτεί διαχρονικά ως «γονεϊκή εγκατάλειψη». Υπενθυμίζω ότι η Μαίρη Σέλεϊ είχε χάσει τη μητέρα της κατά τη διάρκεια της γέννας της, είχε επίσης μόλις θάψει τη μικρή κόρη της, και την εποχή που έγραφε το βιβλίο φρόντιζε την ετεροθαλή αδελφή της που ήταν έγκυος. Τέλος, από μια παραξενιά της τέχνης, η συγγραφή του βιβλίου της πήρε 9 μήνες! Ήταν μια αληθινή κυοφορία.

Ο Frankenstein, γεννιέται καλός κι αθώος, αλλά η απόρριψη της κοινωνίας ξεσηκώνει μέσα του τη θύελλα και τη μανία μιας δολοφονικής εκδίκησης. Ο Frankenstein μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε την τερατογένεση ως ανθρώπινη συνθήκη. Αποτελεί μια σαφή αλληγορία για την ευθύνη απέναντι στα δημιουργήματά μας, στους απογόνους μας, κι απέναντι σ’ όσους ζουν στο περιθώριο, και σ’ όσους δεν πληρούν τα ιδεώδη χαρακτηριστικά της συμβατικής ομορφιάς.

Δύο αιώνες αργότερα, λοιπόν, ας δούμε τον Frankenstein με τα μάτια της ψυχής μας. Όπως είναι, ατελής, αποξενωμένος από τον δημιουργό του, και βαθιά τραυματισμένος ως άλλος άνθρωπος…

See more See more

Διαβάστε επίσης:

Ταινίες Πρώτης Προβολής: Ο Χρυσός Φοίνικας των Καννών και ψυχολογικό θρίλερ με Τζούλια Ρόμπερτς (Video)

Κριτική ταινίας: «Ένα απλό ατύχημα» – Το σινεμά των ηθικών διλημμάτων

Drew Struzan: Πέθανε σε ηλικία 78 ετών ο καλλιτέχνης που δημιούργησε εμβληματικές κινηματογραφικές αφίσες (photos)