Μια τοιχογραφία του 20ού αιώνα αποτελεί το νέο βιβλίο του παλαίμαχου δημοσιογράφου Γιάννη Καψή. Ο Γιάννης Π. Καψής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1929, αλλά οι ρίζες του, που φτάνουν στην Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ, τον έκαναν να νιώθει από μικρός σαν γέννημα θρέμμα της Μικρασίας. Η αγάπη του αυτή εκδηλώθηκε με το πρώτο του βιβλίο, «Χαμένες Πατρίδες», που εκδόθηκε το 1960 και έκτοτε επανεκδίδεται, μέχρι και σήμερα, σε αλλεπάλληλες εκδόσεις, έχοντας πλησιάσει τα 100.000 αντίτυπα.

Ακολούθησε αργότερα «H Μαύρη Βίβλος», μια συγκλονιστική συλλογή των καταθέσεων των θυμάτων της Καταστροφής. Τα μυθιστορήματά του «Όταν οι Άγγελοι Πέθαιναν στη Σμύρνη» και «Τα Σμυρνέικα Τραγούδια» δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της πιο τραγικής σελίδας της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

 

Όπως λέει ο ίδιος για το νέο του βιβλίο, «η Ιστορία, όπως δεν την μαθαίνουμε, χωρίζεται σε δύο μεγάλα κεφάλαια».

Το δεύτερο κεφάλαιο το γράφουν οι επαγγελματίες ιστορικοί – ψάχνουν, συνθέτουν, ερμηνεύουν τα ιστορικά γεγονότα και συχνά, πολύ συχνά, εφαρμόζουν την προκρούστεια μέθοδο για να χωρέσουν τα ιστορικά γεγονότα στις δικές τους κοσμογονικές αντιλήψεις.

 

Το πρώτο κεφάλαιο το γράφουν τα ίδια τα υποκείμενα των ιστορικών γεγονότων. Στις κυρτωμένες πλάτες τους μπουσούλησε, περπάτησε, ανδρώθηκε, σκαλίστηκε η αληθινή Ιστορία. 

Εκείνη που στο αντίκρισμά της ο Μωρίς Ντριό έγραψε: «Πόσα μεγάλα γεγονότα δεν περνούν για μύθοι επειδή τα εξιστόρησε η Καλλιόπη και όχι η Κλειώ…». 

 

Οι σελίδες του βιβλίου ανήκουν στο 1ο Κεφάλαιο της Ιστορίας. Ο «συγγραφεύς» απλώς συγκέντρωσε μια ιστορία που γράφτηκε με τον ιδρώτα, και το αίμα πολύ συχνά, 14 απλών ανθρώπων. 

Τα ιστορικά γεγονότα που βίωσαν συνθέτουν ένα δραματικό συναξάρι των απόκληρων της ζωής, την πιο γνήσια απεικόνιση της νεότερης Ιστορίας μας.