Υπάρχει εύκολος τρόπος για να διδαχθούν τα παιδιά τη γλώσσα της πληροφορικής; Μπορεί το βαρετό ελληνικό σχολείο, με τα τεράστια προβλήματα υποδομών, να εμπνεύσει τους μαθητές και να τους μεταδώσει αρχές ρομποτικής χωρίς πολυδάπανα εργαστήρια υπολογιστών;

 

Υπάρχει εύκολος τρόπος για να διδαχθούν τα παιδιά τη γλώσσα της πληροφορικής; Μπορεί το βαρετό ελληνικό σχολείο, με τα τεράστια προβλήματα υποδομών, να εμπνεύσει τους μαθητές και να τους μεταδώσει αρχές ρομποτικής χωρίς πολυδάπανα εργαστήρια υπολογιστών; Μπορούν οι μαθητές σε ελληνικά σχολεία να κάνουν ουρές έξω από τις αίθουσες για να παρακολουθήσουν ένα σεμινάριο; Εάν σε αυτά τα δύσκολα ερωτήματα υπήρχε μία μόνο απάντηση, τότε αυτή θα ήταν ένα «βατόμουρο» ή καλύτερα το Raspberry pi.

Το πρόγραμμα Raspberry pi ξεκίνησε από εμπνευσμένους καθηγητές του πανεπιστημίου του Cambridge στην προσπάθειά τους να βρουν έναν εύκολο και εύληπτο τρόπο να μεταδώσουν στα παιδιά τις αρχές της πληροφορικής. Το πρόγραμμα προέκυψε από την ανάγκη της Βρετανίας για επιστήμονες της πληροφορικής, για ανθρώπους που γνωρίζουν τη «γλώσσα» των υπολογιστών. Μπορεί να χειριζόμαστε με μεγάλη ευκολία τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα και να χρησιμοποιούμε εφαρμογές για κάθε μας πραγματική ή εικονική ανάγκη, αλλά ελάχιστοι μπορούν να γράψουν μία εντολή σε γλώσσα υπολογιστή. Και στη Βρετανία το δεδομένο είναι ότι, όσο οι υπολογιστές εξελίσσονται, απομακρυνόμαστε ολοένα και περισσότερο από την ουσία της πληροφορικής και δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα για το πως λειτουργεί ένας υπολογιστής.

Για να λύσουν το πρόβλημα, οι καθηγητές πειραματίστηκαν κατασκευάζοντας έναν υπολογιστή σε μέγεθος μίας πιστωτικής κάρτας, το κόστος του οποίου είναι εξαιρετικά μικρό, από 10 έως 30 λίρες Αγγλίας ανάλογα με το μοντέλο, κάνει σχεδόν ό,τι κάνει ο υπολογιστής που έχουμε στο γραφείο μας ή το laptop μας, αλλά η διαφορά του είναι ότι είναι «γυμνός».

Δεν έχει θήκη, μπορείς να δεις το εσωτερικό του, βλέπεις τα κυκλώματα και συνδέεται με οτιδήποτε… λειτουργεί με ρεύμα.

Το Raspberry pi συνάντησε μεγάλη επιτυχία στη Βρετανία, τα παιδιά το λάτρεψαν και χρησιμοποιείται πλέον στα περισσότερα σχολεία της χώρας. Οι πιο δραστήριοι μαθητές προχώρησαν τις εφαρμογές σε πιο σύνθετα επίπεδα, μπήκαν στο παιχνίδι και γνώστες του αντικειμένου και τώρα έχει δημιουργηθεί μία μεγάλη κοινότητα που μοιράζεται γνώσεις και δημιουργικότητα.

 

Σε ελληνικά σχολεία

Ο δρ Άρης Περπέρογλου, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Essex, πιστοποιημένος εκπαιδευτής στο πρόγραμμα Raspberry pi , λέει στο «Π» ότι είναι ο πιο εύκολος και αποτελεσματικός τρόπος για να μάθεις τη γλώσσα των υπολογιστών, «τα παιδιά διασκεδάζουν και ταυτόχρονα μαθαίνουν. Με το Pi, μπορείς να μάθεις μία γλώσσα προγραμματισμού, μαθηματικά ή να φτιάξεις ρομπότ, ξεκινώντας από το μηδέν και χτίζοντας βήμα-βήμα την πολυπλοκότητα του προγράμματος. Το παιδί έτσι μαθαίνει την αλφάβητο, τον πυρήνα της λειτουργίας των υπολογιστών» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο Άρης, έχοντας μεγαλώσει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Δυτική Αττική, προσπάθησε και κατάφερε να βρει χρηματοδότηση από το Πανεπιστήμιο του Essex και ήρθε για μερικές ημέρες στην Ελλάδα για να κάνει τα σεμινάρια στα εκπαιδευτήρια Κωστέα – Γείτονα και δύο σχολεία στη Δυτική Αττική, το 1ο Γυμνάσιο Ελευσίνας και το Λύκειο της Νέας Περάμου. Μάλιστα, στα δύο δημόσια σχολεία, το Πανεπιστήμιο του Essex δώρισε όλο τον εξοπλισμό για να δημιουργηθεί ένα πλήρες εργαστήριο ρομποτικής.

«Μπορούμε και χρησιμοποιούμε τους υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα, αλλά δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για τον τρόπο λειτουργίας των υπολογιστών» λέει ο Άρης και προσθέτει ότι επέλεξε τα σχολεία της Δυτικής Αττικής γιατί το χαμηλό κόστος του Raspberry pi μπορεί να βοηθήσει παιδιά σε λιγότερο προνομιούχες περιοχές να μπουν στον κόσμο των υπολογιστών και να τους ανοίξει μία νέα προοπτική.

Ο Άρης δεν κρύβει ότι, ιδιαίτερα πριν από το σεμινάριο στο Γυμνάσιο της Ελευσίνας, ανησυχούσε για την ανταπόκριση των παιδιών. «Φοβόμουν ότι θα αντιμετώπιζα προβλήματα επειδή στο γυμνάσιο είναι μαθητές μικρής ηλικίας και δεν είχαν καμία επαφή με γλώσσα προγραμματισμού. Όμως έκανα λάθος. Η ανταπόκριση ήταν εντυπωσιακή».

Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν από το πόσο απλό, κατανοητό και διασκεδαστικό μπορεί να γίνει ένα μάθημα υπολογιστών και κυρίως εντυπωσιάστηκαν από τη δυνατότητα που τους δόθηκε να προγραμματίζουν και να βλέπουν στην πράξη το αποτέλεσμα της δουλειάς τους. «Τους έδειξα τη δομή του Raspberry pi , κάποια βασικά στοιχεία προγραμματισμού, πως μπορείς για παράδειγμα να γράφεις εντολές και τα ρομπότ να αντιλαμβάνονται τον χώρο, να κινούνται χωρίς να συγκρούεται το ένα με το άλλο.

Τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να κάνουν ένα απλό project. Το τμήμα Μαθηματικών Επιστημών του πανεπιστημίου μου στήριξε αυτήν την προσπάθεια, να δημιουργήσουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα εργαστήρια Raspberry pi . Ταυτόχρονα, οι καθηγητές των σχολείων αγκάλιασαν την προσπάθεια και σκοπεύουν να “τρέχουν” τα εργαστήρια με τους μαθητές τους».

Τα παιδιά έδειξαν μεγάλο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον και μπόρεσαν εύκολα να δουλέψουν πάνω στις εφαρμογές, να γράψουν εντολές, να δουν τι υπάρχει πίσω από τις οθόνες και τα κουτιά των υπολογιστών και να δημιουργήσουν. Στη Νέα Πέραμο, ο Άρης «αναγκάστηκε» με μεγάλη χαρά να κάνει περισσότερα σεμινάρια γιατί δεν ήθελε να αφήσει κάποια παιδιά παραπονεμένα. «Είχαμε μόνο μια μέρα και ήταν συγκινητικό ότι περίμεναν τα παιδιά έξω από την αίθουσα για να παρακολουθήσουν το σεμινάριο και είχαν και μία ανησυχία για να πάρουν μέρος όλοι στο εργαστήριο».

«Είναι σημαντικό» λέει ο Άρης «ότι μπορείς να πάρεις τα Raspberry και με ελάχιστα χρήματα να στήσεις ένα εργαστήριο υπολογιστών και ρομποτικής. Ήθελα να δείξω στα παιδιά ότι μπορούν να φτιάξουν ένα ρομποτάκι χωρίς να ξοδέψουν χρήματα. Να πάρουν ένα κομμάτι από ένα παλιό παιχνίδι, ένα παλιό κασετόφωνο, και όλα αυτά να τα κάνουν κάτι καινούργιο».

Στόχος του Άρη είναι να γίνει ένα δίκτυο που θα να εξαπλωθεί σε πολλά σχολεία, μία ζωντανή κοινότητα παιδιών που θέλουν να δουλέψουν και καθηγητές που επιθυμούν να βοηθήσουν. «Πολλές φορές το έχουμε δει στην Ελλάδα, ένας δραστήριος καθηγητής μπορεί να φτιάξει έναν πυρήνα, να εξαπλωθεί και να βγουν πολλά ταλέντα, στόχος μου είναι να φέρω αυτήν την τεχνολογία στην Ελλάδα και να μπορέσουμε να την εξαπλώσουμε, ίσως τον επόμενο χρόνο θα μπορούσαμε να πάρουμε μία νέα χορηγία από το πανεπιστήμιο για να πάμε και σε άλλα σχολεία» μας λέει ο Άρης και ξεκαθαρίζει ότι από αυτό το πρόγραμμα δεν κερδίζει κανείς χρήματα. Το κόστος αγοράς των Raspberry καλύπτει το κόστος κατασκευής, όλες οι άδειες είναι ανοιχτές (open source) και όλα τα προγράμματα δωρεάν.

Χορηγός των σεμιναρίων στην Ελλάδα ήταν το Πανεπιστήμιο του Essex, το οποίο, όπως μας λέει, δημιουργεί συνεχώς νέες τεχνολογίες και επενδύει σε STEM education (Science, Technology, Engineering and Mathematics = Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά), μία νέα προσέγγιση για το πώς πρέπει να διδάσκονται οι θετικές επιστήμες στα παιδιά…