Άρχισε να αποκτά ελληνικό ενδιαφέρον η υπόθεση των Panama Papers που αποκαλύ­πτουν έναν από τους παγκόσμιους κουμπαράδες «ασφαλούς» αποθήκευσης χρήματος για τους ισχυρούς… Οι αποκαλύψεις φέρνουν στο φως ονόματα του αφρού της επιχει­ρηματικής – κοινωνικής ζωής του τόπου, τα οποία φρόντισαν να εκμεταλλευτούν τις νόμιμες διόδους που προσφέρει το Διεθνές Σύστημα για να ασφαλίσουν και να «κρύ­ψουν» τα πλεονάζοντα κεφάλαιά τους.

 

Άρχισε να αποκτά ελληνικό ενδιαφέρον η υπόθεση των Panama Papers που αποκαλύ­πτουν έναν από τους παγκόσμιους κουμπαράδες «ασφαλούς» αποθήκευσης χρήματος για τους ισχυρούς… Οι αποκαλύψεις φέρνουν στο φως ονόματα του αφρού της επιχει­ρηματικής – κοινωνικής ζωής του τόπου, τα οποία φρόντισαν να εκμεταλλευτούν τις νόμιμες διόδους που προσφέρει το Διεθνές Σύστημα για να ασφαλίσουν και να «κρύ­ψουν» τα πλεονάζοντα κεφάλαιά τους.

Στη λίστα ελληνικού ενδι­αφέροντος περιλαμβάνο­νται 400 ονόματα φυσικών ή νομικών προσώπων τα οποία σχετίζονται με 223 off-shore εταιρείες, οι οποίες ήδη βρίσκονται στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης.

Μεταξύ των ονομάτων διακρίνει κανείς τον γνωστό (και από τη «λίστα Λαγκάρντ») Σταύρο Παπασταύρου, μέλη της οικογένειας του Σωκράτη Κόκκαλη, τον δικηγόρο Π. Μπερνίτσα (εκπρόσωπο της Siemens στη δι­αμάχη με το ελληνικό Δημόσιο), τον Γ. Καρκαδά, διευθύνοντα σύμβουλο της Singular Logic (εταιρεία που επί δεκαετίες συνέβαλλε στην εξέλιξη των εκλογικών διαδικασιών).

Στην εν λόγω λίστα, μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνεται και το όνομα του πρώην προέδρου του Τ.Τ. Παναγιώ­τη Τσουπίδη, ο οποίος είχε εμπλακεί στην υπόθεση των δομημένων ομολόγων, καθώς και τα ονόματα της εκ­δοτικής οικογένειας Αθανασιάδη, του προέδρου της Πανελλήνιας Ένω­σης Φαρμακοβιομηχανίας, των επιχειρηματιών Σ. και Λ. Φάις, γνωστών από την ένδοξη εποχή του χρηματι­στηρίου και την υπόθεση της μετοχής της ΜΑΚΛΟ, για την οποία καταδικά­στηκαν για κακουργηματική απάτη. Στη λίστα υπάρχουν ακόμη εφοπλιστι­κές οικογένειες, ονόματα αθλητικών παραγόντων, διευθύνοντες σύμβου­λοι ναυτιλιακών εταιρειών, πολλοί δι­κηγόροι και… πάει λέγοντας.

Διεύρυνση ερευνών

H δημοσιοποίηση των στοιχεί­ων ελληνικού ενδιαφέροντος από τα Panama Papers επιτάχυναν και δι­εύρυναν τις έρευνες των οικονομι­κών εισαγγελέων για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα «βρόμικου» χρήματος. H δημοσιοποίηση των στοιχείων από τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητικής Δη­μοσιογραφίας άνοιξε τον δρόμο για την αποστολή εκ μέρους των οικονο­μικών εισαγγελέων αιτημάτων δι­καστικής συνδρομής προς τις δικα­στικές αρχές του Παναμά για φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες που αναφέρονται στη λίστα. Θα πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι με εντολή του επικεφαλής των οικονομικών εισαγγελέ­ων, Παναγιώτη Αθανασίου, ήδη από καιρό έχουν διαταχθεί – και πραγμα­τοποιήθηκαν – πολλοί αιφνιδιαστι­κοί έλεγχοι σε σπίτια και επαγγελμα­τικούς χώρους ατόμων που τα ονόμα­τά τους είναι στα Panama Papers.

Νόμοι και υποκρισία

Καθ’ ότι η μεταφορά χρημάτων σε off-shore εξωτικούς φορολογικούς προορισμούς είναι καθ’ όλα νόμιμη διαδικασία, το μεγάλο ζητούμενο των ερευνών είναι ο εντοπισμός αδήλωτων και αφορολόγητων χρημα­τικών ποσών. Για αυτόν τον λόγο οι Παναγιώτης Αθανασίου και Γαληνός Μπρης συσχετίζουν τα στοιχεία των «Αρχείων Παναμά» με άλλα διαθέσιμα από άλλες πηγές και έχουν ήδη προ­χωρήσει σε αιτήματα για άνοιγμα λο­γαριασμών, κυρίως προς τις κυπρια­κές αρχές και την Ελβετία.

Τα αιτήματα προς τον Παναμά θα αφορούν συγκεκριμένες εταιρείες και φυσικά πρόσωπα και θα διατυπωθούν σύμφωνα με τις διεθνείς προβλέψεις, παρά το γεγονός ότι ήδη εκφράζονται αμφιβολίες για το κατά πόσον οι δι­καστικές αρχές του Παναμά θα ανοί­ξουν λογαριασμούς των εταιρειών και των προσώπων που βρίσκονται στο επίκεντρο των ελέγχων.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι από εισαγγελικής πλευράς τονίζεται ότι όσοι είναι στη λίστα των Panama Papers (φυσικά πρόσωπα ή εταιρεί­ες) δεν σημαίνει αυτομάτως ότι είναι παράνομοι και ότι το χρήμα που δι­αθέτουν είναι αδήλωτο ή «μαύρο». Μάλιστα, αρκετοί από τους αναφε­ρόμενους ως καταθέτες στα Panama Papers διαψεύδουν ήδη τις σχετι­κές πληροφορίες και κάποιοι ακόμα σπεύδουν να δώσουν διευκρινίσεις. Σχετική είναι η δήλωση του προέδρου του ΣΕΒ, Θεόδωρου Φέσσα, που φέ­ρεται ως δικαιούχος εταιρειών στα Panama Papers: «Οι εν λόγω εταιρείες και οι επενδύσεις τους έχουν δηλω­θεί στις αρμόδιες ελληνικές αρχές και έχουν γνωστοποιηθεί, σύμφωνα με τον νόμο, σε όλες τις δηλώσεις του “πόθεν έσχες” των κ. Φέσσα και Κου-τσουρέλη».

Οι… κουμπαράδες

Μιλώντας γενικότερα για «κουμπα­ράδες», όπως αυτός του Παναμά, θα πρέπει καταρχάς και πριν απ’ όλα να έχουμε κατά νου την απύθμενη υπο­κρισία ενός διεθνούς συστήματος που, ενώ δημιουργεί όλα εκείνα τα πε­ριθώρια και νομικά εργαλεία για τη δι­ακίνηση (και του μαύρου) χρήματος σε φορολογικά καταφύγια, έρχεται εκ των υστέρων να κυνηγήσει αυτούς που το κάνουν. Προφανώς, μόνο κάποιους από αυτούς…

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του «κρυμμένου» ή αποθηκευμένου χρήματος παγκοσμίως, ας δανειστού­με κάποια στοιχεία από το βιβλίο του Nicholas Shaxso n «Off-shore – Τα νη­σιά των θησαυρών – Πώς οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι ενώ οι υπόλοι­ποι πληρώνουν όλους τους φόρους» (εκδόσεις Παπαδόπουλος.)

Σύμφωνα λοιπόν με αυτά τα στοι­χεία:

♦ Πάνω από το μισό παγκόσμιο εμπό­ριο περνά, τουλάχιστον στα χαρτιά, από φορολογικά καταφύγια.

♦  Πάνω από το ήμισυ όλων των τρα­πεζικών στοιχείων ενεργητικού και το ένα τρίτο των άμεσων ξένων επενδύ­σεων από μεγάλες πολυεθνικές εται­ρείες δρομολογούνται μέσω υπεράκτιων κέντρων.

♦  Γύρω στο 85% των διεθνών τραπε­ζικών εργασιών και της έκδοσης ομο­λόγων διεξάγεται στη λεγόμενη ευρωαγορά, μια υπεράκτια ζώνη άνευ εθνικότητας (και φορολογίας).

♦ Το 2010 το ΔΝΤ εκτι μούσε ότι η συνολική αξία των στοιχείων του ενερ­γητικού μόνο των μικρών νησιωτικών χρηματοπιστωτικών κέντρων ανερχό­ταν συνολικά σε 18 τρισεκατομμύρια δολάρια – ποσό ισοδύναμο με το ένα τρίτο, περίπου, του παγκόσμιου ΑΕΠ.

♦ Το 2008 το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (Government Accountability Office – GAO) των Η ΠΑ ανέφερε ότι 83 από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες των Η ΠΑ είχαν θυγατρικές σε φορο­λογικά καταφύγια.

♦  Το 2009 διαπιστώθηκε από έρευ­να του Δικτύου Φορολογικής Δικαι­οσύνης (Tax Justice Network), που βασιζόταν σε έναν ευρύτερο ορισμό της έννοιας «off-shore», ότι 99 από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες της Ευ­ρώπης χρησιμοποιούσαν υπεράκτιες θυγατρικές.

♦ Σε κάθε χώρα ο μακράν μεγαλύτε­ρος χρήστης off-shore ήταν κάποια τράπεζα.