Μαζί με το νέο έτος έρχεται και η αναπροσαρμογή των συντάξε­ων και της προσωπικής διαφο­ράς, η οποία πρέπει να αποτυ­πωθεί τους επόμενους 12 μήνες στο πληροφοριακό σύστημα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), έως την 1η Ιανουαρίου 2018. Ο νέος νό­μος Κατρούγκαλου προβλέπει το «σπάσιμο» των συντάξεων σε τρία κομμάτια, δηλαδή την εθνι­κή σύνταξη, την ανταποδοτική και την προσωπική διαφορά που θα προκύψει από τον επανυπολογισμό.

Η υπουργική απόφαση που εκδόθηκε σε εφαρμογή του Ν. 4387/16 προ­βλέπει έλεγχο των στοιχείων βάσει των οποίων χορηγήθηκαν οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, προκειμένου να ε­πιβεβαιωθεί η πληρότητα και η ορθότητα των απαιτούμενων για την αναπροσαρμογή στοιχεί­ων των ηλεκτρονικών αρχείων, για τον επανυπολογισμό και την αναπροσαρμογή των συντά­ξεων σε εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξε­ων, σύμφωνα με τα ποσοστά αναπλήρωσης που προβλέπονται από τον νέο νόμο, ενισχύει τις συντάξεις που υπολογίζονται με λιγότερα α­πό 25 έτη ασφάλισης και συντάξιμο μισθό έως 1.000 ευρώ, ενώ σε σύγκριση με την προηγούμενη νομοθεσία προβλέπει συνολικά μικρότε­ρες συντάξεις για όσους είναι υψηλόμισθοι και με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης.

Η διαδικασία αναπροσαρμογής αφορά τις κύ­ριες συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) φορέων αρμοδιότητας του υπουργείου Εργα­σίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλ­ληλεγγύης, οι οποίοι εντάσσονται στον ΕΦΚΑ από 1η Ιανουαρίου 2017 βάσει του άρθρου 53 του Ν. 4387/2017, εκτός από τον ΟΓΑ. Από τη διαδικασία αναπροσαρμογής εξαιρούνται και οι συντάξεις που χορηγούνται από το Ταμείο Σύ­νταξης της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ηλεκτρονικό αρχείο

Συγκεκριμένα αναπροσαρμόζονται οι ήδη κα­ταβαλλόμενες ή καταβλητέες κατά τη 12η Μαΐου 2016 συντάξεις. Συνεπώς, συντάξεις για τις οποίες η συνταξιοδοτική απόφαση εκδόθηκε μετά τις 12.5.2016, όμως η έναρξη συνταξιο­δότησης ανατρέχει σε προγενέστερη ημερομη­νία και υπολογίζονται με βάση το προγενέστε­ρο νομοθετικό πλαίσιο, εμπίπτουν στο πεδίο ε­φαρμογής των κοινοποιούμενων διατάξεων.

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, προ­κειμένου να διασφαλιστεί η ορθότητα των στοι­χείων που θα καταχωρηθούν στο ηλεκτρονικό αρχείο, οι φορείς κύριας ασφάλισης θα πρέπει στη συνέχεια να προχωρήσουν σε επανυπολογισμό των συντάξεων με χρήση του ηλεκτρο­νικού αρχείου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το προϊσχύον νομοθετικό πλαίσιο.

Τα μεικτά ποσά σύνταξης (ακαθάριστο ποσό) που θα προκύψουν με τη χρήση του ηλεκτρονικού αρχείου συγκρίνονται με τα μεικτά ποσά σύνταξης (ακαθάριστο ποσό) που οι φορείς χο­ρηγούν στους συνταξιούχους. Εάν η διαφορά που προκύπτει για κάθε συνταξιούχο μεταξύ αυτών των δύο ποσών συντάξεων είναι μικρό­τερη, κατ’ απόλυτη τιμή, του 5% θεωρείται ότι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο ηλεκτρο­νικό αρχείο είναι ορθά.

Εάν, όμως, η διαφορά είναι κατ’ απόλυτη τιμή μεγαλύτερη του 5%, τότε οι φορείς θα πρέπει να ανατρέξουν στον συνταξιοδοτικό φάκελο ή σε οποιαδήποτε άλλη πηγή κρίνεται πρόσφο­ρη (για παράδειγμα με τη χρήση στατιστικών στοιχείων για όμοια χαρακτηριστικά συντάξε­ων), προκειμένου να επαληθευτεί η ορθότη­τα των στοιχείων που έχουν καταχωρηθεί στο ηλεκτρονικό αρχείο και να γίνουν οι αναγκαίες διορθώσεις ώστε η απόκλιση να μην υπερβαί­νει κατ’ απόλυτη τιμή το 5%.

Η εθνική σύνταξη υπολογίζεται με βάση τα έτη ασφάλισης και κυμαίνεται από 345,60 ευρώ (για χρόνο ασφάλισης μέχρι 15 έτη) έως 384 ευρώ (για χρόνο ασφάλισης 20 και πλέον ετών). Για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος η εθνική σύνταξη δεν μειώνεται με βάση τα έτη διαμο­νής στην Ελλάδα, συνεπώς θεωρείται ότι σε ό­λες τις περιπτώσεις αποδεικνύεται διαμονή 40 ετών στην Ελλάδα από το 15ο έτος της ηλικίας έως την ηλικία συνταξιοδότησης.

Κλιμακωτά

Για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύ­νταξης εφαρμόζονται τα ποσοστά αναπλή­ρωσης που προβλέπονται στο άρθρο 8 του Ν. 4387/2016, με το τελικό ποσοστό αναπλήρω­σης να προκύπτει κλιμακωτά ανάλογα με τα έ­τη ασφάλισης που είχε ο συνταξιούχος κατά τη συνταξιοδότησή του (και τα οποία μπορεί να δι­αφοροποιούνται, όπως προαναφέρθηκε, από τα έτη ασφάλισης βάσει των οποίων υπολογίστηκε η σύνταξη με βάση το προγενέστερο ανά φορέα κύριας ασφάλισης νομοθετικό πλαίσιο).

Και στην περίπτωση αυτή, εάν ο χρόνος α­σφάλισης, όπως αποτυπώνεται στο ηλεκτρονι­κό αρχείο, δεν είναι σε ακέραια έτη, αλλά υπάρ­χει και πλεονάζων χρόνος, για τον επιπλέον αυτό χρόνο υπολογίζεται αναλογία του ποσοστού αναπλήρωσης (σύμφωνα με τις οδηγίες που έ­χουν δοθεί για τον υπολογισμό της ανταποδοτι­κής σύνταξης).

Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με συνυπολογισμό πλασματικού χρόνου ασφάλισης χωρίς εξαγορά (χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας, λή­ψης σύνταξης αναπηρίας κ.λπ.), ο χρόνος αυ­τός λαμβάνεται υπ’ όψιν για τον υπολογισμό μόνο της εθνικής σύνταξης.

Στην περίπτωση της αναπροσαρμογής των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, ως βάση για την αναπροσαρμογή της κύριας σύνταξης λαμ­βάνεται ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου υ­πολογίστηκε η ήδη χορηγηθείσα σύνταξη.

Για τις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με βά­ση τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, βάση αποτελεί ο συντάξιμος μισθός που προ­έκυψε στον απονέμοντα φορέα.

Σε περίπτωση που ο συντάξιμος μισθός συν­δέεται με ασφαλιστικές κατηγορίες ή ασφαλιστικές κλάσεις ή τεκμαρτά ποσά, ο συντάξι­μος μισθός υπολογίζεται αφού ληφθεί υπ’ ό­ψιν η τρέχουσα τιμή τους κατά τη 13η Μαΐου 2016.

Στην περίπτωση του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, όπου οι συνταξιούχοι κατά τον υπολογισμό της σύντα­ξής τους είχαν καταταγεί με βάση τις αποδοχές τους σε ασφαλιστικές κλάσεις, ως συντάξιμος μισθός για την αναπροσαρμογή της σύνταξης λαμβάνεται το 25πλάσιο του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσης όπως έχει διαμορφωθεί από την 1η Οκτωβρίου 2008.

Για παράδειγμα, εάν ο συνταξιούχος του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ έχει καταταχθεί στην 26η ασφαλιστι­κή κλάση έχοντας συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης, ως συντάξιμος μισθός για την αναπροσαρμογή της σύνταξης θεωρείται το ποσό των 2.198,25 ευρώ (25 x 87,93 ευρώ). Συνεπώς, η ανταποδοτική σύνταξη για 35 έτη ασφάλισης α­νέρχεται σε 2.198,25 x 33,81% = 743,23 ευρώ.

Εναρμόνιση

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, όπως ορίζει ο Ν. 4387/16, προβλέπεται η διαδικασία αναπροσαρμογής των ήδη καταβαλλόμενων ή καταβλητέων κατά τη 12η Μαΐου 2016 κύριων συντάξεων των φορέων κύριας ασφάλισης, πλην των συντάξεων του ΟΓΑ, σε εφαρμογή των ενιαίων πλέ-κανόνων του ΕΦΚΑ.

Με     τη διαδικα­σία   αυτή σκοπός εί­ναι αφενός να      εναρμονι­στούν οι συντάξεις όσων έχουν καταστεί συνταξιού­χοι πριν από την εφαρμογή του Ν. 4387/2016 με τους ενιαί­ους κανόνες του ΕΦΚΑ       ^_ (εθνική και ανταποδο­τική   σύνταξη),   αφε­τέρου να υπάρξει προστασία των συντάξεων αυτών, με την πρόβλεψη χορήγησης προσω­πικής διαφοράς στις περιπτώσεις που το κατα­βαλλόμενο ποσό συντάξεων είναι μεγαλύτερο από αυτό που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπροσαρμογής τους.

Επομένως, έως 31 Δεκεμβρίου 2018 οι κύρι­ες συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ι­σχύουσες κατά τη 12η Μαΐου 2016 διατάξεις.

Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλ­λόμενης σύνταξης είναι μεγαλύτερο του ποσού που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπρο­σαρμογής, δηλαδή η διαφορά είναι θετική, το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά και με­τά την 1η Ιανουαρίου 2019, συμψηφιζόμενο κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων. Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλ­λόμενης σύνταξης είναι μικρότερο του ποσού που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπρο­σαρμογής, δηλαδή η διαφορά είναι αρνητική, τότε το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης προσαυξάνεται κατά το ένα πέμπτο της δι­αφοράς, σταδιακά και ισό­ποσα, εντός πέντε ετών α­πό την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρ­μογής (από 1η Ιανουαρί­ου 2019).