Καύσωνες, ξηρασίες, πυρκαγιές, πλημμύρες τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί…

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξάνονται συνεχώς μετά το 1980, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση 27 εθνικών επιστημονικών Ακαδημιών από ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσα στις οποίες είναι και η Ακαδημία Αθηνών.

Ηέκθεση δημοσιεύθηκε στις 22 Μαρτίου και αναφέρει ότι ο αριθμός των πλημμυρών και άλλων υδρολογικών συμβάντων έχει πια τε-τραπλασιαστεί σε σχέση με το 1980, ενώ έχει διπλασιασθεί από το 2004 έως σήμερα. Επιπλέον, οι ακραίες θερμοκρασίες, οι ξηρασίες και οι δασικές πυρκαγιές έχουν διπλασιασθεί. Όπως επισημαίνει το Επιστημονικό Συμβουλευτικό Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών (EASAC) στην έκθεσή του, ήταν δύσκολο να αναλυθεί η συμβολή της ανθρωπογενούς θέρμανσης στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ωστόσο, η αυξημένη πολυπλοκότητα των μοντέλων και η πρόσβαση σε πόρους επέτρεψαν στους ερευνητές να συνδέσουν συγκεκριμένα καιρικά φαινόμενα με την κλιματική αλλαγή.

♦  Η κλιματική αλλαγή φαίνεται να συνέβαλε στο να αυξηθεί η πιθανότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως τα παρακάτω:

♦ Κύματα καύσωνα στην Αυστραλία, την Κίνα και την Ευρώπη

♦Ακραίες βροχοπτώσεις και πλημμύρες που προκλήθηκαν από αυτές

♦Παράκτιες πλημμύρες λόγω αύξησης της στάθμης της θάλασσας.

Συγχρόνως, δε, αυξήθηκε ο κίνδυνος για πυρκαγιές σε δασικές εκτάσεις.

Ο καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, ο οποίος είναι επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, δήλωσε στο «Π»: «Οι προοπτικές από τα κλιματικά μοντέλα είναι ότι, δυστυχώς, τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να συνεχιστούν και στις προσεχείς δεκαετίες. Η αιτία της αύξησης της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι η αποσταθεροποίηση του κλίματος, διότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν ως συνέπεια την αλλαγή της σύστασης της ατμόσφαιρας».

Τα ζητήματα

Τον Σεπτέμβριο του 2017, μια ομάδα με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Μίλαρ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ δημοσίευσε μια έκθεση στο περιοδικό Nature Geoscience οποία υποστηρίζει ότι ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τις προ-βιομηχανικές θερμοκρασίες εξακολουθεί να είναι τεχνικά εφικτός. Πολλοί άλλοι επιστήμονες του κλίματος ήταν σκεπτικοί σχετικά με την έκθεση αυτή.

Η ομάδα του Έξετερ χρησιμοποίησε δεδομένα της παγκόσμιας θερμοκρασίας επιφάνειας του Κέντρου Χάντλεϊ της βρετανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας, τα οποία εκτιμούν ότι οι θερμοκρασίες της επιφάνειας του πλανήτη έχουν αυξηθεί κατά 0,9 βαθμούς Κελσίου από το 1850. Έτσι, η ομάδα υπολόγισε τις ποσότητες άνθρακα που μολύνουν την ατμόσφαιρα και θα οδηγήσουν σε επιπλέον θέρμανση του πλανήτη κατά 0,6 βαθμούς Κελσίου, προκειμένου η αύξηση των θερμοκρασιών να φτάσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου, όπως αναφέρεται στη συμφωνία του Παρισιού.

Ωστόσο, τα δεδομένα αυτά καλύπτουν μόνο το 84% της επιφάνειας της Γης. Υπάρχουν μεγάλα κενά στην κάλυψή του, κυρίως στην Αρκτική, την Ανταρκτική και την Αφρική, όπου οι σταθμοί παρακολούθησης της θερμοκρασίας είναι σχετικά περιορισμένοι. Ένα δεύτερο ζήτημα είναι ότι, πάνω από τους ωκεανούς, χρησιμοποιήθηκαν θερμοκρασίες θαλάσσιων επιφανειών, οι οποίες δεν αυξήθηκαν τόσο γρήγορα όσο οι θερμοκρασίες του αέρα ακριβώς πάνω από την επιφάνεια του ωκεανού.

Υπάρχει επίσης ένα τρίτο ζήτημα: ποια είναι η ημερομηνία έναρξης από την οποία θέλουμε να παραμείνουμε κάτω από 1,5 ή 2 βαθμούς Κελσίου θέρμανσης ; Μια άλλη πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου διαπίστωσε ότι, αν λάβουμε υπόψη τα δεδομένα λίγο νωρίτερα από το 1850, τότε θα πρέπει να αναλογιστούμε και την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,2 βαθμούς Κελσίου που έχει ήδη προκληθεί.

Συνολικά, τα τρία αυτά ζητήματα δείχνουν ότι ο πλανήτης έχει ήδη θερμανθεί κατά 0,2 με 0,3 βαθμούς Κελσίου περισσότερο απ’ ό,τι υπολογίζεται, πράγμα που σημαίνει ότι η ποσότητα του άνθρακα που μολύνει την ατμόσφαιρα δεν πρέπει να συνεχίσει να αυξάνεται.

Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες είναι πιθανόν να είναι ήδη μεγαλύτερες από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην παγκόσμια ιστορία και να αυξάνονται κατά 20 έως 50 φορές ταχύτερα απ’ ό,τι κινούνται οι γρηγορότερες φυσικές κλιματικές αλλαγές της Γης. Οι ταχείες κλιματικές αλλαγές, όπως αυτή που προκαλούν σήμερα οι άνθρωποι, δημιουργούν προβλήματα στα οποία είναι δύσκολο να προσαρμοστούν τα έμβια όντα.

Ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού είναι απλώς «να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, όσο το δυνατόν γρηγορότερα η ρύπανση του άνθρακα». Ωστόσο, οι κυβερνήσεις χρειάζονται έναν συγκεκριμένο στόχο για να βασίσουν τις πολιτικές τους για το κλίμα. Το «όσο το δυνατόν περισσότερο και όσο το δυνατόν γρηγορότερο» είναι ασαφές και υποκειμενικό, ενώ «η μείωση της ρύπανσης του άνθρακα κατά 80% μέχρι το 2050» είναι συγκεκριμένη και μπορεί να υιοθετηθεί από την πολιτική.

Οι πετρελαϊκές

Οι παράκτιες πόλεις του Σαν Φρανσίσκο και του Όκλαντ κατέθεσαν μήνυση εναντίον των πετρελαϊκών εταιρειών Chevron, ExxonMobil, Shell, ConocoPhillips και BP, ζητώντας να πληρώσουν για το κόστος των πόλεων στην αντιμετώπιση της ανόδου της στάθμης της θάλασσας που προκλήθηκε από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Κάποιες από τις πετρελαϊκές υποστήριξαν στη δίκη ότι η κλιματική αλλαγή προκαλείται «κατά κύριο λόγο από την οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση του πληθυσμού» και όχι από την εξαγωγή ορυκτών καυσίμων. Οι εταιρείες χρησιμοποίησαν επιστήμονες και λομπίστες, οι οποίοι κατέθεσαν υπομνήματα προς υπεράσπισή τους, όπως συμπέρανε ο δικαστής Γουίλιαμ Άλσουπ στην Καλιφόρνια.

Με άλλα λόγια, η στρατηγική της βιομηχανίας πετρελαίου είναι να υποστηρίξει ότι είναι δύσκολο να εντοπιστούν οι επιμέρους κλιματικές επιπτώσεις και, εν πάση περιπτώσει, η ευθύνη δεν βαρύνει τους παραγωγούς αλλά τους καταναλωτές των προϊόντων τους.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εταιρείας ExxonMobil, της οποίας οι έρευνες για το κλίμα δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι εκείνοι που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, δαπάνησε 31 εκατ. δολάρια σε οργανώσεις για να δημιουργήσει αμφιβολίες για την κλιματική αλλαγή.