Τα Βαλκάνια στη Δύση θεωρούνται συνώνυμα των εθνικιστικών συγκρούσεων, μία γεωγραφική περιοχή που όλοι στρέφονται εναντίον όλων και δεν λείπει παρά μία σπίθα για να ανάψει η εθνικιστική πυρκαγιά. Πρόκειται για μια εικόνα σαφώς στερεοτυπική, καθώς και στη δυτική Ευρώπη ούτε έλειψαν ούτε λείπουν οι συγκρούσεις και τα εθνικιστικά πάθη, ενώ στον αντίποδα επί μισό περίπου αιώνα οι λαοί της πάλαι ποτέ Σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας έζησαν ειρηνικά, με τη Δύση να έχει ενεργό ανάμειξη στην ανάδυση των εθνικιστικών παθών που διέλυσαν την πολυεθνική ομοσπονδιακή σοσιαλιστική δημοκρατία.

Ωστόσο η αντίληψη αυτή δεν είναι ανεδαφική, και οι εξελίξεις των τελευταίων ετών έρχονται να την επιβεβαιώσουν: Στην Ελλάδα εδώ και 6 χρόνια η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή βρίσκεται στη Βουλή ενώ και στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες τα ακροδεξιά και φασιστικά/νεοναζιστικά κόμματα αυξάνουν την επιρροή τους, τρέφοντας το μίσος κατά των γειτόνων.

Ο ιστότοπος του Balkan Insider κατέγραψε τα ακροδεξιά κόμματα και οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στα μεγαλύτερα εθνικά κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Κροατία: Η «γενιά της Ανανέωσης» που νοσταλγεί τους Ουστάσι

Υποστηρίζουν τον παραδοσιακό γάμο, την απαγόρευση των εκτρώσεων και την ανεξαρτησία των Κροατών που ζουν εντός της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Συχνά σε συγκεντρώσεις τους κυματίζει η σημαία των Ουστάσι, των συνεργατών των ναζί κατά των Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για τη «Γενιά της Ανανέωσης».

Από το 2008 η εν λόγω οργάνωση συμμετέχει στο HCSP, ένα ακροδεξιό κόμμα του οποίου μέλη έχουν εκλεγεί αιρετοί σε διάφορους δήμους της χώρας. Κάθε χρόνο εορτάζουν τη 10 Απρίλη, ημέρα κατά την οποίαν, το 1941, οι φασίστες της Ουστάσι κατέλαβαν την εξουσία υπό την προστασία των δυνάμεων του Άξονα. Τα μέλη και των δύο οργανώσεων συχνά συμμετέχουν σε διαδηλώσεις κατά των ομοφυλόφιλων, ενώ το «σκοτώστε τους Σέρβους» είναι ένα σύνθημα που ακούγεται συχνά στις συγκεντρώσεις τους.

Η «μεγάλη Σερβία» και οι Σέρβοι εθνικιστές

Η άρνηση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, η απαίτηση για αλλαγή συνόρων και ένωση κάτω από ένα κράτος όλων των Σέρβων της ευρύτερης περιοχής, η απέχθεια προς την ΕΕ και η λατρεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Ρωσίας αποτελούν τα χαρακτηριστικά του Σέρβικου εθνικισμού. Κάποιοι έχουν πολεμήσει στην Ουκρανία, μαζί με τους φιλορώσους αυτονομιστές που μάχονται τους νεοναζί της κυβέρνησης του Κιέβου.

Οι περισσότεροι εθνικιστές δρουν υπό την ομπρέλα του αυτοαποκαλούμενου «Πατριωτικού Μπλοκ». Μέσω του διαδικτύου επιχειρείται η μαζική διάχυση των απόψεων των ακροδεξιών για εθνικιστικό, φυλετικό και θρησκευτικό μίσος.

Οι Σέρβοι – όπως και οι Κροάτες – εθνικιστές επιθυμούν διακαώς ένα τμήμα της Βοσνίας, ώστε να σχηματίσουν τη Μεγάλη Σερβία.

Βοσνία: «Θρησκευτική» και «κοσμική» ακροδεξιά

Οι Βόσνιοι έχουν και αυτοί τους δικούς τους εθνικιστές. Πολλοί συνδέονται με ακροδεξιές – εθνικιστικές αναγνώσεις του Κορανίου, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί και πιο «κοσμικά» εθνικιστικά κινήματα.

Το BPNP, για παράδειγμα, πιστό στο ναζιστικό πρόταγμα, θέλει μία Βοσνία χωρίς Εβραίους, Ρομά, κομμουνιστές, ομοφυλόφιλους και μαύρους. Θεωρούν ότι η διεθνής κοινότητα έχει επιβάλει καθεστώς «δικτατορίας» στη Βοσνία.

ΠΓΔΜ: Στο στόχαστρο η αλβανική μειονότητα

Η αλβανική μειονότητα αποτελεί τον βασικότερο εχθρό των εθνικιστών της ΠΓΔΜ, στόχος που κρύβουν κάτω από τη ρητορεία περί «προστασίας της ακεραιότητας» της χώρας. Κάποιοι στήνουν ένα ιστοριογραφικό σχήμα που περιλαμβάνει από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι την βασιλιά Σαμουήλ των Βουλγάρων. Θεωρούν δε «ήρωες» τους εθνικιστές που υπέστησαν διωγμούς την περίοδο που η ΠΓΔΜ υπήρχε ως Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

«Αέρα στα πανιά» των εθνικιστών της ΠΓΔΜ είχε δώσει η στάση του πρώην προέδρου της χώρας, Νίκολα Γκρουέφσκι, ο οποίος είχε καλέσει σε μάχη για να «αποσοροποιηθεί» η χώρα (να απεξαρτηθεί δηλαδή από τον τραπεζίτη Τζωρτζ Σόρος που για τους συνωμοσιολόγους εθνικιστές αποτελεί τον εγκέφαλο που κινεί τα νήματα διεθνώς).

Διεθνείς διασυνδέσεις

Οι Βαλκάνιοι εθνικιστές έχουν τις διεθνείς τους διασυνδέσεις. Έτσι λοιπόν οι Βόσνιοι συνδέονται με Ουκρανούς και Σκανδιναβούς εθνικιστές, ενώ οι Σέρβοι τόσο με Ουκρανούς όσο και με Ρώσους. Κάποιοι από τους Σέρβους εθνικιστές εμφανίζονται να διατηρούν επαφές ακόμα και με λατινοαμερικάνους ακροδεξιούς.

Οι Κροάτες, από την άλλη, διατηρούν τους πιο ισχυρούς δεσμούς με τους Ευρωπαίους ακροδεξιούς. Ούγγροι, Λετονοί, Εσθονοί και Βούλγαροι εθνικιστές αποτελούν προνομιακούς συνομιλητές των Κροατών. 

Επιμέλεια: Γιώργος Μουρμούρης