Βόμβα η απόφαση του ΣτΕ για περικοπές κύριων, επικουρικών, δώρων και επιδομάτων

Αισιόδοξη παραμένει η κυβέρνηση για το θέμα της μη περικοπής των συντάξεων… Πρώτος της στόχος είναι να την αποφύγουν έστω για μερικούς μήνες – αναστολή του μέτρου μέχρι το τέλος του 2019 – και δεύτερος να αποσπάσει τη δέσμευση των δανειστών πως αν ύστερα από έξι με οκτώ μήνες βγαίνουν τα νούμερα και ιδιαίτερα το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος, τότε θα κλειδώσει οριστικά η μη περικοπή των συντάξεων.

Ήδη ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης έχει καταθέσει προσχέδιο προϋπολογισμού και με τα δύο σενάρια για τις συντάξεις, όπως αποτυπώθηκαν στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή την 1η Οκτωβρίου.

● Στο βασικό σενάριο οι συντάξεις κόβονται και ταυτόχρονα εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα αντίμετρα. Σε αυτή την περίπτωση το πρωτογενές πλεόνασμα, με όρους ενισχυμένης εποπτείας, διαμορφώνεται σε 4,14% του ΑΕΠ.

● Στο εναλλακτικό σενάριο διατυπώνεται η πρόθεση της κυβέρνησης να μην εφαρμόσει τις προνομοθετημένες μειώσεις των συντάξεων με το πρωτογενές πλεόνασμα να διαμορφώνεται οριακά υψηλότερα σε 3,56% του ΑΕΠ το 2019.

Σε αυτό το προσχέδιο φαίνεται καθαρά ότι η Ελλάδα μπορεί σίγουρα να επιτύχει τον στόχο του προϋπολογισμού και χωρίς να περικόψει την προσωπική διαφορά στις συντάξεις 950.000 παλαιών συνταξιούχων.

Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έχει καταρτίσει μια εξαιρετικά αναλυτική έκθεση που τεκμηριώνει τους λόγους για τους οποίους η περικοπή των συντάξεων δεν είναι απαραίτητη το 2019, η οποία δείχνει πως το επόμενο έτος θα επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και θα υπάρξει ο δημοσιονομικός χώρος για να προχωρήσουν οι πολιτικές που έχει εξαγγείλει η ελληνική κυβέρνηση.

Το πράσινο φως για την ακύρωση του μέτρου της περικοπής των συντάξεων ή όχι είναι αμφίβολο αν θα δοθεί κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup της 5ης Νοεμβρίου, προκειμένου να προχωρήσει στη σύνταξη του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού του 2019 που θα καταθέσει στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου. Το πιθανότερο είναι ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν στο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου.

Ενστάσεις βέβαια, όπως ήταν αναμενόμενο, θέτει το ΔΝΤ τονίζοντας ότι είναι πολύ νωρίς για αισιόδοξες εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για το ύψος του υπερπλεονάσματος του 2019, γι’ αυτό και επιμένει ότι η περικοπή των συντάξεων είναι ένα μέτρο με διαρθρωτικό χαρακτήρα και συνδέεται με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.

Ωστόσο επισημαίνει ότι υπάρχουν τα αντίμετρα που μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα με το ύψος του υπερπλεονάσματος και τα οποία δίνουν στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να προσφέρει κοινωνική ανακούφιση μέσω αύξησης δαπανών ή/και μείωσης φορολογικών επιβαρύνσεων.

Όπως και να έχει, πλέον το ΔΝΤ μετέχει ως παρατηρητής και δεν θα συντάξει έκθεση μαζί με τους Ευρωπαίους τον Νοέμβριο για το θέμα των συντάξεων και των παροχών (θα εκδώσει τη δική του τον Ιανουάριο). Οι όποιες όμως συζητήσεις γίνονται δεν σταματούν εκεί, αλλά συνεχίζονται στο παρασκήνιο και, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να έχουν θετική έκβαση για την αναβολή του μέτρου.

Χρονοβόρος διαδικασία

Σε ό,τι αφορά τις συντάξεις, η μη περικοπή τους δεν είναι ο μόνος πονοκέφαλος αυτές τις ημέρες για την κυβέρνηση, αφού πλέον με τις αποφάσεις του ΣτΕ 2287 και 2090 του 2015 δόθηκε η δυνατότητα παραπομπής υποθέσεων ατομικών αγωγών εναντίον της Δημόσιας Διοίκησης αναφορικά με τα θέματα των συνεχών (μνημονιακών) μειώσεων συντάξεων και επικουρικών αποδοχών αλλά και της κατάργησης δώρων και επιδομάτων αδείας.

Παράλληλα είχε κριθεί κατά πλειοψηφία από τους δικαστές του Ανώτατου Ακυρωτικού ότι είναι αντισυνταγματικές και αντίθετες με την ΕΣΔΑ οι περικοπές που έλαβαν χώρα τόσο στις κύριες (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) όσο και στις επικουρικές συντάξεις (ΕΤΕΑ), αλλά και στα δώρα και τα επιδόματα αδείας.

Ειδικότερα οι μειώσεις που μπορούν να διεκδικήσουν οι συνταξιούχοι με αγωγές κατά του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ είναι των νόμων 4051 και 4093 του 2012 και αφορούν:

● Την περικοπή επικουρικών συντάξεων 10%, 15% και 20% για ποσά άνω των 200 ευρώ με τον νόμο 4051.

● Την περικοπή κύριων συντάξεων κατά 12% για το ποσό που υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ με τον νόμο 4051.

● Την περικοπή επί αθροίσματος συντάξεων (κύριων και επικουρικών) άνω των 1.000 ευρώ με ποσοστά 5% ώς τα 1.500 ευρώ, 10% από 1.500 ώς 2.000 ευρώ, 15% από 2.000 ώς 3.000 ευρώ και 20% από 3.000 ευρώ και πάνω.

● Την κατάργηση του δώρου από κύριες συντάξεις που ήταν στα 800 ευρώ τον χρόνο ή στο διπλάσιο της σύνταξης για συντάξεις κάτω των 800 ευρώ.

Προς το παρόν ο ΕΦΚΑ φρενάρει την επιστροφή αναδρομικών σε συνταξιούχους προσφεύγοντας στο Εφετείο, όπου ουσιαστικά «παγώνει» κάθε διαδικασία επιστροφής αναδρομικών ή τερματισμού των εν λόγω κρατήσεων, έως ότου εκδικαστεί εκ νέου η υπόθεση.

Πρόκειται, ασφαλώς, για μια χρονοβόρα διαδικασία, η οποία θα πάει μεν πίσω τα αιτήματα των συνταξιούχων, αλλά σύμφωνα με τους εργατολόγους δεν θα έχει καμία τύχη με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να πρέπει να δει από εκεί και μετά πώς θα χειριστεί το θέμα που έχει προκύψει.

Άλλωστε και η Αχτσιόγλου για το θέμα αυτό τόνισε ότι «οι αγωγές που έχουν ασκηθεί μέχρι το 2015 κατά πάσα πιθανότητα θα ευδοκιμήσουν, διότι το ΣτΕ είχε δώσει σαφή κατεύθυνση και προφανώς το Ελληνικό Δημόσιο συμμορφώνεται με τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση το 2016 προχώρησε στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία εναρμονίστηκε πλήρως με την κρίση του ΣτΕ, προστατεύοντας τα καταβαλλόμενα ποσά των συντάξεων».

Ωστόσο ύστερα από αυτή τη νομική ανατροπή, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη ότι, από τη στιγμή που τα δικαστήρια επαναφέρουν τις παροχές αυτές για το διάστημα από την κατάργησή τους μέχρι την ψήφιση του τρίτου μνημονίου, έπεται να κριθεί και το αν είναι συνταγματικές ή αντισυνταγματικές οι μειώσεις στις συντάξεις που επέφερε μετά το τρίτο μνημόνιο ο νόμος 4387/2016 (τις κανονιστικές αποφάσεις του συγκεκριμένου νόμου τις έχουν προσβάλει και οι τρεις ενώσεις αποστράτων).