«Το κάλλος παντός επιστολίου συστατικώτερον». Ο Αριστοτέλης ήταν εκείνος που έλεγε πως η εξωτερική ομορφιά ενός ανθρώπου αποτελεί το σημαντικότερο προσόν, πολύ περισσότερο και από την καλύτερη συστατική επιστολή.

Φυσικά, στην ανθρώπινη Ιστορία τα κριτήρια και τα πρότυπα ομορφιάς αλλάζουν διαρκώς. Στις μέρες μας, για παράδειγμα, για πάρα πολλούς άνδρες και γυναίκες το πρότυπο όμορφης γυναίκας, καλώς ή κακώς, είναι η Κιμ Καρντάσιαν, μια γυναίκα που πάνω της δεν έχει σχεδόν τίποτε φυσικό. Τα απόνερα αυτής της αντίληψης παρατηρούνται έντονα και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Προσφάτως είδαμε μέχρι και σε ριάλιτι εκπομπές, όπως το «Greece’s Next Top Model», νεαρές κοπέλες να έχουν υποβληθεί σε πλαστικές επεμβάσεις με την ελπίδα να δείχνουν ομορφότερες.

Η βιομηχανία της ομορφιάς, της οποίας η χρηματιστηριακή αξία είναι τεράστια, ασκεί μεγάλη πίεση σε νεαρές κοπέλες – και όχι μόνο – να έχουν τέλεια εμφάνιση. Είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι βρίσκονται υπό την επιρροή της, ειδικά όταν πάρα πολλοί διάσημοι συμμορφώνονται απολύτως στα πρότυπα ομορφιάς.

● Στην Ευρώπη η συνολική αξία της βιομηχανίας της ομορφιάς έφτασε τα 104,7 δισ. ευρώ το 2017, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση, όταν το 2014 ήταν στα 93,9 δισ., σύμφωνα με στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βιομηχανιών και Αντιπροσώπων Καλλυντικών και Αρωμάτων (ΠΣΒΑΚ) από την Europe Cosmetics.

● Στην Ελλάδα οι εισαγωγές από Κίνα και ΗΠΑ μόνο το 2017 άγγιξαν τα 15,7 εκατ. ευρώ.

● Ο τζίρος της ελληνικής αγοράς καλλυντικών το 2017 έφτασε τα 851 εκατ. ευρώ.

Στην Αθήνα

Περπατώντας στην «καρδιά» της Αθήνας, στην πλατεία Συντάγματος, τουλάχιστον τρία με πέντε άτομα θα σας σταματήσουν είτε για να σας δείξουν καλλυντικά προϊόντα είτε για να σας μεταφέρουν σε κάποιο κοντινό ινστιτούτο αισθητικής με την υπόσχεση ότι θα λάβετε κάποιου είδους δώρο ή πολύ καλή προσφορά σε θεραπεία.

Αν δεχτείτε, όπως έκανα κι εγώ από περιέργεια, θα βρεθείτε σε ένα κτήριο υπέροχα διακοσμημένο με έντονα μακιγιαρισμένες υπαλλήλους και αρώματα να πλανώνται στον χώρο. Θα σας απομονώσουν σε κάποιο γραφείο, όπου θα αρχίσουν να σας «πιπιλάνε» το μυαλό για να κάνετε θεραπείες που πρακτικά δεν χρειάζεστε.

Μίλησα με τουλάχιστον τρεις διαφορετικές γυναίκες, οι οποίες προσπάθησαν να με πείσουν να κάνω οπωσδήποτε θεραπεία ομορφιάς με «διαμάντι». Η θεραπεία, που υποτίθεται ότι θα με προστάτευε στο μέλλον από το να αποκτήσω ρυτίδες, κόστιζε πάνω από 400 ευρώ – κι αυτό ήταν ειδική τιμή. Καθώς στάθηκα ανένδοτη στις προσπάθειές τους να μου πουλήσουν το προϊόν τους και αφού απηύδησαν και οι ίδιες, με άφησαν να φύγω δίνοντάς μου μια κάρτα.

Πρώην εργαζόμενη σε μεγάλη αλυσίδα ινστιτούτων ομορφιάς αποκάλυψε ότι έκανε σε γηραιές και μεσήλικες κυρίες διάφορες δελεαστικές προτάσεις για θεραπείες που θα τις έκαναν ξανά νέες και όμορφες, για νέα καινοτόμα μηχανήματα που θα βοηθούσαν σε αυτόν τον σκοπό. Ωστόσο, πολλές από τις προτάσεις ήταν ψεύτικες και πολλά από τα μηχανήματα ήταν παλιά και κακοσυντηρημένα.

Μάλιστα, ορισμένες θεραπείες στην πραγματικότητα δεν ήταν κάτι περισσότερο από ένα… απλό μασάζ.

Οι απάτες

Πάνω από 1.200 καταγγελίες έχει δεχθεί ο Συνήγορος του Καταναλωτή (ΣτΚ) για μονάδες αδυνατίσματος και ινστιτούτα αισθητικής. Μάλιστα ο ΣτΚ έχει υποβάλει στον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών περισσότερες από 50 μηνυτήριες αναφορές για σωματικές βλάβες, απάτη, παράνομη άσκηση επαγγέλματος, πλαστογραφία κ.λπ.

Σε αρκετές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί ύστερα από έρευνες ότι επιχειρήσεις λειτουργούσαν χωρίς άδεια λειτουργίας ή την προβλεπόμενη βεβαίωση γνωστοποίησης λειτουργίας. Σε άλλες περιπτώσεις, υπήρχε ανειδίκευτο προσωπικό που διενεργούσε ιατρικές πράξεις, ενώ δεν λαμβανόταν υπόψη το ιατρικό ιστορικό του πελάτη, με αποτέλεσμα την πρόκληση σωματικών βλαβών.

Κάποιες επιχειρήσεις παραπλανούσαν τον καταναλωτή υποστηρίζοντας ότι, αν υπαναχωρούσε από τη σύμβαση που είχε υπογράψει, τότε έπρεπε να καταβάλει ως αποζημίωση τον αντίστοιχο ΦΠΑ ή πρόστιμο ή να πληρώσει πρόγραμμα μικρότερου κόστους. Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Καταναλωτή, οι πιο χαρακτηριστικές παραπλανητικές πρακτικές είναι:

● Δήλωση ή με άλλο τρόπο δημιουργία εντύπωσης ότι ιατρικές υπηρεσίες ή υπηρεσίες αισθητικής, αδυνατίσματος ή γυμναστικής μπορεί να παρέχονται νόμιμα, ενώ δεν υπάρχει η σχετική βεβαίωση έναρξης λειτουργίας από τον αρμόδιο φορέα.

● Ψευδείς ισχυρισμοί ότι η προσφερόμενη υπηρεσία είναι σε θέση να θεραπεύει ασθένεια, δυσλειτουργίες ή δυσμορφίες κ.λπ.

● Περιγραφή της υπηρεσίας ως «δωρεάν» ή «χωρίς επιβάρυνση», ενώ έχει ήδη εισπραχθεί το σχετικό κόστος της.

● Παραπλανητική ανακοίνωση ότι η προσφερόμενη υπηρεσία θα είναι διαθέσιμη για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα ή ότι θα διατίθεται μόνο υπό ειδικούς όρους για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε να αποφασίσουν εσπευσμένα οι καταναλωτές και να στερηθούν τη δυνατότητα να προβούν σε τεκμηριωμένη επιλογή.

● Υπογραφή πολλαπλών πανομοιότυπων δελτίων παραγγελίας για παροχή υπηρεσιών αισθητικής και θεραπείας προσώπου και σώματος, με ταυτόχρονη χρέωση πιστωτικών καρτών, που έχουν αποτέλεσμα την απώλεια του ελέγχου των οικονομικών υποχρεώσεων του καταναλωτή.

● Άσκηση ψυχολογικής πίεσης προκειμένου να υπογραφούν οι συμβάσεις, ώστε να παρεμποδιστεί η ελευθερία επιλογής ή συμπεριφοράς του μέσου καταναλωτή ως προς την υπηρεσία, με αποτέλεσμα να τον οδηγεί ή να είναι πιθανόν να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής που διαφορετικά δεν θα ελάμβανε. Στοιχεία μιας τέτοιας επιθετικής εμπορικής πρακτικής είναι, μεταξύ άλλων, η επιμονή της επιχείρησης για πληρωμή των υπηρεσιών με χρήση χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας.

● Επιθετικές πρακτικές προσέγγισης καταναλωτών μέσω συνεχούς και ανεπιθύμητου «ψαρέματος» πελατών σε κεντρικές πλατείες, εμπορικούς δρόμους ή μέσω τηλεφώνου, μέσω διαφήμισης και προσφορών στο Διαδίκτυο και σε τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές εκπομπές.