Συνέντευξη στη Δώρα Αμαραντίδου

Ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης, ως ιθύνων νους της παράστασης «Οι Άγαμοι Θύται… στο Δημόσιο», που σκίζει στη Θεσσαλονίκη, ξεγυμνώνει με χιουμοριστική, διεισδυτική ματιά ό,τι κρύβεται πίσω από αυτό που φαίνεται στη δημόσια ζωή και λειτουργία του τόπου μας.

Συνέντευξη στη Δώρα Αμαραντίδου

Ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης, ως ιθύνων νους της παράστασης «Οι Άγαμοι Θύται… στο Δημόσιο», που σκίζει στη Θεσσαλονίκη, ξεγυμνώνει με χιουμοριστική, διεισδυτική ματιά ό,τι κρύβεται πίσω από αυτό που φαίνεται στη δημόσια ζωή και λειτουργία του τόπου μας. Πάντα με υπαινιγμούς, λεπτή ειρωνεία και αμφισημία, «γι’ αυτό και δεν έχουμε… δεχθεί μηνύσεις» μας λέει και χαμογελά πικρά. Στην κουβέντα μας μίλησε με θάρρος εναντίον όλων αυτών που μέχρι πρότινος ήταν βολεμένοι είτε αναξιοκρατικά σε κρατικές θέσεις είτε με λαμογιές στον ιδιωτικό τομέα είτε κρατώντας τσίλιες στον ληστρικό κρατισμό. Μας είπε έξω απ’ τα δόντια και χωρίς ωραιοποιήσεις την αλήθεια, αυτήν που ακόμα και ο ίδιος, όπως παραδέχεται, δεν είχε παλιότερα το θάρρος να εκφράσει δημοσίως.

Κατ’ αρχάς, οφείλω να μεταδώσω το αίτημα πολλών Αθηναίων οπαδών των «Αγάμων»: Πότε θα έρθετε και στα μέρη μας;

Λέμε να κατεβούμε στην Αθήνα τον επόμενο Οκτώβρη, εάν η κατάσταση στη χώρα μας το επιτρέψει. Εάν υπάρχουμε ως χώρα…

Μήπως θα έπρεπε να ανανεώσετε τον τίτλο της παράστασής σας κάνοντάς τον «Οι Άγαμοι Θύται… γενικώς στην Ελλάδα»;

Αυτό που λέτε είναι μια λυπηρή αλήθεια… Υποτίθεται ότι αυτός ο τίτλος είχε βγει ως αστειάκι, αλλά πλέον μεταφράζεται ως οργή. Ξέρετε τι έχουμε πάθει; Πολλές ατάκες των «Αγάμων», που πριν από 20 χρόνια ακούγονταν ως αστείοι υπαινιγμοί επειδή διόγκωναν λίγο τα κακώς κείμενα του τόπου μας, σήμερα επιβεβαιώνονται και ακούγονται ως αυτονόητα και καθόλου αστεία. Η πραγματικότητα κατάντησε να ξεπεράσει την υπερβολή της σαρκαστικής σάτιρας.

Στις παραστάσεις σας διακρίνω μια λεπτή ισορροπία που πάντα κρατάτε ανάμεσα στο δίκαιο και στο άδικο της ελληνικής κοινωνίας και των πολιτικών.

Έτσι ακριβώς είναι και πολλές φορές με έχουν κατηγορήσει γι’ αυτό, αφού πέρα από τα κείμενα διαμορφώνω και όλο το ύφος της παράστασης. Έχω δεχθεί παρατηρήσεις από φίλους και θεατές που μου λένε «γιατί δεν τα ρίχνετε πιο χοντρά;». Αλλά πιστεύω ότι, εάν τα ρίξουμε πιο χοντρά, θα κινδυνέψουμε να γίνουμε άδικοι και τιμητές των πάντων. Οι κραυγές απλώς εκτονώνουν για λίγο έναν στριμωγμένο ψυχισμό, χωρίς κάποια αποτελεσματικότητα, παρά μόνο προσφέροντας ένα αίσθημα προσωρινής ανακούφισης. Όσοι ασχολούμαστε με τη σάτιρα δεν πρέπει να γινόμαστε εισαγγελείς της κοινωνίας, αλλά να φτάνουμε και στον αυτοσαρκασμό τοποθετώντας και τον εαυτό μας μέσα σε αυτό που κρίνουμε.

Δεν πιστεύετε ότι κάποια στιγμή οι Έλληνες οφείλουν να πουν το μεγάλο, καταγγελτικό «όχι» στους δικούς μας και ξένους πολιτικούς που έφεραν την κατάσταση μέχρι εδώ;

Είμαι απολύτως βέβαιος για τη δική μας συνυπευθυνότητα και ειδικά των προνομιούχων Ελλήνων πολιτών. Αυτοί είναι που πλέον κόπτονται περισσότερο, θέλουν να θεωρούνται ενεργοί πολίτες και βρίζουν την εξουσία επειδή χάνουν τα προνόμιά τους. Φυσικά υπάρχει και η αυτονόητη ευθύνη όλου του πολιτικού συστήματος. Και δεν εννοώ μόνο τους εν ενεργεία πολιτικούς. Εννοώ και τους δημοσιογράφους και τους συνδικαλιστές και τους ανθρώπους που κατέχουν καίριες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό. Ο καθένας έπρεπε προ πολλού να μιλήσει και να πει την αλήθεια.

Για την πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών το μόνο μεμπτό είναι ότι ζούσαμε σε μια επίπλαστη ευμάρεια, η οποία μας αποχαύνωσε. Δεν νομίζετε;

Βάζετε ένα πολύ δύσκολο ζήτημα. Νομίζω ότι οι «πλειοψηφίες» οδήγησαν τη χώρα μέχρι εδώ, διότι άφησαν κάποιες ισχυρές «μειοψηφίες» να τις χειραγωγήσουν. Όταν κάποιοι λήστευαν τη χώρα και εξαγόραζαν συνειδήσεις, εμείς η πλειοψηφία κρατούσαμε τσίλιες. Αλλά και ο τσιλιαδόρος έχει τεράστια ευθύνη σε μια ληστεία. Ακόμα ζούμε ένα τεράστιο ψέμα και μέχρι αυτήν τη στιγμή κανείς δεν μας κοίταξε στα μάτια για να μας πει ποιο είναι το πραγματικό πρόβλημα και πώς μπορούμε να το λύσουμε. Δεν αναφέρομαι μόνο στα δύο μεγάλα κόμματα της εξουσίας.

Αναφέρεστε και στην Αριστερά φαντάζομαι.

Έχουμε μια ψευδοαριστερή ρητορική από τη μεταπολίτευση και μετά, με μια κρατικίστικη, διεφθαρμένη αντίληψη. Μπορεί τώρα κάποιος να πιστεύει ότι είμαι καπιταλιστής με τη γνωστή ψευδοαριστερή λογική, που λέει ότι η Γερμανία και όλοι οι ξένοι φταίνε και ότι εμείς είμαστε ανήμποροι. Αλλά δεν είναι έτσι, διότι εμείς οδηγήσαμε τη χώρα σε αυτήν την κατάσταση της οικονομικής δουλείας. Το ξένο συμφέρον και το χρηματοπιστωτικό σύστημα προσπαθεί να μας εξαθλιώσει, γιατί αυτή είναι η δουλειά του, αλλά το τραγικό είναι ότι δεν αντιστεκόμαστε με το να είμαστε ενωμένοι σαν μια γροθιά. Υπάρχουν κάποιοι ελάχιστοι πολιτικοί που είπαν κάποια πράγματα σωστά, όπως ο Στέφανος Μάνος, ο οποίος διατύπωσε κάποιες πολύ σοβαρές προτάσεις τον χρόνο που έπρεπε, αλλά πέρασαν στο ντούκου. Και όταν τις υποστήριξα, κάποιοι μου είπαν: «Μα, είσαι φιλελεύθερος; Δεν ντρέπεσαι;». Το πρόβλημα τόσα χρόνια είναι ότι είμαστε πίσω από κομματικές ταμπέλες. Με τον κρατικό συνδικαλισμό οι προνομιούχοι έγιναν ακόμα πιο προνομιούχοι γιατί εκβίαζαν, παρόλο που μπήκαν σε κρατικές θέσεις αναξιοκρατικά. Με βάση το πελατειακό σύστημα, έφτασαν να έχουν υπέρογκες αμοιβές και οφέλη, τα οποία δεν μπορούσε να διανοηθεί ένας πολίτης ο οποίος έκανε την ίδια δουλειά στον ιδιωτικό τομέα. Έναν υγιή επιχειρηματία, που απέδιδε τους φόρους του και έδινε και πολλές θέσεις εργασίας, φτάσαμε στο σημείο να τον θεωρούμε κεφαλαιοκράτη, ενώ τα λαμόγια θεωρούνται ευεργέτες. Δύο τινά μπορεί να συμβούν στην κατάστασή μας: ή να φαγωθούμε μεταξύ μας ή έστω και την τελευταία στιγμή να μας βγει το φιλότιμο και να κάνουμε θαύματα. Αλλά για να γίνουν τα θαύματα, χρειάζονται ειλικρινείς και ικανοί ηγέτες και όχι όλο αυτό το ψεύτικο οικοδόμημα το οποίο έχει στηθεί τόσα χρόνια.

Στον δικό σας, τον καλλιτεχνικό, χώρο υπάρχουν ευθύνες;

Και εμείς οι ηθοποιοί μη βγάζουμε την ουρά μας απ’ έξω. Όταν ένας ηθοποιός μπορεί να βγάλει 100.000 ευρώ τη μία χρονιά και να τις αποκρύψει, έχει ευθύνη. Στον χώρο του πολιτισμού δόθηκαν πάρα πολλά χρήματα, αλλά πήγαν εκεί που δεν έπρεπε ή σε επιχορηγήσεις στον αέρα ή σε κάποια κτήρια απ’ τα οποία έμειναν μόνο τα μπετά, χωρίς ποτέ να στηθεί υποδομή για να υπάρξει απόδοση. Διότι χωρίς σωστή οικονομία δεν υπάρχει πολιτισμός. Έγινε ένα Κρατικό Θέατρο με 400 άτομα, απ’ τα οποία τα μισά είναι αργόμισθοι. Όταν σε μια ημερίδα, πριν από 10 χρόνια, είπα ότι το ΚΘΒΕ πρέπει να κλείσει και να γίνει ένα μικρότερο σχήμα, ώστε τα λεφτά να διοχετευτούν στην πόλη της Θεσσαλονίκης για να γίνει η θεατρική πρωτεύουσα της Ευρώπης, όλοι κάγχαζαν και γελούσαν ειρωνικά. Εχθρικά με κοίταζαν οι συνάδελφοι που δούλευαν στο Κρατικό, οι οποίοι σκέφτονταν «Θα χάσουμε τις δουλειές μας με τις βλακείες που λέει αυτός». Θεωρείσαι γραφικός όταν εκφράζεις κάποιες λογικές προτάσεις. Και το χειρότερο είναι ότι, ακόμα και σήμερα που διατυπώνω αυτές τις απόψεις, δεν τις αποδέχονται.

Εσείς προσωπικά ως πολίτης αυτής της χώρας νιώθετε ότι έχετε κάποια ευθύνη;

Απολύτως, γιατί είμαι ένας από τους προνομιούχους πολίτες, που έχουν και δημόσιο λόγο. Ψέλλισα ορισμένα πράγματα, αλλά δεν μπόρεσα να κάνω τίποτε παραπάνω. Θεωρώ ότι ως Έλληνας έχω παραβιάσει σχετικά λίγες φορές τους νόμους, αλλά όλα αυτά τα χρόνια δούλεψα στον ιδιωτικό τομέα, πλήρωσα τους φόρους μου και πήγα και φαντάρος. Σε επίπεδο ηθικό θα μπορούσα να είχα κάνει πολύ περισσότερα πράγματα, αλλά δεν τα έκανα είτε γιατί σκεφτόμουν μόνο τον εαυτό μου είτε γιατί δεν τόλμησα να ρισκάρω. Και να σας πω την αλήθεια, φοβήθηκα. Έλεγα στον εαυτό μου «εάν μιλήσεις καθαρά πολιτικά δημοσίως, θα σε κατασπαράξουν». Δεν μπόρεσα να κάνω ηρωική υπέρβαση.

Στο δίλημμα «ή χρεοκοπία και δραχμή ή ευρώ», τι θέση παίρνετε;

Μα, τι μπορώ να απαντήσω εγώ που δεν ξέρω οικονομικά και ούτε τη φορολογική μου δήλωση δεν μπορώ να συμπληρώσω μόνος μου εξαιτίας αυτού του δαιδαλώδους φορολογικού κώδικα; Και δεν το λέω αυτό επειδή είμαι τόσο άσχετος, αλλά επειδή το φορολογικό σύστημα είναι επίτηδες μπερδεμένο και ληστρικό. Το θέμα είναι με τι κράτος και ποια οργάνωση θα επιβιώσουμε ως έθνος, όχι με τι νόμισμα. Αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο.

Η κόρη σας σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο. Ποια είναι τα όνειρα των σημερινών νέων και πώς βιώνουν το σήμερα;

Είμαστε η χώρα που βγάζει τους περισσότερους αμόρφωτους πτυχιούχους. Είπαμε ψέματα στη νέα γενιά και οι νέοι δεν ξέρουν τι τους γίνεται και τι τους φταίει. Έχουν απαξιώσει τα πάντα και έχουν απόλυτο δίκιο γιατί φταίνε οι δικές μας γενιές. Αλλά το μεγαλύτερο κακό που έκανε η πολιτική κρίση είναι η παραποίηση της γλώσσας. Θέλεις να μιλήσεις για την πατρίδα και το έθνος, που είναι έννοιες καθαρές, και τότε σε λένε ή φασίστα ή τρελό.

 

 

INFO: «Οι Άγαμοι Θύται… στο Δημόσιο», σε σκηνοθεσία Ιεροκλή Μιχαηλίδη, στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, παρατείνονται έως την Κυριακή 1η Απριλίου.