search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 11:42
MENU CLOSE

«Ο Μαέστρος της Γαλήνης»: Ποιητική ομιλία για τον Νικόλα Θ. Ποκαμισά

17.07.2019 09:34
«Ο Μαέστρος της Γαλήνης»: Ποιητική ομιλία για τον Νικόλα Θ. Ποκαμισά  - Media

 

Το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού παρουσιάζει την Κυριακή 28 Ιουλίου 2019, στις 20:30 την ποιητική ομιλία «Ο Μαέστρος της Γαλήνης» του Δημήτρη Μ. Αρτέμη.

Μια εκδήλωση που πραγματοποιείται εις μνήμην του ζωγράφου Νικόλα Θ. Ποκαμισά, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια των Γεωργίου Α. Αλβέρτη & Αλέξανδρου Γ. Αλβέρτη Φιλιππούση.

Κείμενο Δημήτρη Μ. Αρτέμη για Νικόλα Ποκαμισά

Ο Μαέστρος της Γαλήνης

“Βαρύθυμος με πλούσιο μύστακα και πλούσια κώμη, με ένα ιδιάζον βάδισμα, λιγόλογος, στοχαστής, σε ένα κόσμο που ζουν όσοι νυμφεύονται και λαμβάνουν εκ Θεού του τάλαντο του καλλιτέχνη. Τον γνώρισα στην αρχή της εφηβείας μου. βλέποντας τις υδατογραφίες του, στα μάτια μου φάνταζαν οράματα κάλλους, και κέντρισαν χορδές ενός κόσμου ωραίου και αληθινού.

Του μίλησα, δεν το περίμενα, ήταν προσήνους και ευγενής, από τότε αναπτύχθηκε μια περίεργη φιλία μεταξύ μας η οποία εκράτησε έως τον χρόνο της φυγής του στο ταξίδι του εν ουρανοίς.

Ο Νικόλας Ποκαμισάς γεννήθηκε την πρώτη Ιουλίου του 1925 από φτωχούς γονείς στην Τριών Ιεραρχών (Λαγκάδι), και ενυμφεύθει κατόπιν χηρείας το 1956 την Μαρούλα Δρακωτού, γεννημένη στα Καμίνια της Σύρου και εργαζομένη στην Τήνο.

Κινητήριος σφόνδηλος εντός μιας οικογένειας είναι η σύζυγος (η μητέρα). Ο Νικόλας Ποκαμισάς σε αυτή την σύζευξη υπήρξε τυχερός.

Μέσα στους πάντοτε θλιμμένους και πλημυρισμένους από στοργή, αφοσίωση, καρτερικότητα, οφθαλμούς της Μαρούλας ξεπηδούσε ένα πιστεύω και μία αισιοδοξία για ένα καλύτερο αύριο, διαισθανόμενη ότι ο σύντροφος της είχε δυνατότητες.

Στις 9 του Μάρτη του 1957 έρχεται στη ζωή ο Θεόδωρος Ποκαμισάς και ως αρτίσιος κλοιός ασφαλίζει την αλυσίδα της οικογένειας και δίδει έναυσμα για έναν τίμιο αγώνα.

Ο Νικόλας αποκτά εργαστήριο, θα έλεγα ησυχαστήριο και αρχίζει να ξετυλίγεται το ταλέντο του τώρα σε καμβά. Πιστός στις παραδόσεις, τα έργα του αποπνέουν μία προσήλωση και ένα ευχαριστώ προς τον Θεόν.

Μήπως με αυτά τα πονήματα ευχαριστούσε τον ελεήμονα για το προικιό που του έδωσε; Τώρα ο μαστρο Νικόλας κινείται μέσα σε μορφές ερημιτών, αγίων, ασκητών, εσταυρωμένων. Ποτέ δεν θα ξεχάσω τον πίνακα της έσχατης ταπείνωσης.

Κάθε πίνακας συνοδεύεται από φανό, κερί, ή κανδήλα σκαρδαμίζουσα. Η ανιότης, ο πόνος, η ελπίς, αποτυπώνεται στον μουσαμά, εξιλεώνει τον ξωμάχο φτωχό λευίτη την ώρα που γονυπετής λαμβάνειν καιρόν προ της θείας λειτουργίας.

Έργα μυστικοπάθειας, δέους, λιβανωτού και πιστεύω του. Ο μακαριστός ζωγράφος κύριοι είναι αυτοδίδακτος.

Εάν δεν υπάρχει το τάλαντον καμία σχολή δεν δύναται να σε μεταλλάξει.

Ο Νικόλας Ποκαμισάς διεισδύει στο πνεύμα της δυτικής και ανατολικής αγιογραφίας και γίνεται αγαπητός σε ορθοδόξους και καθολικούς. Θαυμάζει τα έργα και τις μορφές του Αντόνιο Γκαλιάρντι, προσκυνά και τιμά τον εκ Κρήτης αγιογράφο ιερέα Σκορδίλη. Πανέμορφες Παναγιές Θεού της αυλής της κάθε εκκλησιάς τα προσκυνητάρια. Πολύπλευρος ο Νικόλας (Βροχής), γέννημα θρέμμα του λιμανιού, κράτησε ενδόμυχα εικόνες (ότι δύναται να φυλακιστεί σε μια τέτοια ψυχή).

Και ήρθε η μέρα όπου το βουλκάνο εκρήγνυται, το μάγμα θάπτει τον χρωστήρα. Ο Μαέστρος γεμίζει τον καμβά δουλεύοντας τα χρώματα με την σπάτουλα.

Αδόκιμος εγώ καλλιτέχνης ονομάζω την περίοδο του Ποκαμισά «Γαλήνη». Ακύμαντες θάλασσες, ροδίζουσες ανατολές, θεόσταλτα απομεσήμερα, ειδυλλιακά ερωτεύσιμα ηλιοβασιλέματα, ουρανοί πλημυρισμένοι από την πνοή αγγέλων, νησίδες και πλεούμενα ερωτοτροπούν σε ένα χορό αρμονίας στο ατέρμονο πέλαγος του Αιγέα.

Στη δεκαετία του 70 ο ζωγράφος αποκτά πανελλήνια αναγνώριση, έργα του κοσμούν αίθουσες και σπίτια όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά και στην αλλοδαπή. Όλοι οι καλλιτέχνες όνειρό τους τα ταξίδια, επίσκεψη μουσείων, προσκύνημα στους μύστες της τέχνης. Ο Ν. Π. παραμένει θεματοφύλαξ της άγιας Κυκλαδικής Τηνίας γης.

Κτίζει μια τέχνη με βάρκα ελπίδας, με υδατοστεγείς αρμούς, σκαρμούς, άρμενα με αγάπη δουλεμένα. Φουσκωμένα καραβόπανα τα σύννεφα που ερωτικά ταξιδεύουν σε γαλήνιες θάλασσες. Αδιανόητο πως αυτός ο ιδιόρρυθμος αλλά υψηλά ιστάμενος πάστορας σκορπίζει τόση τρυφερότητα, ερωτισμό, γαλήνη.Ανύπαρκτη η Κυμοθόη, η τρίαινα του Ποσειδώνα κρεμασμένη στα Κιόνια και ο κακός Καικίας ανύπαρκτος στα έργα του.

1982, η αναγνώρισή του, κεραυνός εν αιθρία. Το Υπουργείο Παιδείας και Τεχνών της Ελβετίας καλεί τον γέρο Ποκαμισά με δκά τους έξοδα να εκθέσει στην Ελβετία. ΄Αβυσσος η ψυχή αυτού του ανθρώπου. Τόσο μυστικοπαθής, τόσο μυστήριος, τόσο εγωκεντρικός: αρνείται…

Πραμένει εν Τήνω στο εργαστήριό του, από φυλακής πρωίας μέχφρι νυκτός, δημιουργώντας τα ψαροχώρια του, πνιγμένα στα δίκτυα, περιμένοντας τον στεγνωτή ήλιο. Ψαρόβαρκες στα χρώματα της ίριδος εν αναμονή το ρεκουπάρισμα του κύρη τους.Αυτά ε’ιναι η συντροφιά του, χωριά πνιγμένα και μοσχοβολημένα τα σπίτια τους από τις βοκαμβίλιες, τις γαζίες και τα γιασεμιά. Η μπαλάντα της ζωής και της χαράς απλωμένη παντού.Πολλάκις διερωτήθηκα πως σε αυτόν τον λιγόλογο και τόσο στεγανοποιημένο άνδρα υπήρξε μια υπέρμετρη υγιής φαντασία και ένας πυρσός αγάπης για τον συνάνθρωπό του. Έχω προσωπική γνώμη, αναμφίβολα εκυβερνάτο από ένα αλάθητο ένστικτο που τον συνόδευσε και τον προφύλα ξε σε όλο τον βίο του.

Κατά τις περιόδους των γυμνασιακών μου σπουδών υπήρξα βοηθός του, όχι βέβαια ως ζωγράφος, αλλά να τρίβω τοίχους εκκλησιών.

Αυτός ο άνθρωπος με ανέχθηκε στωικά και με χιούμορ διότι δεν ήμουν και το καλύτερο παιδί… Καλπάζουσα εφηβεία… Συγχωρητέος…

Είχα πρόσβαση στο εργαστήριό του και στο στενό οικογενειακό του περιβάλλον. Υπήρξε καλός συνομιλητής. Τα χρόνια περνούσαν και μια άλλη φιλία ένωσε τον γιο του με μένα η οποία κρατάει ως σήμερα στενά.

Ο μαέστρος Νικόλαος ενεδύθη το χαλκούν προσωπείον του θανάτου. Φύσημα Θεού στα άρμενα και μπαρκαρούτσος σε νεκρική νήα ταξίδεψε στον κριτή του. Αίολοι άνεμοι τους ασκούς μετά φειδούς ανοίξατε στο ταξίδι του. Σεβαστείτε την κληρονομιά που μας άφησε με τα έργα του και με την φήμη του άφησε συνεχιστή τον γιο του Θεόδωρο Ποκαμισά Καθηγητή Εικαστικών του οποίου τα γλυπτά κοσμούν αύλειους χώρους ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μαέστρο σε ευχαριστώ γι αυτά που προσέφερες εις την καλλιτεχνικήν ιστορία της Τήνου. Είσαι τώρα ένας κρίκος των Τηνίων Μαέστρων. Η δημιουργία είναι αυτό που απομένει. Χαρά σε αυτόν που αφήνει έργα μετά θάνατον. Πικρές ίσως οι συμβουλές σου αλλά είχαν βύθισμα και ευστάθεια. Πάντρεψες την ομορφιά της ζωής με χρώματα και τα συνέδεσες με το ωραίο.”

Κείμενο Γεωργίου Φ. Αλβέρτη για Νικόλα Ποκαμισά

“Ο κάθε καλλιτέχνης δίνει τη μάχη του ενάντια στο ατελές, μέσα στην αναζήτηση της δικής του τελειότητας… Η φύση του προσφέρει ένα μέτρο προς το οποίο τείνει ασταμάτητα… Εκεί σ’ αυτήν την πορεία προς το θεϊκό ο Νικόλας Ποκαμισάς θ’ αφήσει, φεύγοντας από τούτη τη ζωή, έργο λαμπρό, αξιοθαύμαστο. Κοίταξε, είδε, δημιούργησε, ξεπερνώντας την άγνοια και την αμάθεια. Έμαθε δίπλα στους δασκάλους του και πήγε παραπέρα το ταλέντο του…

Κανείς δεν φεύγει αν τον θυμόμαστε!!! Κι εγώ τον θυμάμαι πολύ καλά, πριν πολλά χρόνια, την πρώτη φορά που πέρασα την πόρτα του εργαστηρίου του, στον παλιό δρόμο της Παναγίας… Αφού θαύμασα τους πίνακες, στάθηκα σε έναν που με συγκίνησε… Κουβαλούσε πάνω του ένα δικό μου κομμάτι της ζωής μου… Το χωριό μου την Ποταμιά… Δεν τόλμησα να ρωτήσω την τιμή του… Απλά του το ανέφερα… Κι ύστερα, όσες φορές περνούσα με χαιρετούσε καθισμένος σε μια καρέκλα λίγο έξω από την πόρτα του… Λίγο καιρό μετά ο πίνακας αυτός τέθηκε σε λοταρία στο χωριό μου… Δεν μου έπεσε… Δεν ξέρω σε ποια χέρια βρίσκεται… Αλλά εγώ θυμάμαι πάντα το χαμόγελο του κ. Νικόλα όταν περνούσα…

Ο Νικόλας Ποκαμισάς, ως μαθητής είχε καθηγητή των καλλιτεχνικών στο Γυμνάσιο τον Γεώργιο Παρασκευά, ο οποίος, αναγνωρίζοντας την όρεξη και το ταλέντο του, τον δίδασκε και πέραν των μαθημάτων τις αρχές του σχεδίου και της Αγιογραφίας. Μετά τον πόλεμο βρέθηκε στην Αθήνα. Υπηρέτησε την θητεία του στην Κέρκυρα όπου και γνώρισε τον Ιταλό ζωγράφο Andrea Siciliano, κοντά στον οποίο μαθήτευσε για δύο χρόνια. Επέστρεψε στην Τήνο και ασχολήθηκε με την Αγιογραφία. Κατόπιν στράφηκε στην Τηνιακή Τοπογραφία και στις σκηνές του νησιώτικου βίου. Απέκτησε μόνιμο εκθετήριο των έργων του στη Χώρα της Τήνου, στον παλιό δρόμο της Παναγίας. Πίνακές του βρίσκονται σε πολλά σπίτια της Τήνου και της Ελλάδας και όχι μόνο της Χώρας μας…Τέσσερα έργα του εκτίθενται στον Πολυχώρο του κ. Χάλαρη δίπλα στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού.”

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 11:42