Η Κριστίν Λαγκάρντ θα συναντήσει τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για πρώτη φορά από την ανάληψη των καθηκόντων της ως επικεφαλής της ΕΚΤ την προσεχή Τρίτη στη Φρανκφούρτη.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα newmoney.gr, η συνάντηση θα γίνει στο πλαίσιο του αποχαιρετιστήριου δείπνου που θα παραθέσει η Λαγκάρντ για το απερχόμενο μέλος του ΔΣ Μπενουά Κερέ, του φαβορί για τη διαδοχή του Ντράγκι – τον οποίο όμως τελικά “απέκλεισε” η Ευρωπαϊκή καραμπόλα υποψηφίων κατά τις καλοκαιρινές διαπραγματεύσεις των ευρωπαίων ηγετών για τη πλήρωση των κορυφαίων θέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Κερέ έχει αναπτύξει προσωπική σχέση με τον Ελληνα πρωθυπουργό, και η πρόσκλησή του στο αποχαιρετιστήριο κάλεσμα προς τιμήν του δεν εκπλήσει. Σε αυτό θα έχουν την ευκαιρία για μια ουσιαστική συνεργασία ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Κριστίν Λαγκάρντ.

Η κεντρική τραπεζίτης που “μιλάει ελληνικά”

Η ΕΚΤ έχει πλέον στο τιμόνι της μια πρόεδρο που γνωρίζει με – εξαντλητικές – λεπτομέρειες τις περισσότερες πτυχές της Ελληνικής οικονομικής πραγματικότητας. Η προσωπική εμπλοκή της Κριστίν Λαγκάρντ βγήκε στην επιφάνεια από την ίδια στην παρθενική εμφάνιση της ως κεντρικής τραπεζίτου την Πέμπτη στη Φρανκφούρτη. Ενώ δεν αναφέρθηκε σε καμιά άλλη χώρα μεμονομενα (σκόπιμα, καθώς θέλει να περάσει το μήνυμα στους Γερμανούς και τους Ιταλούς, τώρα που «μονομαχούν», ότι η νομισματική πολιτική του ευρώ είναι κοινή), όταν το NM την ρώτησε για την Ελλάδα η Λαγκάρντ δεν απάντησε με την ιδιότητα της κεντρικής τραπεζίτη:

“Η Ελλάδα είναι μεγάλη ιστορία για μένα προσωπικά, με άλλες ιδιότητες, (σ.σ. η Ελληνική κρίση τη βρήκε υπουργό οικονομικών της Γαλλίας πριν μεταπηδήσει στο ΔΝΤ) και είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη όταν βλέπω την πρόοδο, την ανάκαμψη, όταν βλέπω τα αποτελέσματα… θα ήθελα να συγχαρώ την Ελλάδα”

Ηταν μιας μορφής καλοσώρισμα για τον Ελληνα πρωθυπουργό που ετοιμάζεται να την επισκεφτεί στη νέα της έδρα.

Τί θα ζητήσει ο Ελληνας πρωθυπουργός

Το κύριο θέμα που απασχολεί την Ελλάδα σε αυτή τη συγκυρία είναι η ταχύτερη επιστροφή της αξιολόγησης της Ελληνικής οικονομίας και των ομολόγων της στην “επενδυτική κατηγορία”. Αυτό αποτελεί και το βασικό κριτήριο προκειμένου να ενταχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοστικής χαλάρωσης QE (το οποίο στην ουσία επιτρέπει σε μια χώρα με “αξιόπιστα ομόλογα” να παίρνει δωρεάν “φρεσκοτυπωμένα” ευρώ από την ΕΚΤ και με αυτά να τροφοδοτεί το τραπεζικό της σύστημα και εν συνεχεία με φθηνά δάνεια την οικονομία της).

Ως προς το πότε η Ελλάδα θα επανέλθει στην πραγματική ευρω-κανονικότητα, πότε δηλαδή θα καταφέρει να προμηθεύεται τα ευρώ που χρειάζεται για την ανάπτυξή της τόσο φθηνά όσο και οι υπόλοιπες χώρες, η κυρία Λαγκάρντ δεν άφησε περιθώρια ελπίδας για ειδική μεταχείριση την περασμένη Πέμπτη:

“Τα διάφορα προγράμματα αγορών ομολόγων της ΕΚΤ (όπως το QE) έχουν ως προϋπόθεση κριτήρια ένταξης, τα οποία υπάρχουν για το καλό ολόκληρου του Ευρωσυστήματος, και όλων των λαών στην Ευρωζώνη. Οπότε υποθέτω πως μόλις η Ελλάδα καταφέρει να ικανοποιήσει αυτά τα κριτήρια θα συμμετάσχει αυτομάτως σε αυτά τα προγράμματα. Μέχρι τότε, θα πρέπει να σεβαστούμε τα κριτήρια και να παίξουμε σύμφωνα με τους κανόντες”, απάντησε στο ΝΜ.

Και κάπως έτσι η Ευρωπαία Κεντρική Τραπεζίτης “έκλεισε” το θέμα «πρόωρο QE» – και επανεστίασε ταυτόχρονα σε αυτό που αποτελεί το βασικό στρατηγικό-οικονομικό στόχο της παρούσας κυβέρνησης για τη θητεία της: Την ταχύτερη δυνατή ανέλιξη στην κλίμακα των αξιολογήσεων προκειμένου να περάσει το συντομότερο από το κατώφλι της επενδυτικής κατηγορίας και της “δανειακής κανονικότητας”.

Αυτό ο πρωθυπουργός το γνωρίζει.

Για αυτό και δε θα εστιάσει στο να ζητήσει την παράκαμψη των κανόνων ή την κατ’εξαίρεση συμπερίληψη της Ελλάδας στα προγράμματα νομισματικής χαλάρωσης. Αυτό που θα ζητήσει είναι την στήριξη της ΕΚΤ με διάφορες πρωτοβουλίες που θα σηματοδοτούν “Ελληνική βελτίωση”, ωστε να γίνει πιο σύντομο το μονοπάτι των ανοδικών αξιολογήσεων που αναμένονται.

Αυτές οι πρωτοβουλίες μπορεί να είναι άρση κάποιων περιορισμών που έχουν απομείνει από την εποχή των μνημονίων και έχουν συμβολική σημασία (όπως το ταβάνι στα χαρτοφυλάκια ομόλογων δημοσίου που μπορούν να κατέχουν ελληνικές τράπεζες) ή – πιο σημαντικό – μια θετικότερη/ρεαλιστική αντιμετώπιση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας από τις υπηρεσίες της ΕΚΤ, ωστε οι μελέτες της να αποτυπώνουν μια πιο αισιόδοξη εικόνα προς τις διεθνείς αγορές γενικά και προς τους οίκους αξιολόγησης ειδικά.

Πρωτογενή πλεονάσματα

Είναι βέβαιο οτι στη συνάντηση Μητσοτάκη Λαγκάρντ θα γίνει αναφορά για τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα με τα οποία δεσμεύουν τη χώρα μας οι μνημονιακές υπογραφές. Η ΕΚΤ είναι αναρμόδια για το θέμα, αφορά τα κράτη μέλη και το Eurogroup. Ωστόσο η Λαγκάρντ έχει τοποθετηθεί στο παρελθόν ανοιχτά υπέρ χαμηλότερων, πιο ρεαλιστικών στόχων για τα ελληνικά πλεονάσματα: “Έχω τις απόψεις μου για το θέμα (των πρωτογενών πλεονασμάτων) δε χρειάζεται να τις επαναλάβω“, μας είπε την Πέμπτη.

Παρά το ότι η ΕΚΤ δεν έχει λόγο στο θέμα, η Λαγκάρντ είναι μια κεντρική τραπεζίτης νέου τύπου που έχει δυνατότητα να μιλάει απευθείας με ηγέτες – πλεόν από σαφώς ενισχυμένη θέση. Τα διαπραγματευτικά της προσόντα της επιτρέπουν να προωθήσει ένα θέμα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στην περίπτωση των πλεονασμάτων, θα μπορούσε να “ευλογήσει” – τεχνικά ως ΕΚΤ – την μείωσή τους στη βάση της καλύτερης βιωσιμότητας του χρέους, ενισχύοντας τις Ελληνικές θέσεις κατά την περίοδο της διαπραγματευσης με τους εταίρους.

Αν, για παράδειγμα, οι τεχνοκρατικές μελέτες βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που τροφοδοτεί εμπιστευτικά η ΕΚΤ τις κυβερνήσεις εμφανιστούν βελτιωμένες για την Ελλάδα όπως λένε οι πληροφορίες, αν δείξουν φερ’ειπείν ότι οι δόσεις για το χρέος βαραίνουν λιγότερο τη χώρα από όσο είχε παλαιότερα εκτιμηθεί, τότε θα καμφθεί ευκολότερα η αντίσταση της Γερμανίας και άλλων ως προς τη μείωση του στόχου των πλεονασμάτων. Σε αυτή τη στρατηγική είναι εστιασμένη η προσοχή του κυβερνητικού επιτελείου. 

Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε θετική εξέλιξη για την Ελλάδα – σε μια φάση που ο λαϊκισμός στη Γερμανία κι αλλού αναδύεται – είναι καλό να προγραμματίζεται και να γίνεται “κάτω από τα ραντάρ”. Για αυτό και η συνάντηση Μητσοτάκη Λαγκάρντ δε θα είναι στη βάση “τί ζητούμε/τί μας δίνουν”, αλλά στη βάση ενός συντονισμού επί κοινών προθέσεων: Η Ελλάδα να αποκτήσει περισσότερο δημοσιονομικό χώρο (στο βαθμό που κάνει τις υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις) χωρίς να ερεθιστούν αναίτια όσοι επιθυμούν να εκμεταλλευτούν κάτι τέτοιο για πολιτικούς λόγους σε χώρες της Γερμανικής σχολής.

Η πρεμιέρα Λαγκάρντ 

Φρανκφούρτη, Πέμπτη 12/12: Η ησυχία ήταν… εκκωφαντική στο φουτουριστικό αίθριο της ΕΚΤ παρά την παρουσία αρκετών δεκάδων ανθρώπων – δημοσιογράφων, τεχνικών, προσωπικού της ΕΚΤ – λίγο πριν μπει αλλά και την ώρα που μπήκε με πλατύ χαμόγελο η πρωταγωνίστρια της μέρας. Άλλωστε ήταν η στιμή της Μεγάλης Πρεμιέρας. (δείτε βίντεο στο τέλος του άρθρου)

Μπορεί η Κριστίν Λαγκάρντ να κλείδωσε τη θέση το καλοκαίρι και να ανέλαβε επίσημα πριν από 40 μέρες, αλλά ήταν η 12η Δεκεμβρίου η πρώτη μέρα που θα λειτουργούσε με το νέο της ρόλο ως επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας, ένα ρόλο απαιτητικό: την εκτέλεσή του παρακολουθούν live, λέξη προς λέξη, χιλιάδες επενδυτές πίσω από μόνιτορ σε όλο τον πλανήτη, έτοιμοι να πατήσουν κουμπιά αγορών ή πωλήσεων δισεκατομμυρίων ευρώ. Η αμηχανία ήταν εμφανής και στο δικό της πρόσωπο, παρά την μακρά εμπειρία της στις δημόσιες εμφανίσεις. Αυτή ήταν διαφορετική, σε ενα διαφορετικό κοινό – που δεν το έβλεπε, δεν το είχε απέναντί της.

Με πειθαρχημένο βήμα διέσχισε την αίθουσα και ανέβηκε στο πόντιουμ και υπέμεινε με ένα αμήχανο χαμόγελο τον καταιγιστικό ήχο των φωτογραφικών κλείστρων και των φλας – “δώστε μου ένα λεπτό να βολευτώ”, παρακάλεσε.

Οι κάμερες υποχώρησαν η Κριστίν Λαγκάρντ έκατσε στην θέση από την οποία έξι εβδομάδες πριν σηκώθηκε ο Μάριο Ντράγκι: Η γυναίκα που κάποτε κρατούσε την ανάσα της ως αθλήτρια συγχρονισμένης κολύμβησης, πήρε μια βαθιά ανάσα και ξεκίνησε να διαβάζει την απόφαση της ΕΚΤ για τα επιτόκια και τη νομισματική πολιτική.

Η απόφαση αυτή καθαυτή δεν είχε εκπλήξεις. Φρόντισε ο Μάριο Ντράγκι πριν την αποχώρηση του να κλειδώσει ένα πακέτο μέτρων νομισματικής χαλάρωσης ως αυτόματο πιλότο, Η “έκπληξη” ήρθε αμέσως μετά. Αντί να ξεκινήσουν οι ερωτήσεις αμέσως μετά την ανάγνωση της αποφασης για τα επιτόκια όπως ορίζει το άτυπο πρωτόκολλο της ΕΚΤ, η Λαγκάρντ σταμάτησε, κοίταξε με αυτοπεποίθηση το κοινό και είπε:

«Θα πάρω μόνο μερικά λεπτά από το χρόνο σας για να σας πω λίγα πράγματα».

Στην επί προσωπικού παρέμβασή της, προσπάθησε να κερδίσει για τον εαυτό της χώρο (και περιθώριο λάθους) από την αυστηρή, “ξύλινη” και επικίνδυνη για ατυχήματα στις αγορές γλώσσα των κεντρικών τραπεζών.

«Θα έχω δικό μου στυλ. Όπως έχω πει προηγουμένως, μην υπερ- ερμηνεύετε, μην κάνετε δεύτερες υποθέσεις, μην κάνετε παραπομπές. Θα είμαι ο εαυτός μου, και άρα, διαφορετική”, είπε. Επιπλεόν διεκδίκησε την ελευθερία να μιλάει με πιο χαλαρή γλώσσα χωρίς να μετρούν την κάθε της λέξη σε διαφορετικά ακροατήρια. Κάτι πραγματικά νέο: Η ευλυγισία στην επικοινωνίας με πολλά ακροατήρια δεν υπήρξε μέχρι σήμερα εργαλείο για τους κεντρικούς τραπεζίτες, το αντίθετο, το αποφεύγουν παραδοσιακά.

Η Λαγκάρντ επιβεβαίωσε ότι θα είναι μια κεντρική τραπεζίτης, νέου τύπου.

Η ΕΚΤ αλλάζει φυσιογνωμία.

Η πρεμιέρα Λαγκάρντ δεν είναι μόνο μια σημαντική στιγμή για την ίδια, δεν είνα απλώς ένα ιστορικό γεγονός για την ιστορία των κεντρικών τραπεζών, έναν ανδροκρατούμενο χώρο.

Η αλλαγή ηγεσίας στην ΕΚΤ, και μάλιστα με ένα πρόσωπο που δεν είναι οικονομολόγος συμπίπτει με την αλλαγή φυσιογνωμίας και λειτουργίας των κεντρικών τραπεζών, μιας τεκτονικής αλλαγής που προκάλεσε η κρίση του 2008. Έκτοτε οι κεντρικές τράπεζες έκοψαν τρισεκατομμύρια έναντι κρατικών ομολόγων και ουσιαστικά μετατράπηκαν στους μεγαλύτερους κατόχους χρέους των κυβερνήσεων. Ο ρόλος τους πλεόν έχει φύγει από το στενό, τεχνοκρατικόο στόχο της διατήρηρης των επιτοκίων.

Η Κριστίν Λαγκάρντ επιλέχθηκε γιατί λογω προσωπικών χαρακτηριστικών έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να ελιχθεί με επιτυχία σε αυτό το νέο τοπίο. Από αυτή την άποψη, η ΕΚΤ και η ΕΕ μπαίνουν σε μια νέα εποχή η οποία θα ξεδιπλωθεί λίγο λίγο. Η Λαγκάρντ φιλοδοξεί να γίνει η πρωταγωνίστρια σε αυτό το άγνωστο κεφάλαιο. Για αυτό και η πρώτη της συνέντευξη τύπου συγκέντρωσε τόσο μεγάλο ενδιαφέρον από όλο τον κόσμο, και οι τοποθετήσεις της αναλύθηκαν λέξη προς λέξη από αυτούς που κινούν τις αγορές.