Διαστάσεις κοινωνικού προβλήματος τείνει να πάρει στη Βρετανία η έλλειψη μηχανημάτων αυτόματης ανάληψης μετρητών, των γνωστών ΑΤΜ, που έχει ως αποτέλεσμα να έχουν μείνει ακάλυπτες πολλές περιοχές της χώρας και δεκάδες χιλιάδες Βρετανοί να μην μπορούν να κάνουν εύκολα ανάληψη από τον λογαριασμό τους.

Όπως αναφέρει η Καθημερινή, ο λόγος είναι ότι στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας οι μεγαλύτερες τράπεζες της Βρετανίας έκλεισαν πάνω από το 1/3 των υποκαταστημάτων τους.

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του βρετανικού δικτύου BBC, από τις αρχές του 2015 και έως τον Σεπτέμβριο του 2019 έκλεισαν 3.303 υποκαταστήματα τραπεζών σε όλη τη Βρετανία.

Ενδεικτική περίπτωση η Royal Bank of Scotland, που έκλεισε σχεδόν τα 3/4 του δικτύου της στη χώρα, συγκεκριμένα 412 υποκαταστήματα. Σημαντικό αριθμό υποκαταστημάτων τους έκλεισαν, άλλωστε, και οι άλλες τρεις από τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες της Βρετανίας, οι Barclays, HSBC και Lloyds Banking Group.

Σαν να μην έφτανε αυτό, όμως, από τις αρχές του 2018 έκλεισαν χιλιάδες ΑΤΜ που λειτουργούσαν ανά τη Βρετανία σε διάφορες περιοχές ακόμη και χωρίς να συνοδεύουν κάποιο υποκατάστημα βρετανικής τράπεζας.

Αιτία στάθηκε η αλλαγή πολιτικής του Link, του εθνικού δικτύου της Βρετανίας που εποπτεύει ουσιαστικά όλα τα ΑΤΜ στην επικράτειά της. Το εν λόγω δίκτυο συνδέει περίπου 61.000 ΑΤΜ, εκ των οποίων τα 47.500 προσφέρουν στους χρήστες εντελώς δωρεάν τη δυνατότητα ανάληψης μετρητών, αλλά τα υπόλοιπα επιβάλλουν κάποιες χρεώσεις σε κάθε ανάληψη μετρητών.

Το πρόβλημα προέκυψε, όμως, σε σχέση όχι με την προμήθεια που επιβάλλεται στους χρήστες των ΑΤΜ, αλλά με τις χρεώσεις που οφείλουν να καταβάλουν οι τράπεζες στις εταιρείες διαχείρισης των ΑΤΜ, εταιρείες όπως οι Cardtronics και NoteMachine.

Από τις αρχές του 2018 και μετά, το Link αποφάσισε να μειώσει τις χρεώσεις που υποχρεούνται να πληρώνουν οι τράπεζες στις εταιρείες αυτές.

Στόχος του Link ήταν, μάλιστα, να διασφαλίσει τη λειτουργία όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού ΑΤΜ.

Δεδομένου, όμως, ότι μειώθηκαν τα έσοδα των εταιρειών διαχείρισης των ΑΤΜ, η αλλαγή πολιτικής του Link είχε το αντίθετο αποτέλεσμα και τα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης άρχισαν να κλείνουν μαζικά, αφήνοντας ακάλυπτες ολόκληρες περιοχές.

Ετσι, δεκάδες χιλιάδες Βρετανοί κάτοικοι αυτών των περιοχών δεν μπορούν να κάνουν εύκολα ανάληψη μετρητών. Παράλληλα, οι εταιρείες διαχείρισης των ΑΤΜ άρχισαν να εξετάζουν τη δυνατότητα να επιβάλουν χρεώσεις στους χρήστες που θα κάνουν ανάληψη. Η NoteMachine, για παράδειγμα, έχει εδώ και μήνες ανακοινώσει ότι σχεδιάζει να επιβάλει χρεώσεις στις αναλήψεις μετρητών στα 4.000 από τα 7.000 ΑΤΜ που διαχειρίζεται σε όλη τη Βρετανία.

Τη λύση σε πολλούς Βρετανούς προσφέρουν όσα ΑΤΜ βρίσκονται σε κάποιο τοπικό κατάστημα που λειτουργεί με διευρυμένο ωράριο και μένουν ανοιχτά ακόμη και στις επίσημες αργίες.

Ομως, πολλά και από αυτά τα ΑΤΜ κλείνουν, καθώς έχουν μειωθεί τα έσοδα των εταιρειών που τα διαχειρίζονται. Στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν τη λειτουργία τους, ορισμένα καταστήματα κλείνουν συμφωνίες με τις εταιρείες διαχείρισης.

Το σχετικό ρεπορτάζ του BBC επικαλείται τη μαρτυρία ενός καταστηματάρχη, που δηλώνει πως αναγκάστηκε να συμφωνήσει με την εταιρεία διαχείρισης του ΑΤΜ να της καταβάλλει 200 στερλίνες τον μήνα, ποσό αντίστοιχο περίπου των 235 ευρώ τον μήνα.

Ζητούμενο αυτής της συμφωνίας ήταν να διατηρήσει σε λειτουργία το ΑΤΜ και μάλιστα χωρίς να χρεώνει προμήθεια στους χρήστες που θα κάνουν ανάληψη.

Μπαράζ ληστειών

Αν και για όλους τους καταναλωτές στον κόσμο οι αυτόματες ταμειολογιστικές μηχανές (ΑΤΜ) είναι μεγάλη διευκόλυνση, ταυτόχρονα δημιουργούν και πονοκέφαλο. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου του 2019 στη Γερμανία, όπως αναφέρει η Deutsche Welle, αναφέρθηκαν 326 επιθέσεις σε ΑΤΜ τραπεζών.

Ο αριθμός είναι μικρότερος από τις 369 επιθέσεις του 2018 συνολικά, των οποίων η λεία έφθασε τα 18 εκατ. ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί ένα χαρακτηριστικό κρούσμα στις αρχές Δεκεμβρίου στο Ντίσελντορφ.

Αγνωστοι ανατίναξαν ταμειολογιστική μηχανή στην αίθουσα εκδηλώσεων ISS Dome, διαφεύγοντας με άγνωστο χρηματικό ποσό. Λίγες ημέρες πριν, είχε ανατιναχθεί ΑΤΜ της Euronet Worldwide σε εκπτωτικό σούπερ μάρκετ έξω από την πόλη Ντίρεν.

Για τις τράπεζες, πάντως, ακόμη μεγαλύτερη απώλεια και από τα μετρητά τους είναι οι δαπάνες αποκατάστασης των ζημιών, που ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

Ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε επιθέσεις, σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, θεωρούνται οι ΑΤΜ σε χώρους εκτός τραπεζών, όπως βενζινάδικα, εμπορικά κέντρα ή σιδηροδρομικοί σταθμοί, ιδιαίτερα μάλιστα όταν οι δράστες σταθμεύουν το αυτοκίνητό τους κοντά στον χώρο της επίθεσης, ώστε να διαφύγουν ανενόχλητοι. Ωστόσο, όλο και περισσότερα ΑΤΜ διαθέτουν πλέον συστήματα συναγερμού και κάμερες παρακολούθησης.

Υπάρχουν, πάντως, και άλλα μέτρα προστασίας, όπως η τεχνητή ομίχλη, που απέτρεψε πρόσφατη επίθεση στην περιοχή του Κλέβε. Μόλις οι δράστες εισήλθαν στην τράπεζα σήμανε ο συναγερμός και ενεργοποιήθηκε μονάδα τεχνητής ομίχλης.