Πονοκέφαλο προκαλεί στην κυβέρνηση η τάση… φυγής χιλιάδων ασφαλισμένων προς τη σύνταξη, καθώς οι περισσότεροι που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα φοβούνται ότι, αν δεν κάνουν σύντομα τα χαρτιά τους, θα τους «πιάσουν» τα νέα αυξημένα ηλικιακά όρια του ασφαλιστικού. Το ζήτημα που προκύπτει για το υπουργείο Εργασίας, εκτός φυσικά του γεγονότος ότι όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι επιλέγουν τον δρόμο της συνταξιοδότησης, είναι ότι η «βροχή» νέων αιτήσεων διογκώνει το υφιστάμενο πρόβλημα καθυστέρησης έκδοσης συντάξεων που φτάνει ακόμα και τα τέσσερα χρόνια.

Σύμφωνα με αποκαλύψεις για την καθυστέρηση έκδοσης των συντάξεων, που περιέχονται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, η οποία δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα, προκύπτει πως τα αιτήματα που καθυστερούν έχουν αυξηθεί πάνω από 43% στο τέλος του Δεκεμβρίου του 2019. Διευκρινίζεται ότι ληξιπρόθεσμες χαρακτηρίζονται οι αιτήσεις συνταξιοδότησης που εκκρεμούν για τουλάχιστον 90 ημέρες. Τα συγκεκριμένα αιτήματα σημαίνουν ότι οι δικαιούχοι πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για να συνταξιοδοτηθούν, αλλά δεν λαμβάνουν τη σύνταξη.

Τα στοιχεία
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις του ΕΦΚΑ στο τέλος του Δεκεμβρίου 2019 ανέρχονταν σε 93.785, από 81.026 συντάξεις που ήταν τον Σεπτέμβριο του 2019 και έναντι 65.386 τον Ιούνιο.
Σε ένα εξάμηνο, σε σχέση με τον Ιούνιο του 2019, οι εκκρεμείς συντάξεις του ΕΦΚΑ αυξήθηκαν κατά 28.399 ή κατά 43,4%. Η εκτιμώμενη δαπάνη του ΕΦΚΑ εάν ικανοποιούνταν εμπρόθεσμα τα αιτήματα συνταξιοδότησης ανέρχεται σε 389 εκατ. ευρώ, ποσό που εξοικονόμησε ο ΕΦΚΑ και έχασαν οι δικαιούχοι.
Πάντως είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε έναν μήνα, τον περασμένο Ιανουάριο, υποβλήθηκαν συνολικά 19.567 νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης, όταν πέρυσι τον Ιανουάριο είχαν υποβληθεί 13.564 και τον Ιανουάριο του 2018 μόνο 12.856. Η αύξηση αγγίζει το 44,25% έναντι του Ιανουαρίου του 2019. Έτσι το τεράστιο πρόβλημα με την καθυστέρηση (έως και τέσσερα χρόνια) για την έκδοση συντάξεων εξελίσσεται σε βρόχο για την κυβέρνηση. Ο λόγος είναι οι μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό αλλά και οι ελλείψεις στο αναγκαίο λογισμικό για την έκδοση των συντάξεων.

Σύμφωνα με τα τελευταία συνολικά στοιχεία οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης για κύρια και επικουρική ασφάλιση έφτασαν τις 250.200 και για την αποπληρωμή τους απαιτούνται περίπου 1,2 δισ. ευρώ (οι αιτήσεις για κύρια σύνταξη ξεπερνούν τις 158.000, ενώ για την επικουρική τις 92.100). Οι εκκρεμότητες στην έκδοση συντάξεων πολλαπλασιάζονται αντί να μειώνονται για τους εξής λόγους:
1. Αυξήθηκε ο αριθμός των αιτήσεων λόγω των νέων αυξημένων ποσοστών αναπλήρωσης του νόμου Βρούτση (από 1.10.2019), ο οποίος οδηγεί σε μεγαλύτερες κύριες συντάξεις.
2. Αυξάνονται οι «καθαρές» αιτήσεις, δηλαδή αυτές που προχωρούν και δικαιώνονται, ενώ αντίθετα μειώνονται οι αιτήσεις που απορρίπτονται γιατί δεν πληρούν τις προϋποθέσεις.

Η θέση του ΚΙΝΑΛΛ
Θέση επί του ζητήματος πήρε και το ΚΙΝΑΛΛ, το οποίο επισημαίνει:
● Δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη ενιαίος κανονισμός παροχών και ασφάλισης μεταξύ των οκτώ εντασσόμενων ταμείων που έχουν συγχωνευθεί σε ένα.
● Υπάρχει πρόβλημα – λόγω έλλειψης λογισμικού – στην απονομή συντάξεων λόγω θανάτου (κύρια και επικουρική) από 1.1.2019.
● Επικουρικό – μεταβίβαση λόγω θανάτου. Δεν εκδίδονται αποφάσεις αν η αίτηση έχει γίνει πριν από το 2018 (για ένα διάστημα λειτούργησε μόνο από 1.1.2019 έως 1.5.2019).
● Από 17.5.2019 επεκτάθηκε η χορήγηση σύνταξης λόγω θανάτου στα ανήλικα μέχρι να φτάσουν 24 ετών. Ήταν μέχρι τα 18 ή μέχρι να τελειώσουν τις σπουδές τους. Αυτό πρακτικά δεν εφαρμόζεται λόγω έλλειψης λογισμικού.
● Διπλοσυνταξιούχοι αποθανόντες. Δεν μεταβιβάζονται και οι δύο συντάξεις από 1.1.2017. Χορηγείται η μία, συνήθως ΙΚΑ που έχει καλύτερη μηχανογράφηση. Δεν υπάρχει διευκρίνιση αν πρέπει να δίνονται και οι δύο.
● Συνταξιούχος αναπηρίας (η σύνταξη υπολογίζεται βάσει του ποσοστού αναπηρίας). Η μετατροπή της σύνταξης από αναπηρίας σε γήρατος δεν υλοποιείται από 1.1.2017 λόγω έλλειψης λογισμικού.
● Διαδοχική σύνταξη. Αν η αίτηση έχει γίνει πριν από το 2018 εκδίδεται μια προσωρινή απόφαση και δίνεται η προσωρινή σύνταξη. Λόγω λογισμικού, ούτε αναθεωρείται ούτε προχωρά η διαδικασία για την έκδοση ολόκληρης.

Τι προβλέπει το σχέδιο
Για την αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχει επικεντρωθεί στην ταχύτερη λειτουργία του ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) από την 1η Μαρτίου και στην έκδοση όλων των απαιτούμενων εγκυκλίων για τη συγχώνευση του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών. Το σχέδιο προβλέπει ότι από την 1η Ιουνίου το 34,37% των νέων συντάξεων θα εκδίδεται ψηφιακά, μέσα σε λίγες ημέρες. 
Έναν χρόνο μετά, έως την 1η Ιουνίου του 2021, βάσει του χρονοδιαγράμματος που έχει δεσμευτεί να ακολουθήσει η κυβέρνηση, το ποσοστό των συντάξεων που θα εκδίδεται ψηφιακά θα ανέρχεται περίπου στο 90% με ένα κλικ. Η καθιέρωση της ψηφιακής σύνταξης θα αφορά μόνο τις νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης και σταδιακά οι δημόσιοι υπάλληλοι του e-ΕΦΚΑ θα επικεντρωθούν στην έκδοση μόνο των παλιών συντάξεων. 
Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Εργασίας, όπως αναφέρουν σε ρεπορτάζ τους «Τα Νέα», το πρώτο βήμα έχει γίνει με την απόφαση που προβλέπει την υποχρεωτική αναγραφή του ΑΜΚΑ στα πιστοποιητικά και στις βεβαιώσεις που εκδίδονται ηλεκτρονικά από το μητρώο πολιτών.

Ένα άλλο μέτρο αφορά τη συγκρότηση κλιμακίων στην Κεντρική Υπηρεσία και στις περιφερειακές οργανικές μονάδες του ΕΦΚΑ για την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης και την αποπληρωμή των οφειλόμενων αναδρομικών ποσών. Τα κλιμάκια θα λειτουργήσουν για δέκα μήνες, δηλαδή από 1.1.2020 μέχρι 30.6.2020 και από 1.9.2020 μέχρι 31.12.2020, με δυνατότητα παράτασης της λειτουργίας τους. 
Τα μέλη των κλιμακίων απασχολούνται εκτός του ωραρίου εργασίας και των ωρών υπερωριακής απασχόλησης και κάθε μέλος δικαιούται μηνιαία αμοιβή υπό τον όρο της επίτευξης των ατομικών στόχων που έχουν καθοριστεί για κάθε μέλος. Στόχος της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας είναι η μηνιαία διεκπεραίωση 13.000 υποθέσεων.