Οι αμερικανικές εκλογές του φετινού Νοεμβρίου ίσως είναι το σπουδαιότερο – μαζί με τον… κορωνοϊό – ορόσημο για το μέλλον του πλανήτη. Η «επιβίωση» του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου ή η αποπομπή του θεωρείται από πολλούς ότι θα επιδράσει στην παγκόσμια πολιτική περισσότερο από κάθε άλλη εξέλιξη.
Καθώς όλο και περισσότερες αποκαλύψεις φτάνουν αποσπασματικά στη δημοσιότητα σε μια προσπάθεια να «φωτίσουν» περισσότερο τον χαρακτήρα, τα μέσα επικοινωνίας και τις μεθόδους άσκησης επιρροής εκ μέρους του απερχόμενου Προέδρου των ΗΠΑ, αυτό που απουσιάζει είναι μια περισσότερο συγκροτημένη απόπειρα ανάλυσης της ρητορικής του.

Ή τουλάχιστον έλειπε, καθώς αυτό ακριβώς επιχειρεί η δημοσιογράφος και υποψήφια διδάκτωρ Αλεξία Κουλούρη με το βιβλίο της «Fake news: Ρητορική και ερμηνείες – Πολιτική και πολιτικοί μέσω Twitter», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σιδέρη. Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να αποτιμήσει τη θητεία του Τραμπ με σημείο αναφοράς την αμφιλεγόμενη ρητορική του, όπως αυτή διατυπώνεται στον προσωπικό του λογαριασμό στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Twitter.

Στο επίκεντρο της ανάλυσης της Αλεξίας Κουλούρη βρίσκεται το σκηνικό ακραίας πόλωσης που διαμορφώνεται στη σχέση του Τραμπ με τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους, ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιείται ο όρος «fake news» (με τον οποίο «στολίζει» κάθε μη αρεστό μέσο, δημοσίευμα ή δημοσιογράφο) και η χρήση ρατσιστικών και σεξιστικών σχολίων μέσω της κοινωνικής δικτύωσης.
Η αφήγηση βασίζεται σε πανεπιστημιακή έρευνα, η οποία αρχίζει το 2016, κατά την πρώτη διεκδίκηση της Προεδρίας των ΗΠΑ από τον Τραμπ, και καταλήγει στη διαχείριση της κρίσης του κορωνοϊού και της πανδημίας της Covid-19. Επιπλέον, με σημείο αναφοράς τις θεωρίες του λαϊκισμού και της προπαγάνδας, αναλύει τους σύγχρονους επικοινωνιακούς μηχανισμούς τους οποίους επιστρατεύουν ηγέτες και κομματικά επιτελεία.

Η έρευνα επεκτείνεται όμως και στη Μεγάλη Βρετανία και αναδεικνύει τη συμβολή του λαϊκισμού και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο δημοψήφισμα που οδήγησε στο Brexit, με έμφαση στους πρωταγωνιστές του δημοψηφίσματος Μπόρις Τζόνσον και Νάιτζελ Φάρατζ.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον για τον Έλληνα αναγνώστη είναι πως το βιβλίο φτάνει και στην ελληνική περίπτωση, με έμφαση στην επιρροή που άσκησαν τα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος του καλοκαιριού του 2015. Εξετάζει όμως και τον τρόπο με τον οποίο Έλληνες πολιτικοί, μεταξύ των οποίων ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο τέως πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, δανείστηκαν και ανέδειξαν στον δημόσιο λόγο τους τον – προσφιλή στον Ντόναλντ Τραμπ – όρο «fake news».