Ποιος φταίει; Αυτό το ερώτημα επανέρχεται κάθε φορά που η χώρα ζει ένα έκτακτο γεγονός με καταστροφικές συνέπειες. Με κάποιον τρόπο δίνεται μια απάντηση, κάποιοι χρεώνονται – δικαίως ή αδίκως – την ευθύνη και πάμε παρακάτω.

Μόνο που αυτό το «παρακάτω» σχεδόν ποτέ δεν σημαίνει επανόρθωση λαθών, βελτίωση προβληματικών μηχανισμών, προληπτική αναβάθμιση άλλων. Απλώς ο κάθε αρμόδιος εύχεται να μην καθίσει στη δική του βάρδια το επόμενο κακό.

Όλες οι κρίσεις έχουν τον ίδιο παρονομαστή: Καμιά δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς οργανωμένο κράτος. Όμως αυτό το έρμο κράτος, στο οποίο αναγκαστικά θα καταφύγουμε όλοι επειδή είναι το μόνο ικανό και αρμόδιο, πάει από το κακό στο χειρότερο. Πολλές οι αιτίες: Μνημόνια, εγκατάλειψη, γήρανση των υπαλλήλων του, συμπράξεις με ιδιώτες που δεν κάνουν τη δουλειά τους και πάει λέγοντας.

Για να μην φύγουμε όμως από το θέμα, πρέπει να δούμε τι αφήνει πίσω της κάθε κρίση. Τι έκαναν οι κυβερνήτες της χώρας για να αποτρέψουν ή να περιορίσουν το επόμενο κακό. Για παράδειγμα:

Η Μάνδρα Αττικής, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά τις πλημμύρες που έστειλαν στον άλλο κόσμο 24 ανθρώπους και κατέστρεψαν εκατοντάδες ή και χιλιάδες περιουσίες, ξεμπαζώθηκε; Ή την επόμενη φορά θα έχουμε τα ίδια;

Το Μάτι Αττικής, μετά την τρομακτική πυρκαγιά και τους πάνω από 100 νεκρούς πριν από τρία χρόνια, έπαψε μήπως να είναι το βασίλειο της αυθαιρεσίας;

Στα άλλα «Μάτια» της χώρας, που υπολογίζονται σε εκατοντάδες και είχαν προσδιοριστεί από δημοσιογραφικές έρευνες εκείνη την περίοδο, έγινε κάποια παρέμβαση ή απλώς οι κάτοικοι περιμένουν τη σειρά τους;

Η πανδημία θα αφήσει πίσω της το – αδύναμο σήμερα – Εθνικό Σύστημα Υγείας αναβαθμισμένο και ικανό (τουλάχιστον) να ανταποκρίνεται στις πάγιες ανάγκες και να αντιμετωπίζει έκτακτες καταστάσεις;

Ο Μητσοτάκης, ύστερα από τον τραγέλαφο με τον χιονιά, είπε ότι θα φέρει νόμο με τον οποίο θα ξεκαθαρίζονται όλων των ειδών οι αρμοδιότητες όλων των δημόσιων φορέων ώστε να μην επαναληφθεί το μπάχαλο που «θαυμάσαμε» τις προηγούμενες μέρες.

Αρκεί αυτό για να λειτουργήσει το κράτος καλύτερα; Προφανώς όχι. Κάθε δημόσιος οργανισμός, για να μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του, πρέπει να έχει όλους τους υπαλλήλους που χρειάζεται. Όχι σε αριθμό, αλλά σε ειδίκευση και ικανότητα. Τι να τον κάνεις π.χ., τον ΔΕΔΔΗΕ χωρίς τεχνίτες, αλλά με ένα πλήθος γραφειοκρατών που δεν κάνουν τίποτα;

Επίσης οι δημόσιοι οργανισμοί πρέπει να διαθέτουν λεφτά. Έτοιμα σχέδια δράσης. Μακροπρόθεσμη στρατηγική. Συνέργειες με άλλους οργανισμούς του κράτους. Εξωτερικούς συνεργάτες (όπου – και αν – αυτό είναι απαραίτητο) οι οποίοι να κάνουν τη δουλειά τους και όχι να μασάνε τζάμπα χρήμα. Ελεγκτικούς μηχανισμούς που να αποδίδουν ευθύνες, να ξηλώνουν ανίκανους, να προστατεύουν το δημόσιο χρήμα.

Αν δεν συμβούν αυτά, και ο επόμενος νόμος θα πάει άκλαυτος, όπως έχουν πάει τόσοι και τόσοι άλλοι στο χάος της πολυνομίας που μας ταλαιπωρεί εδώ και δεκαετίες. Και στο τέλος πάλι θα πετάξουμε το μωρό μαζί με τα βρομόνερα.