Οι πηγές χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, οι τράπεζες και το δημόσιο χρέος, όπως ήταν αναμενόμενο, αποτέλεσαν κεντρικά στοιχεία του προγράμματος που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ. 

Οι πηγές χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, οι τράπεζες και το δημόσιο χρέος, όπως ήταν αναμενόμενο, αποτέλεσαν κεντρικά στοιχεία του προγράμματος που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ. Κατά κανόνα η προσέγγιση που έκανε στα κομβικά ζητήματα της οικονομίας ήταν περισσότερο πολιτική και αξιακή και λιγότερο «τεχνική». Παρουσιάζοντας τις βασικές πτυχές του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ κατά την ομιλία του στο Βελλίδειο το Σάββατο και στη συνέντευξη Τύπου την Κυριακή, ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε τρεις άξονες που αφορούν:

α. Τη σταθεροποίηση της οικονομίας, που περιλαμβάνει την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τη ρευστότητα στην αγορά.
β. Την αναχαίτιση της ανθρωπιστικής κρίσης.
γ. Την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης.

Το «πρωτογενές πλεόνασμα»
Όσον αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα, ο Τσίπρας σημείωσε, μιλώντας το βράδυ του Σαββάτου στους παραγωγικούς φορείς, ότι αυτό είναι «σταθερή πολιτική επιλογή» του ΣΥΡΙΖΑ και όχι δέσμευση προς τρίτους. Διευκρίνισε, ωστόσο, προκειμένου να διαχωρίσει τη θέση αυτήν από την κυβερνητική ρητορική περί πρωτογενούς πλεονάσματος, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ το αντιλαμβάνεται ως μακροπρόθεσμο στόχο για τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών και όχι ως βραχυπρόθεσμο στόχο που καταστρέφει τις ζωές των ανθρώπων.
Στη συνέντευξη Τύπου χαρακτήρισε «σενάριο επιστημονικής φαντασίας» τον στόχο που έχει τεθεί για πρωτογενές πλεόνασμα 63 δισ. σε μια εξαετία. Για να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο σε συνθήκες ανεργίας και τρομακτικής ύφεσης, «όχι σχολεία θα κλείσουν, όχι νοσοκομεία θα κλείσουν, Αρμαγεδδώνας θα έρθει στη χώρα» σημείωσε.
Αφού χαρακτήρισε το πλεόνασμα για το οποίο μιλάει ο Αντώνης Σαμαράς «ανύπαρκτο» και «καινοτομία της δημιουργικής λογιστικής», το οποίο αμφισβητεί και η ίδια η ΤτΕ, αναφέρθηκε στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος και συγκεκριμένα μέσα από:
• Την πάταξη του λαθρεμπορίου καυσίμων και τσιγάρων.
• Τον αναπροσανατολισμό του ελεγκτικού έργου του ΣΔΟΕ στο πεδίο των ενδο-ομιλικών συναλλαγών των πολυεθνικών, όπως και των βεβαιωμένων πράξεων φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής.
• Την επανεξέταση των φοροαπαλλαγών και διευκολύνσεων με βάση τους πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές.
• Τη μετατόπιση του φορολογικού βάρους από τα χαμηλά και τα μεσαία στα υψηλά εισοδήματα με την εφαρμογή του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου (αύξηση ατομικού αφορολόγητου στα 12.000 ευρώ με τα σημερινά δεδομένα, αύξηση των κλιμακίων αλλά και του ανώτατου φορολογικού συντελεστή φυσικών προσώπων).

Οι τράπεζες
Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει ανακεφαλαιοποίηση υπό όρους ανάκτησης του ελέγχου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από το Δημόσιο, ώστε αυτή να εξυπηρετεί την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας, τη ρευστότητα στην αγορά και την ελάφρυνση και προστασία των δανειοληπτών και όχι τους τραπεζίτες.
Αν και υπήρξε κατηγορηματικός στο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση θα υποβοηθήσει τη ρευστότητα στην αγορά με κάθε διαθέσιμο μέσο και όχι κατ’ ανάγκην μόνο με συμβατικά μέσα, δεν άνοιξε περαιτέρω τα χαρτιά του, αλλά παρέπεμψε στη διεθνή βιβλιογραφία και εμπειρία, η οποία, όπως είπε, «βρίθει από μελέτες για νέα ειδικού σκοπού χρηματοοικονομικά εργαλεία» – μια σαφής αναφορά στα ομόλογα «ειδικού σκοπού» για τα οποία έχει μιλήσει πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της Βουλής και επικεφαλής της επιτροπής προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Δραγασάκης.

Το χρέος
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ενέταξε το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους στο πλαίσιο μιας συνολικής ευρωπαϊκής λύσης προκρίνοντας την ιδέα μιας λύσης που είναι «επωφελής για όλους» (win – win). Πρόκειται για το γνωστό τρίπτυχο που περιλαμβάνει κούρεμα, αναστολή πληρωμών τόκων και χρεολυσίων και δημόσιες επενδύσεις για την ανάπτυξη, το οποίο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ συνάρτησε με μια «νέα, εντελώς διαφορετική δανειακή σύμβαση, χωρίς μνημόνια και καταστροφική λιτότητα».
Ειδικότερα, ο Τσίπρας έκανε λόγο για διαγραφή «σημαντικού» μέρους της ονομαστικής αξίας των συσσωρευμένων χρεών στην ευρωζώνη και ρήτρα ανάπτυξης στην αποπληρωμή του υπολοίπου, καθώς και για την ανάγκη συντονισμένης αναπτυξιακής στροφής στην ευρωζώνη με ένα νέο επενδυτικό σχέδιο.

Ο κατώτατος μισθός
Στο κομμάτι της αναπτυξιακής και παραγωγικής ανασυγκρότησης συμπεριέλαβε την επαναφορά του κατώτατου μισθού από τα 586 στα 751 ευρώ «για όλους τους εργαζόμενους ανεξαρτήτως ηλικίας» σημειώνοντας ότι έχει μηδενικό δημοσιονομικό κόστος και σημαντικό δημοσιονομικό και μακροοικονομικό όφελος λόγω της αύξησης της κατανάλωσης που εκτιμά ο ΣΥΡΙΖΑ ότι θα επιφέρει, αλλά και της αύξησης της φοροδοτικής ικανότητας.
Ως στοιχεία της ανακοπής της ανθρωπιστικής κρίσης, ανέφερε το κούρεμα των στεγαστικών δανείων και την προστασία της πρώτης κατοικίας των δανειοληπτών, αλλά και την ανακούφιση από φορολογία και οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και την εξασφάλιση στέγης, τροφής και πρόσβασης στα κοινωνικά αγαθά για όλους. Για τη ρύθμιση αποπληρωμής χρεών των νοικοκυριών προβλέπεται ότι η μηνιαία δόση δεν θα υπερβαίνει το 30% του διαθέσιμου εισοδήματος του δανειολήπτη.
Για την καταπολέμηση της ανεργίας σημείωσε ότι απαιτείται πολυδύναμη παρέμβαση, ωστόσο μπορεί να τιθασευτεί με τον αναπροσανατολισμό των πόρων του ΕΣΠΑ στη στήριξη της δημόσιας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας, με δημόσιες επενδύσεις και επενδυτικά κίνητρα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με ενθάρρυνση παραγωγικών και καινοτόμων συνεταιρισμών, εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης κ.λπ.
Όσον αφορά την αγροτική παραγωγή και οικονομία, κατήγγειλε τη «δωρεά» της ΑΤΕ, η οποία, όπως σημείωσε, επέφερε μείωση της αγροτικής παραγωγής, και στον αντίποδα εξήγγειλε τη δημιουργία εξειδικευμένου, δημόσιου χρηματοδοτικού εργαλείου, ρύθμιση των αγροτικών χρεών και την εφαρμογή αγροτικού κτηματολογίου.
Σε κάθε περίπτωση δεσμεύτηκε για την αποτροπή της αχρήστευσης αγροτικής γης, είτε πρόκειται για γη η οποία έχει κατασχεθεί από την ΑΤΕ είτε για αγροτεμάχια υπό την κυριότητα του Δημοσίου και της Εκκλησίας. Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έθεσε ως βασική παράμετρο για την ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής με βάση τις διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού και για την ενίσχυση του εξαγωγικού της χαρακτήρα την επαναδιαπραγμάτευση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στο πλαίσιο της Ε.Ε.

Η αμυντική βιομηχανία
 
Να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θέλησε να αναδείξει και τη γεωπολιτική διάσταση της κρίσης και τη συνακόλουθη σκοπιμότητα υποβάθμισης της διεθνούς ισχύος και θέσης της χώρας που ενυπάρχει στην πολιτική των μνημονίων και της λιτότητας. Ανέφερε, ειδικότερα, ότι η πολιτική αυτή «διεκπεραιώνει μια ιστορικών διαστάσεων αναδιανομή του εισοδήματος σε βάρος των εργαζομένων και των συνταξιούχων», αλλά επιπλέον «διευκολύνει όσους επιθυμούν και επιδιώκουν μια Ελλάδα γεωπολιτικά αδύναμη και εξαρτημένη από τους ίδιους».
Σε αυτό το πλαίσιο εγγράφεται, είπε, «η απαίτησή τους για λουκέτο στις αμυντικές βιομηχανίες ΕΑΣ και ΕΛΒΟ, ως επιστέγασμα διαδοχικών ενεργειών υποβάθμισής τους». Ως απάντηση του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτήν την πορεία αντέτεινε το σχέδιό του για ανασυγκρότηση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας προτείνοντας τη σύσταση ενιαίου φορέα υπό δημόσιο έλεγχο, ο οποίος θα μπορεί να συνάπτει διακρατικές συμφωνίες για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του «Π» αναφορικά με την πρόθεση της κυβέρνησης να ενοικιάσει γαλλικές φρεγάτες έναντι 200 εκατ. ευρώ ετησίως, την ώρα που διαλύει την εγχώρια αμυντική βιομηχανία στέλνοντας εργαζομένους στην ανεργία, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε «οξύμωρο» εν μέσω κρίσης να ζητάμε «βοήθεια από τους εταίρους, και αυτοί να απαιτούν να τους δίνουμε χρήματα για να νοικιάζουμε οπλικά συστήματα».
Σε ό,τι αφορά τις γαλλικές φρεγάτες είπε πως οι ειδικοί θεωρούν ακατάλληλα αυτά τα πλοία για την Ελλάδα, καθώς πρόκειται για «πλοία ανθυποβρυχιακού αγώνα και μάλιστα σε ανοικτές θάλασσες, όχι σε κλειστές θάλασσες όπως το Αιγαίο». Ταυτόχρονα, με γλαφυρό τρόπο, υπογράμμισε το ασύμφορο της ενοικίασης (200 εκατ. ευρώ τον χρόνο ή, αλλιώς, ένα δισ. την 5ετία) λέγοντας ότι, αν είναι οι εταίροι να μας τα δίνουν με το ένα χέρι και να μας τα παίρνουν με το άλλο, τέτοια βοήθεια «να μας λείπει».
Ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε ότι αναγνωρίζει την ανάγκη να έχει η χώρα «στράτευμα αξιόμαχο» διότι «η Ελλάδα δεν συνορεύει με την Ελβετία και την Αυστρία» και πως, όσο και να εξορθολογιστούν, θα υπάρχει πάντα η ανάγκη για δαπάνες. Ωστόσο απέρριψε τη λογική με την οποία εξασφαλίζονταν εξοπλισμοί μέχρι σήμερα (υποκρύπτοντας μίζες και κάθε είδους πολιτικές σκοπιμότητες) και τάχθηκε υπέρ μιας αξιόπιστης και ανταγωνιστικής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία μεταξύ άλλων θα συμβάλει και στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας προσφέροντας έργο και θέσεις εργασίας.
Υπ’ αυτήν την έννοια χαρακτήρισε «έγκλημα» το να κλείνουν τα ΕΑΣ, η ΕΛΒΟ και να απειλείται η ΕΑΒ. Επιπλέον έκανε ειδική αναφορά στην πρόταση που κατατέθηκε τον Ιούνιο από το Τμήμα Ναυπηγικής της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων και από το Τμήμα Ναυπηγών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για τη δυνατότητα κατασκευής πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία από ελληνική σχεδίαση. «Το λεγόμενο σχέδιο για το “εθνικό πλοίο” εμείς το βρίσκουμε ιδιαίτερα ενδιαφέρον» σημείωσε, χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω.
 
Ζήτησε συστράτευση με στόχο την αυτοδυναμία
 
Κρατώντας την παράδοση της ΔΕΘ… ζωντανή, ο Αλέξης Τσίπρας, αν μη τι άλλο, έκανε αισθητή την παρουσία του στη Θεσσαλονίκη κατά το τριήμερο της επίσκεψής του και έφυγε ικανοποιημένος από την ανταπόκριση όχι μόνο του απλού κόσμου, αλλά και των φορέων με τους οποίους πραγματοποίησε συναντήσεις. Το πολιτικό στίγμα της τριήμερης παρουσίας του στη συμπρωτεύουσα δεν είναι άλλο από το ευρύ άνοιγμα σε όλο το φάσμα των ψηφοφόρων, το επίμονο αίτημα για συστράτευση των πολιτών με τον ΣΥΡΙΖΑ και την ευρύτερη δυνατή στήριξη ώστε να είναι δυνατή η ανατροπή της κυβέρνησης και των μνημονίων, και, κατά συνέπεια, το ανέβασμα του εκλογικού πήχη, καθώς επίσημα έθεσε ως στόχο του ΣΥΡΙΖΑ την αυτοδυναμία.
Περαιτέρω ο Αλέξης Τσίπρας, αξιοποιώντας και τα θετικά μηνύματα των δημοσκοπήσεων που έκαναν «ποδαρικό» με προβάδισμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επιχείρησε να μεταδώσει ένα κλίμα δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και αισιοδοξίας ότι, «αν ο λαός θέλει» τη «δημοκρατική ανατροπή» και την «αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας», τότε «ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί», δίνοντας για μια ακόμη φορά το στίγμα της πολιτικής δύναμης που θέλει την ενεργό κινητοποίηση του λαού και όχι την «ανάθεση».
 
Αυτοδυναμία
Ήδη με την ομιλία του στον Λευκό Πύργο, ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε το στίγμα της ανάγκης ισχυροποίησης του ΣΥΡΙΖΑ, αντιστρέφοντας το κεντρικό σύνθημα της συγκέντρωσης «ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ, αυτοδύναμος λαός» σε «αυτοδύναμος ΣΥΡΙΖΑ, πανίσχυρος λαός».
Κατά τη συνέντευξη Τύπου, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, εκτίμησε ότι ακόμη κι αν την επόμενη Κυριακή γίνονταν εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν πρώτο κόμμα με μεγάλη διαφορά αλλά και πως ο στόχος της απόλυτης πλειοψηφίας είναι «απολύτως εφικτός». Επίσης υπογράμμισε, ως ένδειξη της δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ – που, όπως είπε, «θα πάρει χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας μόλις προκηρυχθούν εκλογές» και ο κόσμος τεθεί ενώπιον σκληρών διλημμάτων – την προαναγγελία αλλαγής του εκλογικού νόμου για τις αυτοδιοικητικές, σημάδι ανησυχίας του κυβερνητικού στρατοπέδου.
 
Συμμαχίες
Όσον αφορά τις κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έστειλε το μήνυμα ότι απευθύνεται σε όλους και δεν αποσκοπεί σε μια κυβέρνηση που θα κινείται στα στενά κομματικά ή ιδεολογικά όρια του ΣΥΡΙΖΑ ή της Αριστεράς, αντιστοίχως, αλλά θα είναι «κυβέρνηση όλων των Ελλήνων» στελεχωμένη από «ικανούς, άξιους και έντιμους».
Με δεδομένο άλλωστε το ρευστό πολιτικό σκηνικό, που σηματοδοτείται, μεταξύ άλλων, από την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, ο Τσίπρας απέφυγε να φωτογραφίσει συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους ως πιθανούς συμμάχους. Απέφυγε επίσης να διαχωρίσει τους πολίτες με βάση τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, άλλωστε εδώ και καιρό απευθύνεται στο ευρύτερο δυνατό ακροατήριο και από τις εκφωνήσεις του δεν αποκλείει τον συντηρητικό κόσμο.
Με το βλέμμα στο εσωκομματικό ακροατήριο, πάντως, έκανε μια ειδικότερη αναφορά στις δυνάμεις της Αριστεράς λέγοντας ότι η απεύθυνση του κόμματός του «είναι διαρκής, πρωτίστως στις δυνάμεις της Αριστεράς, που σ’ αυτήν την περίοδο της κρίσης είναι αδιανόητο να προτάσσουν διαχωριστικές γραμμές και διαφωνίες». Από εκεί και πέρα έκανε καθαρό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα δεχτεί στους κόλπους του πρόσωπα και δυνάμεις από άλλους χώρους με τα κριτήρια που αναφέρθηκαν παραπάνω, ενώ παράλληλα εκτίμησε ότι στην επόμενη Βουλή θα υπάρξουν τέτοιες δυνάμεις που θα σπεύσουν να στηρίξουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ζήτημα της ευρύτερης δυνατής λαϊκής και πολιτικής στήριξης τέθηκε από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ως ζήτημα εκ των ων ουκ άνευ προκειμένου να διαπραγματευτεί «με επιτυχία», όπως είπε, προς όφελος των εθνικών συμφερόντων
Αίσθηση προκάλεσε και η απεύθυνση στον «δημοκρατικό κόσμο» και τα «δημοκρατικά στελέχη» της Ν.Δ., τα οποία κάλεσε να παρέμβουν κατά της θεωρίας των «δύο άκρων» και των ίσων αποστάσεων μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Χρυσής Αυγής που καλλιεργεί η κυβέρνηση. Μάλιστα, όσον αφορά τη θεωρία των δύο άκρων ο Τσίπρας εγκάλεσε την κυβέρνηση ότι τη χρησιμοποιεί προκειμένου «ν’ αντιμετωπίσει τη διείσδυση του ΣΥΡΙΖΑ σε ευρύτερα στρώματα, όχι μόνο σε αριστερούς και αριστερές», και προκειμένου «να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μιας μελλοντικής συνεργασίας του κόμματός του με την Ακροδεξιά».
 
Δύο ακόμη σημεία προσοχής
Απηχώντας και τη γενικότερη εκτίμηση του ηγετικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ ότι οι απεργιακές κινητοποιήσεις επιμέρους κλάδων έχουν ένα όριο και στη φάση που βρισκόμαστε δεν απαντούν αποτελεσματικά στην ανάγκη που έχει ο τόπος για πολιτική αλλαγή, ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε ανοιχτά σε κλιμάκωση και ενοποίηση όλων των επιμέρους εργατικών αγώνων για την αναβάθμισή τους σε κεντρική πολιτική αναμέτρηση με την κυβέρνηση των Σαμαρά – Βενιζέλου.
Έντονο ήταν και το μήνυμα της απόδοσης ευθυνών από μια κυβέρνηση με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ σε πολιτικά πρόσωπα που με πράξεις και παραλείψεις τους οδήγησαν τη χώρα στα μνημόνια και την καταστροφή και προανήγγειλε Εξεταστική καθώς μίλησε για ενδείξεις ποινικών ευθυνών για τις οποίες θα μιλήσει η Δικαιοσύνη. Καθώς επίσης αισθητή ήταν και η προαναγγελία της πρόθεσης να μπει ένα τέλος στην εγχώρια διαπλοκή της επιχειρηματικής οικονομικής και πολιτικής ελίτ και να υπάρξουν σαφείς κανόνες σε ό,τι αφορά τις δημόσιες ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες. Χρησιμοποίησε μάλιστα και τη χαρακτηριστική έκφραση του Κώστα Καραμανλή «νταβατζήδες» προκειμένου να κάνει ακόμη πιο σκληρή την αναφορά του.