Πριν από κάτι μήνες, όταν ο Έντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυπτε το «σκάνδαλο των παρακολουθήσεων» των αμερικανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών (NSA), οι Ευρωπαίοι – με πρώτους και καλύτερους τους Γερμανούς – γύρισαν την πλάτη στον «πληροφοριοδότη».
Με άλλα λόγια, ο Λευκός Οίκος τούς δουλεύει ψιλό γαζί – κάτι το οποίο γνωρίζει πλέον και ο τελευταίος Γερμανός – και το Βερολίνο πρέπει να αντεπιτεθεί…
Άσπονδοι φίλοι
Από αυτό το πρίσμα θα πρέπει να δει κανείς το… αναπάντεχο (;) φλερτ της Γερμανίας με τον Σνόουντεν. Η επίσκεψη του βουλευτή των Πρασίνων Χανς Κρίστιαν Στρέμπελε στη Μόσχα και το τετ α τετ που είχε με τον «πληροφοριοδότη» θα φάνταζε αδιανόητο πριν από λίγους μήνες. Η επιστολή μάλιστα που έφερε πίσω (και την οποία συνυπέγραψε) καθώς και η βούληση του πρώην πράκτορα να καταθέσει όσα γνωρίζει για το «γερμανικό σκέλος» των παρακολουθήσεων έχουν προκαλέσει ταραχή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού: Πρώτον, επειδή η διπλωματική κρίση ανάμεσα στις δύο χώρες θα λάβει νέες διαστάσεις σε περίπτωση που οι γερμανικές αρχές πράγματι αποφασίσουν να προχωρήσουν δικαστικά. Και, δεύτερον, επειδή ακόμη και η υπόνοια για την πιθανότητα συνεργασίας των γερμανικών αρχών με τον χαρακτηριζόμενο ως «προδότη» από τις ΗΠΑ Σνόουντεν είναι μια εξέλιξη που ο Λευκός Οίκος δεν θα περίμενε ποτέ και στην οποία θα υποχρεωθεί να απαντήσει με τη σειρά του.
Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι εύκολη ούτε για το Βερολίνο… Η Μέρκελ πρέπει μεν να απαντήσει «δυναμικά» στην Ουάσιγκτον, σε καμία περίπτωση όμως δεν επιθυμεί να τραυματίσει ανεπανόρθωτα τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Όσο κι αν ο Λευκός Οίκος βρίσκεται σήμερα σε δυσμενέστερη θέση, το Βερολίνο είναι και αυτό εγκλωβισμένο: Η επίσκεψη του κλιμακίου των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα, με στόχο να τεθούν οι βάσεις για την υπογραφή μιας συμφωνίας «μη κατασκοπίας» με τις ΗΠΑ, προβλήθηκε από την καγκελαρία ως μια «αποφασιστική πρωτοβουλία» του Βερολίνου προκειμένου να μπουν τα πράγματα στη θέση τους. Παρομοίως, η πρόθεση της γερμανικής κυβέρνησης να συμμαχήσει στον ΟΗΕ με τη Βραζιλία για την ενίσχυση των συμβάσεων περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων παρουσιάστηκε ως άλλη μια δυναμική παρέμβαση. Όμως, μια πιθανή μετάβαση του Σνόουντεν στη Γερμανία – ή έστω μια κατάθεση του πληροφοριοδότη από τη Μόσχα – είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση, αφού σε μια τέτοια περίπτωση το Βερολίνο παίζει με τη φωτιά… Όχι μόνο επειδή κινδυνεύει να βγάλει από τα ρούχα τους τις ΗΠΑ, αλλά κι επειδή ο Σνόουντεν έχει υπονοήσει επανειλημμένα ότι έχει αρκετά ράμματα και για τη γερμανική γούνα.
Το δίλημμα της Μέρκελ
Πώς θα χειριστεί η Μέρκελ τη δημόσια παραδοχή του πληροφοριοδότη περί «προθυμίας να βοηθήσει τις γερμανικές αρχές»; Θα του πει «όχι, ευχαριστώ», με κίνδυνο να εξοργίσει τη γερμανική κοινή γνώμη; Θα προσφύγει στη Μόσχα (η οποία υπενθυμίζουμε έχει δώσει προσωρινό άσυλο στον Σνόουντεν με την προϋπόθεση ότι δεν θα βλάψει άλλο τις ΗΠΑ) προκειμένου να βγάλει αυτή το φίδι από την τρύπα; Ίδωμεν…