Τα άγνωστα κέρδη των books και το προεκλογικό δωράκι στους καναλάρχες με τα τηλεπαιχνίδια

Στο… παντοπωλείο του τζόγου, οι ποικιλίες των… φρούτων είναι πολλές. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας εκτιμάται πως λειτουργούν 60.000 με 100.000 παράνομες παιχνιδομηχανές – γνωστές και ως φρουτάκια – και ο παράνομος τζίρος εκτιμάται σε 5,5 έως 6 δισ. ευρώ τον χρόνο!

«Κυκλοφορούν πολλά χρήματα. Είναι μία αγορά με πολλά λεφτά» ήταν η φράση που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ) Ευγένιος Γιαννακόπουλος την περασμένη εβδομάδα σε συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, θέλοντας να δείξει ότι η αγορά των παιχνιδιών είναι μία πολύ ιδιόρρυθμη αγορά.

Στο τέλος του 2014 εκτιμάται ότι ο ΟΠΑΠ θα εγκαταστήσει τα δικά του «φρουτάκια». Τα νόμιμα… Ειδικότερα, 16.500 παιχνιδομηχανές θα εγκαταστήσει ο ίδιος ενώ 18.500 θα εκμεταλλευτεί μέσω 4 έως 10 παραχωρησιούχων, οι οποίοι θα προκύψουν από διεθνή πλειοδοτικό διαγωνισμό. Σύνολο, 35.000. Με 25 «φρουτάκια» ανά μαγαζί, θα οδηγήσουν σε περίπου 1.400 μαγαζιά στη χώρα.

«Ελπίζει κανείς» τόνισε ο κ. Γιαννακόπουλος «ότι οι παιχνιδομηχανές, που θα εγκαταστήσει η ΟΠΑΠ Α.Ε. από το τέλος του 2014 και έπειτα σε νόμιμα δίκτυα, θα μπορέσουν να καταπολεμήσουν αυτό το φαινόμενο και, κυρίως, να πάρουν τους παίκτες σε νόμιμο δίκτυο, ώστε αυτοί να μπορούν να προστατευτούν με τον τρόπο που αυτό είναι δυνατόν».

Το πιο ανησυχητικό – σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΕΕΠ – είναι ότι «αυτά τα χρήματα της παράνομης διεξαγωγής, που γίνεται κυρίως με παιχνιδομηχανές και κομπιούτερ, προέρχονται από ένα συγκεκριμένο προφίλ ανθρώπων που ασχολούνται με αυτό, δηλαδή οι παίκτες είναι συνήθως άνθρωποι χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου, χαμηλής μόρφωσης και από τη συμπεριφορά καταλαβαίνουμε ότι είναι συνήθως εθισμένοι. Πηγαίνουν σε ένα μαγαζί για να παίξουν 4-5 φορές την εβδομάδα και, όταν τους ρωτήσεις, σου λένε “μπαίνω να παίξω 100 ευρώ”, αλλά έχουν ένα εισόδημα 15.000 ευρώ τον χρόνο μεικτό. Εάν δείτε τα νούμερα, δεν βγαίνει το άθροισμα. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι έχεις να κάνεις με ένα σοβαρό προβληματικό μέρος».

Η… επιχειρηματολογία αυτή, ότι δηλαδή τα «νόμιμα» φρουτάκια θα πλήξουν την παράνομη λοταρία, δεν φαίνεται να έπεισε κάποια από τα μέλη της επιτροπής, όπως τον Ν. Βούτση από τον ΣΥΡΙΖΑ: «Συνήθως, όμως, δεν συμβαίνει αυτό, αλλά επεκτείνεται και διογκώνεται το “καρκίνωμα”, καθώς λειτουργούν και τα μεν και τα δε…».

Στοίχημα

Σε 438 ανέρχονται οι ιστότοποι με διαδικτυακό στοίχημα που έχουν μπλοκαριστεί και έχουν μπει στη μαύρη λίστα (black list) της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων, ενώ υπάρχουν 24 εταιρείες Διαδικτύου που λειτουργούν κάτω από ένα μεταβατικό καθεστώς καθώς δεν έχουν βγει οι άδειες γιατί δεν έχει γίνει ακόμη ο διαγωνισμός. «Η λίστα ανανεώνεται συνεχώς. Υπάρχει ένα διαρκές κυνηγητό» τόνισε ο κ. Γιαννακόπουλος.

Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στην Έκθεση Πεπραγμένων της Επιτροπής για το 2013 δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία ούτε για τον κύκλο εργασιών ούτε φυσικά για τα ακαθάριστα έσοδα των εταιρειών αυτών.

Οι εταιρείες έχουν υπαχθεί στο μεταβατικό καθεστώς της παρ. 12 του άρθρου 50 του Ν.4002/2011.

Από τα στοιχεία που συνέλεξε η Επιτροπή από τους ξένους παρόχους για το 2012 – που τότε στην «γκρίζα ζώνη» προσέφεραν υπηρεσίες οι εταιρείες στοιχημάτων – η αγορά ήταν περί το 1 δισ. τζίρος, δηλαδή παιζόμενο χρήμα εκτός κύκλου εργασιών, που οδηγούσε σε ένα μεικτό κέρδος 180 με 200 εκατ. Στο παρελθόν, μάλιστα, όπως είπε ο κ. Γιαννακόπουλος, οι πάροχοι πήγαιναν στην Αγγλία και δήλωναν στο χρηματιστήριο τα έσοδα που είχαν βγάλει από τη χώρα. Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ποσά που υπολείπονται του μεγάλου όγκου του 1 δισ.

Το 2012 ο κύκλος εργασιών των εταιρειών Διαδικτύου στη χώρα μας ήταν 8,1 εκατ. ευρώ και τα ακαθάριστα έσοδα 1,9 εκατ. ευρώ. Το 2011 ακόμη λιγότερα. Κύκλος εργασιών 3,3 εκατ. ευρώ και μόλις 282.000 ευρώ τα ακαθάριστα έσοδα. Το 2010 ήταν κυριολεκτικά «ψίχουλα», με 384.000 ευρώ και 64.000 ευρώ αντίστοιχα.

Τηλεπαιχνίδια

Αποκαλυπτικοί ήταν οι διάλογοι στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για το καθεστώς κάτω από το οποίο διεξάγονται τα περίφημα τηλεπαιχνίδια που εκπέμπουν κυρίως τις μεταμεσονύχτιες ώρες.

Ν. Βούτσης: Έχετε οποιαδήποτε σχέση με αυτό το μεγάλο σκάνδαλο των τυχερών παιχνιδιών που ξεζουμίζουν τον κόσμο σε κάποια κανάλια, που είναι ένα θέμα το οποίο έχει καταγγείλει και το ΕΣΡ, αλλά δυστυχώς είχε περάσει εδώ νομοθετική ρύθμιση σε τροπολογία, γιατί ενώ κάποτε τους έβαζαν πρόστιμα, τώρα στις καλύτερες ώρες πολύ μεγάλα κανάλια έχουν τέτοια παιχνίδια, τα οποία απομυζούν το κόσμο με 3 ευρώ στην πρώτη κλήση κ.λπ…

Ευγένιος Γιαννακόπουλος (πρόεδρος της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων): Δυστυχώς, ο Ν.4002/ 2011 είχε μια διάταξη, το άρθρο 53, που έλεγε ότι μπορούν να παίζονται τυχερά παιχνίδια στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, τα οποία αδειοδοτεί η επιτροπή.

Π. Λαφαζάνης: Δεν είναι τυχερά παιχνίδια. Κάθε βράδυ οργιάζουν στην τηλεόραση. Όλα τα κανάλια, τα οποία κατά τα άλλα νουθετούν τον ελληνικό λαό, έχουν τέτοια παιχνίδια τις υπερνυχτερινές ώρες και αυτά τα παιχνίδια είναι κοροϊδία. Εξαπατούν και κοροϊδεύουν τον κόσμο.

Ευγένιος Γιαννακόπουλος: Ο Ν.4002/ 2011 επέτρεψε ρητώς τη διεξαγωγή των παιχνιδιών αυτών, μάλιστα με μια διάταξη ατελή, η οποία έλεγε ότι μπορείς να παίρνεις μια άδεια και να παίζεις, δηλαδή έχει το δικαίωμα να αδειοδοτηθεί. Αυτή η διάταξη, λοιπόν, όπως ήταν είχε τον κίνδυνο να παιχτεί στην τηλεόραση το οιοδήποτε τυχερό παιχνίδι. Να εμφανιστεί, δηλαδή, αύριο το πρωί ένας πάροχος στοιχήματος και να σου πει «θέλω κι εγώ μια άδεια». Έγινε τροποποίηση (άρθρο 106 του Ν.4209/2013), ορίστηκε το τυχερό παιχνίδι διαφορετικό στην τηλεόραση από ό,τι τα κοινά παιχνίδια και ο νομοθέτης είπε ότι μπορεί να φτιαχτεί ένας κώδικας καταρχήν μέχρι να αδειοδοτηθούν κανονικά.

Π. Λαφαζάνης: Εδώ μιλάμε για κοινή απάτη, δεν μιλάμε για παιχνίδι απ’ αυτά που μπορεί να είναι στην τηλεόραση. Βγαίνει μια κοπέλα και αρχίζει και σου λέει τι θα κερδίσεις, εάν πάρεις τηλέφωνο κ.λπ. Πράγματα, δηλαδή, που είναι εξωφρενικά και δεν στέκουν στη λογική και στην πραγματικότητα.

Ν. Βούτσης: Εδόθη άδεια 20 μέρες πριν τις ευρωεκλογές, έγινε τροπολογία, ήλθε στη Βουλή και ψηφίστηκε και για αυτό το ΕΣΡ έχει αντιδράσει… Δεν είναι μόνο τις υπερνυχτερινές ώρες, αλλά, πλέον, διά της βούλας έχει πάει και στο κανονικό πρόγραμμα, δηλαδή, το πρωί στις 7, 8 και 9 η ώρα. Αυτό είναι τρέλα.

Έλενα Κουντουρά: Είναι μια κρεμάλα, που ξεκινάει από Α και τελειώνει σε Σ και σου ζητάει να βρεις τα γράμματα και θα κερδίσεις ένα ποσό, αλλά όταν θα πάρεις τηλέφωνο από τα πρώτα 20 δευτερόλεπτα αρχίζει και χρεώνει 3 ευρώ, σε κρατάνε και περίπου ένα με δύο λεπτά στην αναμονή, που σημαίνει ότι ο καθένας ο οποίος παίρνει του έχουν ήδη πάρει περίπου 10 ευρώ.

Αν. Νεράντζης (πρόεδρος της Επιτροπής): Το ΕΣΡ έχει υποβάλει, μεταξύ άλλων και σε μας, προ διμήνου, εμπεριστατωμένο υπόμνημα στο οποίο προτείνει μεταβολές που πρέπει να επέλθουν στο άρθρο 53 του αρχικού νόμου του 2011. Έχετε λάβει γνώση αυτής της εκθέσεως του ΕΣΡ;

Ευγένιος Γιαννακόπουλος: Το ΕΣΡ μας είχε στείλει ήδη προ καιρού, τον Απρίλιο, απόφαση της Ολομέλειάς του, για το άρθρο 53, την οποία επανέλαβε τον Μάιο. Μας την έστειλε ο υφυπουργός αρμόδιος για θέματα Τύπου και του διατυπώσαμε εκτενώς τις απόψεις μας. Το Συμβούλιο έχει δίκαιο σε μια σειρά από θέματα.

Πράγματι χρειάζονται μεταβολές. Σε μερικά θέματα δεν μπορούν να γίνουν αυτά που προτείνει, δηλαδή όλα τα παιχνίδια στην τηλεόραση να θεωρούνται καταρχήν τυχερά και να μην είναι τυχερά, όταν αποχαρακτηριστούν από μας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει ποτέ. Το παιχνίδι πρέπει να χαρακτηριστεί ή να μη χαρακτηριστεί. Αλλά, εκτός αυτού, στα άλλα έχει δίκαιο.

Αν. Νεράντζης: (…) Έχετε στείλει αναλυτική έκθεση σε ποιον;

Ευ. Γιαννακόπουλος: Έχουν ενημερωθεί. Έχουμε στείλει στον υπουργό παρά τω πρωθυπουργώ, στον κύριο Κεδίκογλου, κοινοποίηση στον υπουργό Οικονομικών και στον κ. Σταμάτη, αν όμως με ρωτήσετε, μπορούμε να απαντήσουμε σε σας απευθείας.

Ν. Βούτσης: Κύριε πρόεδρε, ο προϊστάμενός σας δεν είναι ο υπουργός Οικονομικών;

Ευ. Γιαννακόπουλος: Είμαστε σημείο αναφοράς στο υπουργείο Οικονομικών. Η Αρχή είναι ανεξάρτητη.

Ν. Βούτσης: Προ των ευρωεκλογών ήταν ζήτημα που πέρασε ως μια χαριστική πράξη για τους μεγάλους καναλάρχες. Ο υπουργός Οικονομικών δεν πρέπει, καταρχήν, να έχει μια ευθύνη; Πώς πέρασε;

Ευ. Γιαννακόπουλος: (…) Έχουμε εντοπίσει το θέμα και περιμένουμε τον κανονισμό, ο οποίος πρέπει να πάει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Νομίζω ότι μέχρι το τέλος του χρόνου αυτό θα έχει ολοκληρωθεί.

Αν. Νεράντζης (πρόεδρος της Επιτροπής): Άρα λοιπόν εμείς πρέπει να απευθυνθούμε στην υπουργό Τύπου, την κυρία Βούλτεψη, και να ζητήσουμε να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία.

Τα στοιχεία

Το 2010 – χρονιά κατά την οποία η χώρα μπήκε στο μνημόνιο – η Ελλάδα ήταν η 6η μεγαλύτερη αγορά τυχερών παιχνιδιών στην Ε.Ε. με 2,5 δισ. ευρώ ακαθάριστα έσοδα από τυχερά παιχνίδια, συμπεριλαμβανομένου και του διαδικτυακού τζόγου.

Ωστόσο, η πορεία ήταν καθοδική… Το 2013 ο κύκλος εργασιών των τυχερών παιγνίων (ΟΠΑΠ, Καζίνο, Λαχεία, Ιππόδρομος) μειώθηκε σε σχέση με το 2009 κατά 37,1% ενώ τα ακαθάριστα έσοδα παρουσίασαν μείωση κατά 38,8%. Ο συνολικός κύκλος εργασιών το 2013 έφτασε τα 5,4 δισ. ευρώ (από 8,7 δισ. το 2009) ενώ τα ακαθάριστα έσοδα ήταν 1,5 δισ. (από 2,5 δισ. το 2009).

Ειδικότερα, η ΟΠΑΠ Α.Ε., που είναι ο μεγαλύτερος πάροχος παιχνιδιών στη χώρα, είχε το 2013 κύκλο εργασιών 3,5 δισ. ευρώ (5,2 δισ. είχε το 2009), με τα ακαθάριστα έσοδα να διαμορφώνονται σε 1,1 δισ. ευρώ (1,7 δισ. ήταν το 2009), από τα οποία το ελληνικό Δημόσιο παίρνει το 30%.

Το θεσμικό πλαίσιο

«Υπάρχουν κενά στο θεσμικό πλαίσιο» ρώτησε εύλογα ο Πρ. Παυλόπουλος (ΝΔ).
Κατά τον κ. Γιαννακόπουλο, πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να υπάρξει η απαιτούμενη γνώση για την αγορά. «Σήμερα» τόνισε «έχουμε το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο ανταποκρίνεται, κατά 80%, στην πραγματικότητα και σε αυτό που πρέπει να είναι το μέλλον της αγοράς».

Σημειώνεται ότι η Επιτροπή – που είναι Ανεξάρτητη Αρχή – λειτουργεί από το 2012 και πλέον έχει 160 άτομα προσωπικό, που είναι αποσπασμένοι από άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου.