Έκανε τον Ερντογάν... Τούρκο
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ
τεύχος 1862
30-04-2015
Αμηχανία στην Άγκυρα από τη θριαμβευτική νίκη του αριστερού Ακιντζί στα Κατεχόμενα
Αν όχι η παγωμάρα, σίγουρα η αμηχανία ήταν αυτή που διέκρινε την πλευρά της Τουρκίας το βράδυ της Κυριακής μετά τη θριαμβευτική νίκη με 60% του Μουσταφά Ακιντζί στις εκλογές στα Κατεχόμενα. Η είδηση δεν ήταν καν μέσα στις «πρώτες» στα περισσότερα τουρκικά ΜΜΕ, ενώ επί ώρες αναζητούνταν μια, έστω και τυπική, πρώτη αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης.
Οι περισσότερες εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι ήταν η πρώτη φορά που η Άγκυρα δεν είχε τον συνήθη έντονο παρεμβατικό της ρόλο στις εκλογές υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου κι έμεινε μάλλον σχετικά αποστασιοποιημένη προεκλογικά.
Η μια εκτίμηση για την ψυχρή στάση της Τουρκίας έχει να κάνει με την παγιωμένη άποψη πως «όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών, πάλι η Άγκυρα θα είναι αυτή που θα καθορίσει το τι θα συμβεί την επόμενη μέρα». Η δεύτερη, ότι ο Ερντογάν είχε διαβλέψει τη νίκη Ακιντζί, που θεωρείται έτσι κι αλλιώς «σκληρό καρύδι», με αντίθετες πολιτικές απόψεις από τον «διχοτομιστή» Έρογλου, και ήθελε να του περάσει μηνύματα. Μια τρίτη είναι ότι ο Τούρκος «σουλτάνος» έχει αυτήν την εποχή άλλες φωτιές να σβήσει, αφού προέχουν οι «δικές του» εκλογές στις 7 Ιουνίου.
Μεγάλες ελπίδες…
Ενώ, λοιπόν, τα Κατεχόμενα γλεντούσαν την Κυριακή το εκλογικό αποτέλεσμα, το μεγάλο τουρκικό σάιτ της «Χουριέτ» είχε ως τίτλο, κι όχι ως πρώτο θέμα, «Μεγάλες ελπίδες για ειρήνη με τη νίκη Ακιντζί», η «Σαμπάχ»: «Στη μικρή πατρίδα ξεκαθάρισε ποιος είναι ο πρόεδρος», ενώ στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η «Μιλιέτ». Στα κεντρικά τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων υπήρχαν υποτονικά «ντυσίματα» στη μερικών δευτερολέπτων είδηση, όπως «Νέος ηγέτης» και «Νέα εποχή Ακιντζί».
Ακόμα και μέχρι το μεσημέρι της Δευτέρας η τουρκική πλευρά δεν είχε πραγματοποιήσει επίσημη δημόσια τοποθέτηση, με την κυβέρνηση να «χαιρετίζει» ράθυμα κι ανεπίσημα σε πρώτη φάση την «ελεύθερη πολιτική βούληση του τουρκοκυπριακού λαού», ευχόμενη «επιτυχία στον νέο πρόεδρο της ΤΔΒΚ».
Στα τουρκοκυπριακά σάιτ, πάντως, η διάθεση για ανάλυση αυτές τις μέρες είναι ασφαλώς μεγαλύτερη. Το LGCnews σχολιάζει:
«Η θέση του προέδρου δεν σημαίνει μόνο τον συμβολικό ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Σημαίνει επίσης τη θέση ενός από τους κύριους διαπραγματευτές στις συνομιλίες για το Κυπριακό. Έρογλου και Ακιντζί εκπροσωπούν, σημειολογικά τουλάχιστον, ο καθένας διαφορετικά πράγματα σε ό,τι θα μπορούσε να συνιστά μια λύση».
Ως γνωστόν, ο Έρογλου υποστήριζε τη λύση του διαχωρισμού του νησιού. Ο Μουσταφά Ακιντζί θεωρείται πιο μετριοπαθής πολιτικός. Είναι αριστερών καταβολών, πιο φιλοευρωπαϊστής και πιο πρόθυμος για συμβιβασμούς. Γεννημένος το 1947 στη Λεμεσό, με σπουδές Αρχιτεκτονικής, έχει δείξει πως θα ενδιαφερθεί και για άλλα θέματα, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τα περιβαλλοντολογικά ζητήματα.
Όχι τουρκοποίηση
Το σημαντικότερο, όμως, έχει να κάνει με τη διαπιστωμένη πια δυσφορία των Τουρκοκυπρίων σε σχέση με την Τουρκία. Η Άγκυρα έχει ασκήσει αφόρητες πιέσεις στα Κατεχόμενα για «τουρκοποίηση» και ισλαμοποίηση, με κατασκευή όλο και περισσότερων τεμενών, τάση που θεριεύει στην Τουρκία του Ερντογάν την τελευταία τριετία. Αυτό έκανε τους Τουρκοκύπριους να δυσανασχετούν, με δημοσιογράφους από τα Κατεχόμενα να σχολιάζουν πως «Οι άνθρωποι θέλουν να ανακτήσουν την αξιοπρέπειά τους».
Ασφαλώς, αυτή η κατάσταση έπαιξε ευνοϊκά τον ρόλο της στην αύξηση της δυναμικής του «πολυσυλλεκτικού» Ακιντζί, που έτσι κι αλλιώς έχει πολλάκις κοντραριστεί με την Άγκυρα για το θέμα της κυπριακής ταυτότητας, των εποίκων κ.ά.
Από την πρώτη στιγμή, λοιπόν, το εκλογικό αποτέλεσμα ερμηνεύεται ως το «τέλος της εποχής της Μητέρας Πατρίδας», έστω κι αν οι αδελφικοί δεσμοί εξακολουθούν να υφίστανται, αδιαμφισβήτητα.
Στα τουρκοκυπριακά σάιτ μπορεί να βρει κανείς δημοσιεύματα αυτών των ημερών, όπως: «Πολλοί Τουρκοκύπριοι δυσφορούν με την κυριαρχία της Τουρκίας στη Βόρεια Κύπρο. Ο Ακιντζί δήλωσε ότι επιθυμεί μια σχέση με την Τουρκία που να είναι περισσότερο αδελφική και όχι μητρική. Κι έχει υποσχεθεί ότι θα επιστρέψει άμεσα τα Βαρώσια, που από το 1974 έχουν καταληφθεί από τουρκικά στρατεύματα, στους Ελληνοκύπριους».
Η πρώτη δήλωση του Ακιντζί, εξάλλου, το βράδυ της Κυριακής, και μετά τα πρώτα συγχαρητήρια που δέχθηκε από τον Κύπριο πρόεδρο Αναστασιάδη, ήταν: «Οι Τουρκοκύπριοι υπέφεραν το 1963 και οι Ελληνοκύπριοι το 1974. Καιρός να κλείσουμε αυτές τις πληγές». Αμέσως μετά ζήτησε «αμοιβαίο σεβασμό από την Άγκυρα». Λίγο αργότερα ανακοινωνόταν η επίσκεψη του ειδικού συμβούλου του γ.γ. του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Έιντε για τις 4 Μαΐου.
Το σίγουρο είναι πως οι Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι έστειλαν με τις εκλογές ένα σαφέστατο μήνυμα στην Άγκυρα για αλλαγή ταυτότητας, εκφράζοντας την κάθετη διαφωνία τους στην τουρκοποίηση – ισλαμοποίηση των Κατεχόμενων. Μένει να διαφανεί, όμως, το κατά πόσο η Τουρκία θα δώσει κι αυτήν τη φορά εν τέλει τις κατευθυντήριες γραμμές στις συνομιλίες, όπως και το αν επί Ακιντζί φυσήξει πράγματι «νέος» αέρας. Ή αν θα ανοίξει, με τον καιρό, περισσότερους διαύλους με την Άγκυρα για να καταστεί κι αυτός «μαριονέτα».
Αρκετοί, πάντως, δεν τρέφουν αυταπάτες και κρατούν μικρό καλάθι… Ειδικά όσο η Άγκυρα πιστεύει πως στην παρούσα φάση οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να κάνουν καμία υπόδειξη ή να ασκήσουν οποιαδήποτε πίεση πάνω της για τα φλέγοντα ζητήματα.
Ο Ερντογάν, άλλωστε, με το συγχαρητήριο τηλεγράφημα προς τον Ακιντζί, που γνωστοποιήθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας, επιχείρησε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να υπενθυμίσει ποιος είναι το αφεντικό: «Σε αυτήν την κρίσιμη καμπή, η Τουρκία θα συνεχίσει ως μητέρα πατρίδα και ως εγγυήτρια δύναμη να εκπληρώνει με αποφασιστικότητα το καθήκον της και τις ευθύνες της»…
Εκλογικά πρωτοσέλιδα τουρκοκυπριακού Τύπου
- «Χαλκίν Σεσί» («Φωνή του λαού»): «Αλλαγή! Ο τ/κ λαός έκανε επανάσταση στις κάλπες. Άρχισε μια νέα εποχή στην Κύπρο με νίκη ενότητας»
- «Χαβαντίς» («Είδηση»): «Ανατράπηκε το καθεστώς»
- «Γενί Ντουζέν» («Νέα τάξη»): «Το τέλος μια εποχής. Τα παραμύθια περί προδοσίας κατέρρευσαν»