Έκανε πίσω η κυβέρνηση στην πρώτη κατοικία με κέρδος τις ρυθμίσεις χρεών

Πλώρη για τις αγορές με τους δανειολήπτες σε ρόλο… «Ιφιγένειας»

Ανοίγει ο δρόμος για συνολική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων

 

Χρειάστηκε να βρεθούν μερικές χιλιάδες… «Ιφιγένειες» για να προχωρήσει η κυβέρνηση στην κατάθεση του νομοσχεδίου για το νέο πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας.

Στον ρόλο της Ιφιγένειας μπαίνουν χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι πολύ σύντομα θα συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν να ενταχθούν στη νέα πλατφόρμα για να ρυθμίσουν το στεγαστικό τους δάνειο, κάτι που σημαίνει ότι είτε θα δουν το σπίτι τους να βγαίνει στο σφυρί είτε θα υποχρεωθούν να έρθουν σε απευθείας διαπραγμάτευση με την τράπεζα για να επιτύχουν μια ρύθμιση.

Ο αριθμός των δανειοληπτών που αποφασίστηκε να θυσιαστούν κατά τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές δεν είναι γνωστός. Άλλωστε μόνο οι ίδιες οι τράπεζες μπορούν να υπολογίσουν πόσοι χάνουν το δικαίωμα στο… όνειρο μετά την αυστηροποίηση των κριτηρίων.

 

Θέλουν την… ησυχία τους

Σε κάθε περίπτωση, από την ιστορία με την κατάθεση της τροπολογίας για την προστασία της πρώτης κατοικίας μπορούν να εξαχθούν κάποια πρώτα χρήσιμα πολιτικά συμπεράσματα:

1. Η κυβέρνηση δείχνει διατεθειμένη να αποφύγει τις «ρήξεις» με τους δανειστές προχωρώντας στις απαραίτητες υποχωρήσεις ώστε να αποφευχθούν οι μονομερείς ενέργειες αλλά και η επιδείνωση των σχέσεων με τις αγορές.

Οι υποχωρήσεις στο θέμα της πρώτης κατοικίας ήταν μια σαφέστατη ένδειξη προς αυτή την κατεύθυνση. Μια ακόμη, εξίσου σαφής, ήρθε μέσα στην εβδομάδα και αφορούσε το ενδεχόμενο καταβολής «δώρου Πάσχα».

Η άμεση αντίδραση τόσο του Μεγάρου Μαξίμου όσο και του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου στις δηλώσεις του υφυπουργού Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσου Πετρόπουλου κατέστησε σαφές ότι – τουλάχιστον στη δεδομένη χρονική συγκυρία – δεν υπάρχει πρόθεση «αιφνιδιασμού» των δανειστών με παρεμβάσεις οι οποίες έχουν μεγάλο δημοσιονομικό κόστος.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν και οι χθεσινές δηλώσεις του Δημήτρη Τζανακόπουλου, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι αυτή τη στιγμή ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος χρησιμοποιείται για μέτρα όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολουμένων και η καταβολή του επιδόματος ενοικίου.

2. Και οι ίδιοι οι δανειστές εμφανίζονται να μην επιθυμούν το να ανοίξει εκ νέου το θέμα Ελλάδα. Προφανώς οι διαβουλεύσεις για το θέμα της πρώτης κατοικίας δεν έχουν τελειώσει. Οι συζητήσεις είναι συνεχείς, κάτι που ανέφερε χθες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Ο Τζανακόπουλος παραδέχθηκε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες, ωστόσο πρόσθεσε ότι δεν «δημιουργείται πρόβλημα στις σχέσεις με τους δανειστές».

Οι αλλαγές στο κείμενο της τροπολογίας για την πρώτη κατοικία μέχρι τη στιγμή της ψήφισης θεωρούνται πολύ πιθανές, ενώ αναμένεται ένας ακόμη γύρος διαβουλεύσεων επί του περιεχομένου των υπουργικών αποφάσεων στις οποίες παραπέμπει η τροπολογία για την εξειδίκευση μιας σειράς θεμάτων, με κυριότερο βέβαια (λόγω και του δημοσιονομικού κόστους) το θέμα της επιδότησης των δανειοληπτών για να μπορούν να αντεπεξέλθουν στην πληρωμή της δόσης.

Μετά την κατάθεση της τροπολογίας και την ψήφισή της, το ενδιαφέρον θα μετατοπιστεί στη συνεδρίαση του Eurogroup της 5ης Απριλίου. Έγκριση της εκταμίευσης της δόσης του ενός δισ. ευρώ θα κλείσει οριστικά το θέμα «Ελλάδα» για τουλάχιστον ένα τρίμηνο – τετράμηνο και πρακτικά θα εξασφαλίσει μια περίοδο ηρεμίας, η οποία λογικά θα διαρκέσει μέχρι τις βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα.

Άλλωστε η λεγόμενη τρίτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση δεν έχει πολύ μεγάλα θέματα, καθώς η ατζέντα είναι γεμάτη από θέματα αποκρατικοποιήσεων. Από την πλευρά τους οι Ευρωπαίοι θα μπορούν απερίσπαστοι να ασχοληθούν με τη διαχείριση του Brexit αλλά και του αποτελέσματος των ευρωεκλογών.

3. Η κυβέρνηση κρατάει το «χαρτί» των «μονομερών ενεργειών» για άλλα κρίσιμα θέματα που υπάρχουν στην ατζέντα, όπως είναι το θέμα της ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών είτε προς το Δημόσιο είτε προς τα ασφαλιστικά ταμεία.

Ο Τζανακόπουλος ερωτήθηκε χθες και αποφάνθηκε ότι το θέμα της ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών δεν εμπίπτει στη λογική της μεταμνημονιακής εποπτείας της χώρας.

Δηλαδή, ουσιαστικά, έγινε μια πολιτική επιλογή: Να γίνουν βήματα πίσω στο θέμα της πρώτης κατοικίας ώστε να κλείσει ομαλά και η δεύτερη μεταμνημονιακή αξιολόγηση (σ.σ.: ομαλό κλείσιμο σημαίνει ότι θα ανάψει το πράσινο φως για την εκταμίευση της δόσης) και η κυβέρνηση να κρατήσει το χαρτί της «πολιτικής κυριαρχίας» για το άκρως μαζικό θέμα της ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών, η οποία και αφορά περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια πολίτες.

Οι τρεις υποχωρήσεις

Τα σημεία στα οποία η κυβέρνηση έκανε τον «έντιμο συμβιβασμό» της (σ.σ.: η φράση ειπώθηκε χθες από τον Γιάννη Δραγασάκη κατά την παρουσίαση της τροπολογίας στη Βουλή) είναι εμφανή στο περιεχόμενο της τροπολογίας:

1. Στα επιχειρηματικά δάνεια η κυβέρνηση πέτυχε αυτό που ήθελε (δηλαδή να τα εντάξει στη συνολική πλατφόρμα), αλλά χρειάστηκε να κατεβάσει αισθητά τον πήχη. Το όριο της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου περιορίστηκε στα 175.000 ευρώ από τα 250.000 ευρώ που είναι το όριο για τα υπόλοιπα δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά με προσημείωση της κύριας κατοικίας κ.λπ.).

2. Στις καταθέσεις το όριο… καταβαραθρώθηκε, γεγονός που παραπέμπει ευθέως σε «συμβιβασμό» με τους δανειστές, οι οποίοι εξέφρασαν από την πρώτη στιγμή την έντονη αντίρρησή τους στο να διαμορφωθεί το όριο στα 65.000 ευρώ όπως προέβλεπε η αρχική κυβερνητική πρόταση. Η τροπολογία κατεβάζει το όριο στα 15.000 ευρώ, ένα όριο βέβαια το οποίο πρέπει να καλύπτεται κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

3. Η αρχική συμφωνία που είχε κλείσει η κυβέρνηση με τις τράπεζες όριζε ότι ο δανειολήπτης θα μπορούσε να έχει στην κατοχή του – πέραν της πρώτης κατοικίας – και άλλα ακίνητα με συνολική αξία ακόμη και 200.000 ευρώ. Και αυτό το όριο κρίθηκε εξωφρενικό με αποτέλεσμα να κατέβει τελικώς στα 80.000 ευρώ.

Στο ποσό αυτό – το οποίο μπορεί να είναι και χαμηλότερο, καθώς υπάρχει πρόβλεψη να είναι έως και διπλάσιο από το χρέος – μπορεί να περιλαμβάνονται από ακίνητα έως και αυτοκίνητα.

 

Το θετικό «ντόμινο»

Ο «έντιμος συμβιβασμός» της κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα αποφέρει άμεσα κέρδη, ειδικά αν συνοδευτεί και από την απόφαση για το ξεκλείδωμα της δόσης με τα ANFAs και τα SMPs. Ποιο θα είναι το κέρδος;

● Διατηρεί το δικαίωμα να μιλάει για «τήρηση των συμφωνηθέντων» και διατήρηση του πνεύματος συνεργασίας με τους δανειστές.

● Δεν ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, ο οποίος γράφει «τράπεζες» στο εξωτερικό του.

Η μη συμφωνία ή οι μονομερείς ενέργειες σε ένα θέμα που επηρεάζει άμεσα τους ισολογισμούς των τραπεζών θα μπορούσε να προκαλέσει ένα σπιράλ αρνητικών γεγονότων, το οποίο θα επανέφερε την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, αλλά με την αρνητική έννοια.

Στο θέμα της κύριας κατοικίας ενεπλάκησαν (και εξακολουθούν να εμπλέκονται) η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο Εποπτικός Μηχανισμός των Τραπεζών, όπως επίσης και η Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο συμβιβασμός θα επιτρέψει η όλη διαδικασία ρύθμισης των δανείων να κυλήσει ομαλά. Η κόντρα θα οδηγούσε σε πολύ μεγάλες καθυστερήσεις, οι οποίες θα γύριζαν μπούμερανγκ τόσο για τις τράπεζες όσο και για τους δανειολήπτες.

● Κατ’ αρχάς, η σύγκρουση θα προκαλούσε την αυτόματη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θα παρέπεμπε το θέμα της επιδότησης των δανειοληπτών για την πληρωμή της δόσης στη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

● Αυτό με τη σειρά του θα σήμαινε τεράστιες χρονικές καθυστερήσεις μηνών. Οι δανειολήπτες θα έμεναν στον αέρα – καθώς έχει ήδη λήξει και το προηγούμενο πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας – ενώ οι τράπεζες θα έχαναν την ευκαιρία να ξεκινήσουν όσο το δυνατόν νωρίτερα τη διαδικασία επαναφοράς των κόκκινων δανείων στον… σωστό δρόμο.

Κάθε εμπλοκή σε θέμα που αφορά στις τράπεζες, έχει άμεσο αντίκτυπο και στις αγορές, οι οποίες είναι εξαιρετικά ευαίσθητες δεδομένου ότι δημιουργούνται θέματα χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, υγείας των ισολογισμών των τραπεζών κ.λπ.

Αντιθέτως το κλείσιμο του θέματος της πρώτης κατοικίας ανοίγει τον δρόμο για να βρεθεί λύση και στο μείζον θέμα της αντιμετώπισης συνολικά των κόκκινων δανείων. Εξελίξεις αναμένονται μέσα στον Απρίλιο, καθώς η Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ε.Ε. θα αποφανθεί επί του αιτήματος για τη δημιουργία του ειδικού σχήματος διαχείρισης ενεργητικού, το οποίο έχει ήδη καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι η κυβέρνηση θα μπορεί να επικαλεστεί πως με την πλατφόρμα της πρώτης κατοικίας μπορεί να δώσει λύση για κόκκινα δάνεια συνολικού όγκου της τάξεως των 11-12 δισ. ευρώ και με το θέμα του λεγόμενου Asset Protection Scheme κόκκινων δανείων επιπλέον 15 δισ. ευρώ.

Ένα τέτοιο επιχείρημα οδηγεί με τη σειρά του στην επόμενη θετική εξέλιξη, που είναι η επόμενη έξοδος της Ελλάδας στις αγορές. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμη και στις αρχές Μαΐου, δηλαδή πριν από τις ευρωεκλογές.

Να λοιπόν το προεκλογικό σκηνικό των ευρωεκλογών: Οι δανειολήπτες θα κάνουν τις αιτήσεις τους για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων τους, οι ασφαλισμένοι θα κάνουν τις αιτήσεις τους για να ρυθμίσουν τα χρέη στα ασφαλιστικά ταμεία, ενδεχομένως και οι φορολογούμενοι θα τακτοποιήσουν τις οφειλές τους στην εφορία και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα ολοκληρώσει από το πρώτο πεντάμηνο ολόκληρο το ετήσιο πρόγραμμα δανεισμού της χώρας.