Η Ανταρκτική βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο: το λιώσιμο των πάγων επιταχύνεται και η κατάσταση ίσως είναι μη αναστρέψιμη, ακόμη και αν η υπερθέρμανση του πλανήτη υποχωρήσει, σύμφωνα με έρευνα.

Μια μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από τη NASA έδειξε αστάθεια στον παγετώνα Thwaites, κάτι που σημαίνει ότι πιθανότατα έφτασε σε σημείο που είναι αδύνατο να σταματήσει η διολίσθησή του προς τη θάλασσα, προκαλώντας αύξηση της στάθμης της κατά 50 εκατοστά. Άλλοι παγετώνες της Ανταρκτικής ίσως να είναι παρόμοια ασταθείς.

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ο ρυθμός απώλειας πάγου από πέντε παγετώνες της Ανταρκτικής έχει διπλασιαστεί μέσα σε έξι χρόνια και είναι πέντε φορές πιο γρήγορος από ό,τι στη δεκαετία του 1990. Το λιώσιμο των πάγων εξαπλώνεται από την ακτή στο εσωτερικό της ηπείρου, ενώ το πάχος του πάγου μειώνεται πάνω από 100 μέτρα σε ορισμένες περιοχές.

Ο παγετώνας Thwaites

Ο παγετώνας Thwaites είναι μέρος του πάγου της δυτικής Ανταρκτικής και το λιώσιμό του θεωρείται ότι αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για ταχεία αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι είναι πιθανό να υποχωρήσει εξαιτίας της αστάθειας που συνδέεται με την υποχώρηση της «βάσης» του στον βυθό, επιταχύνοντας έτσι τη διολίσθησή του.

Ο βοηθός καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια στην Αμερική και επικεφαλής της μελέτης Alex Robel επισήμανε ότι εάν η κατάσταση δεν σταθεροποιηθεί ο πάγος του Thwaites μπορεί να χαθεί μέσα σε 150 χρόνια ακόμη και αν η μέση παγκόσμια θερμοκρασία σταματήσει να ανεβαίνει. Όπως αναφέρει, αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους επιστήμονες είναι ότι η διολίσθηση του παγετώνα προς τη θάλασσα έχει αποκτήσει πλέον τη δική της δυναμική.

Τα μοντέλα προσομοίωσης έδειχναν ότι η εκτεταμένη απώλεια πάγου θα ξεκινήσει σε 600 χρόνια, αλλά οι ερευνητές υποστήριξαν ότι θα μπορούσε να συμβεί νωρίτερα ανάλογα με τον ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, καθώς και τα αίτια που προκαλούν την αστάθεια.

Η επιστήμονας της NASA Hélène Seroussi δήλωσε πως «θα μπορούσε να συμβεί τα επόμενα 200 έως 600 χρόνια. Εξαρτάται από την τοπογραφία του βυθού της θάλασσας κάτω από τον πάγο, και δεν ξέρουμε ακόμα αρκετές λεπτομέρειες».

Τα σενάρια

Η Ανταρκτική έχει σχεδόν οκτώ φορές περισσότερους πάγους στην ξηρά από τη Γροιλανδία και 50 φορές περισσότερους από όλους τους ορεινούς παγετώνες. Ο παγετώνας Thwaites από μόνος του περιέχει τόσο πάγο που είναι αρκετός για να αυξήσει παγκοσμίως επίπεδο της θάλασσας κατά περίπου 50 εκατοστά.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας που συνδέεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη έχει επίσης συνδεθεί με τις αυξημένες παράκτιες πλημμύρες και τα κύματα κακοκαιρίας.

Οι ερευνητές συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν δυνατή η ακριβής πρόβλεψη για το πόσος πάγος θα μπορούσε να λιώσει από τον παγετώνα τα επόμενα 50 έως 800 χρόνια λόγω των απ ρ ό β λ ε πτ ω ν κλιματικών διακυμάνσεων αλλά και τον περιορισμό στα δεδομένα. Ωστόσο, 500 προσομοιώσεις διαφορετικών σεναρίων υποδεικνύουν την απώλεια της σταθερότητας. Αυτή η αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας μπορεί να κάνει τα χειρότερα σενάρια πραγματικότητα.

Η πλήρης απώλεια του πάγου της δυτικής Ανταρκτικής αναμένεται να αυξήσει παγκοσμίως το επίπεδο της θάλασσας κατά περίπου πέντε μέτρα, προκαλώντας βύθιση σε παράκτιες πόλεις ανά τον κόσμο.

Μια ξεχωριστή μελέτη την περασμένη εβδομάδα στο ίδιο περιοδικό διαπιστώνει ότι η έκταση του θαλάσσιου πάγου γύρω από την Ανταρκτική είχε υποστεί μια απότομη μείωση από το 2014. Δεδομένα από δορυφόρους έδειξαν ότι η Ανταρκτική έχασε τόσο πολύ πάγο στη θάλασσα μέσα σε τέσσερα χρόνια όσο έχασε η Αρκτική μέσα σε 34 χρόνια.

Σε αντίθεση με το λιώσιμο των πάγων στην ξηρά, το λιώσιμο των πάγων στη θάλασσα δεν αυξάνει τα επίπεδά της, αλλά η απώλεια του ανακλαστικού λευκού πάγου οδηγεί σε μεγαλύτερη απορρόφηση θερμότητας από τον ωκεανό, αυξάνοντας τον ρυθμό θέρμανσης.

Ο πάγος λειτουργεί σαν προστατευτικό κάλυμμα για την ξηρά και τους ωκεανούς. Αυτά τα φωτεινά λευκά σημεία αντανακλούν την υπερβολική θερμότητα πίσω στο Διάστημα και διατηρούν τον πλανήτη πιο δροσερό.

Ο πάγος της θάλασσας στην Ανταρκτική αυξανόταν σταδιακά κατά τη διάρκεια μετρήσεως που κράτησαν 40 έτη και έφθασε στο απόγειό του το 2014, πριν μειωθεί σημαντικά. Η αιτία της απότομης αλλαγής δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά.

Οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο μπορούν να διατηρούν πάγο για μερικές εκατοντάδες έως αρκετές χιλιάδες χρόνια και παρέχουν πληροφορίες στους επιστήμονες για το πώς έχει αλλάξει το κλίμα με την πάροδο του χρόνου.

Το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική και τη Γροιλανδία επηρεάζει επίσης τα ρεύματα των ωκεανών, καθώς οι τεράστιες ποσότητες πολύ ψυχρού νερού που εισέρχεται στα θερμότερα νερά των ωκεανών επιβραδύνουν τα θαλάσσια ρεύματα.

Και καθώς ο πάγος στην ξηρά λιώνει, τα επίπεδα της θάλασσας συνεχ ί ζο υ ν να αυξάνονται.