Τσουνάμι αντιδράσεων έχει προκαλέσει ο τρόπος διαχείρισης ειδήσεων από το Facebook. Μεθοδεύσεις και πρακτικές του μέσου κοινωνικής δικτύωσης βλέπουν όλο και συχνότερα το φως της δημοσιότητας. Πριν από μερικά 24ωρα «άνοιξε» στην πλατφόρμα Avaaz ψηφοφορία για να συγκεντρωθούν υπογραφές με αίτημα τη θέσπιση νομικού πλαισίου που να αντιμετωπίζει την ανεξέλεγκτη λειτουργία του Facebook σε πολλούς τομείς.

»Το Facebook τα γνώριζε όλα αυτά, αλλά επέλεξε τα κέρδη αντί για την ασφάλειά μας. Η μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος Φράνσις Χάουγκεν κατέθεσε στο Ευρωκοινοβούλιο μιλώντας για τους κινδύνους του Facebook και ρίχνοντας νέο φως στις πρακτικές του κολοσσού», αναφέρει μεταξύ άλλων το αποκαλυπτικό ψήφισμα στο Avaaz.

Αναδυόμενο είδος έρευνας

Δράσεις όπως αυτή «πυροδοτήθηκαν» από τη Χάουγκεν, αλλά και από άλλη πρώην εργαζόμενη του Facebook προσφάτως. Ο αναβρασμός αυτός προκλήθηκε χάρη σε ένα αναδυόμενο είδος ερευνητικής δημοσιογραφίας.

Ήταν μια ασυνήθιστη τηλεδιάσκεψη (μέσω zoom) αυτή που έγινε προσφάτως και με ασυνήθιστους συμμετέχοντες. Από τη μία ήταν μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος, πρώην στέλεχος του Facebook Φράνσις Χάουγκεν με τους δικηγόρους της. Στην άλλη πλευρά παρακολουθούσαν και έκαναν ερωτήσεις περίπου μια ντουζίνα δημοσιογράφοι από ανταγωνιστικά ΜΜΕ. Πλην όμως τους ένωνε ένα κοινό ενδιαφέρον.

Εκείνη η τηλεσυνάντηση έγινε για να συμφωνηθούν οι όροι με τους οποίους η Χάουγκεν θα έδινε στοιχεία της εταιρείας – νυν Meta – που αποδείκνυαν ότι το Facebook αγνοούσε ή αντιμετώπιζε με χαλαρότητα επιζήμιες πρακτικές που εντόπισαν εργαζόμενοί του.

Μία εβδομάδα αργότερα άρχισαν να «σκάνε» δημοσιεύματα. Οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί – εν τέλει συνολικά 18 – άρχισαν να δημοσιεύουν ρεπορτάζ για τους μηχανισμούς στα ενδότερα του Facebook, βασισμένα στις διαρροές της Χάουγκεν, όλες ενορχηστρωμένες από την εταιρεία επικοινωνίας που διευθύνει ο Μπιλ Μπάρτον, πρώην επικοινωνιακός σύμβουλος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα.

Οι δημοσιογράφοι από διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων οι Washington Post, New York Times, CNN, Associated Press, ήταν ελεύθεροι να αξιοποιήσουν οτιδήποτε από τα έγγραφα που τους μοίρασε η Χάουγκεν, υπό έναν όρο: θα δημοσίευαν από συγκεκριμένη ημερομηνία κι έπειτα και επίσης δεν θα μπορούσαν να μιλήσουν για τις λεπτομέρειες της επικοινωνίας των συνεργατών τους και των διαπραγματεύσεων με την Χάουγκεν, τον Μπάρτον με κανέναν άλλο πλην των μέσων στα οποία εργάζονται.

Συνεργατικά μοντέλα

Σπάνια καταγράφονται κεντρικά κατευθυνόμενες διαρροές σε πολλά ΜΜΕ, καθώς μέχρι τώρα το σύνηθες ήταν η αποκαλυπτική δημοσιογραφία να γίνεται από ένα οργανισμό ενημέρωσης και μόνο έναν ρεπόρτερ.

Η αρχή έγινε με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Τζεφ Χόρβιτς στην Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο το Facebook έγινε συνειδητά πλατφόρμα κακής πληροφόρησης για το εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού, για εμπόριο γυναικών και για επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά της νομιμότητας των εκλογών του 2020.

Όλα τα έγγραφα «φορτώθηκαν» σε μια βάση δεδομένων στην οποία έχουν πρόσβαση οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί που επιλέχθηκαν από τη Χάουγκεν και τον Μπάρτον.

Έκτοτε δημοσιογράφοι έχουν εφαρμόσει ανάλογα συνεργατικά μοντέλα για άλλα θέματα ερευνητικής- αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας. Τον περασμένο μήνα η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (ICIJ), με έδρα την Ουάσιγκτον, συντόνισε 600 δημοσιογράφους σε 117 χώρες του πλανήτη, μελέτησαν εκατομμύρια έγγραφα και το αποτέλεσμα αυτή της συνεργατικής έρευνας ήταν τα περίφημα Έγγραφα Πανδώρα (Pandora Papers).

Συναρπαστικές χαρακτήρισε τέτοιου είδους συνεργασίες ο γενικός διευθυντής της Washington Post Κάμερον Μπαρ, διότι «δίνουν στους δημοσιογράφους και στα ΜΜΕ πρόσβαση σε όγκο πληροφοριών που δεν θα μπορούσαν να έχουν από μόνοι τους».

Διαβάστε επίσης:

Εκνευρισμό στο Μαξίμου προκάλεσε η Γκάγκα

Τήνος: Υπό μερικό έλεγχο η φωτιά – Παραμένουν στο νησί ισχυρές δυνάμεις

Κορωνοϊός – Λουκίδης: Επαναφορά μάσκας στους εξωτερικούς χώρους και τηλεργασία (Video)