Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε, όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος (Ντίνος Χριστιανόπουλος)

Όσοι προσπάθησαν και προσπαθούν να θάψουν το Κυπριακό λησμονούν πως ο σπόρος φυτεύτηκε και καλλιεργήθηκε συστηματικά από τον αείμνηστο Γιάννο Κρανιδιώτη, τον Θόδωρο Πάγκαλο, τον πολιτικό κόσμο και τις ηγεσίες στην Κύπρο και την Ελλάδα και τώρα αποδίδει καρπούς.

Οι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθένας με τον τρόπο του, αξιοποιούν την πραγματικότητα που δημιουργήθηκε μετά το 2004, ώστε να διατηρηθεί η ενιαία μορφή και η κυριαρχία του κυπριακού κράτους. Τα έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν για τη συνάντηση στο Κραν Μοντανά και η πρόσφατη συνέντευξη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη στον έγκριτο δημοσιογράφο Αγγ. Αθανασόπουλο («Βήμα της Κυριακής», 9.01.2022) επιβεβαιώνουν τη σημασία της δύσκολης, αλλά ουσιαστικής πολιτικής της Ελλάδος και της Κύπρου στην Ε.Ε.

Η μεγίστη πρόκληση για τη διεθνή κοινότητα, ειδικότερα τον ΟΗΕ, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ ακούει στο όνομα στρατιωτική κατοχή εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Το θέμα επαναφέρει στις προτεραιότητες των ανοιχτών διεθνών θεμάτων η άμεση και έντονη δημόσια δυσαρέσκεια που εκφράζεται από την κυπριακή κυβέρνηση για την έκθεση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.

Στο «παιχνίδι» η Τουρκία

Το 2022 στα θέματα της διεθνούς κατανόησης, συνεργασίας και ειρήνης δυστυχώς δεν διαφοροποιείται από όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αξίζει όμως να συγκρατηθεί η διαφαινόμενη διάθεση πολλών να τηρηθούν τουλάχιστον τα κοινά αποδεκτά και συναποφασισμένα, ώστε ο κόσμος σταδιακά να περιέλθει σε κανονικότητα που εξασφαλίζει εκτόνωση των κρίσεων, δραστικό περιορισμό των εντάσεων και αναθέρμανση του διπλωματικού διαλόγου στη βάση που απαιτεί το Διεθνές Δίκαιο και η περιφερειακή ασφάλεια.

Στο πλαίσιο της διεθνούς προσπάθειας για θετική προσέγγιση των διεθνών κρίσεων, που προκαλούν οι εθνικές επιδιώξεις των κρατών, δεν μπορεί να μη συμπεριλαμβάνεται η κατάσταση που διεθνώς έχει δημιουργήσει η Τουρκία. Ο Πρόεδρος Ερντογάν και το επιτελείο του βαφτίζουν τη δυσάρεστη θέση που έφεραν τη χώρα τους «διεθνή συνωμοσία για να πληγεί η Τουρκία».

Παρ’ όλη την αυθαίρετη και προκλητική τουρκική πολιτική δεν μπορεί να περνά απαρατήρητη μία σειρά δημοσίων δηλώσεων Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων, που υποστηρίζουν ότι η Τουρκία δεν θέλει να απομονώνεται και ως εκ τούτου η Άγκυρα εντείνει τις προσπάθειές της για αποκατάσταση σχέσεων με την Αρμενία, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τις ΗΠΑ, αλλά και τη Γαλλία, πιθανώς διά του Κατάρ, που αποτελεί έναν από τους αγοραστές Rafale.

Το Κατάρ διαθέτει και σταθμεύει μοίρες των Rafale στην Τουρκία, ώστε οι Τούρκοι πιλότοι και οι χειριστές συστημάτων αεράμυνας (radar, early warning systems) να εξοικειώνονται με το οπλικό σύστημα, που σύντομα θα ενταχθεί στην ελληνική αεροπορία και θα συνεργάζεται επιχειρησιακά με το ναυτικό (φρεγάτες Belharra), αλλά και το σύνολο της αμυντικής / επιθετικής δομής της χώρας και του ΝΑΤΟ.

Το «αγκάθι» της Κύπρου

Το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην Ε.Ε. Για λόγους εσωτερικών λειτουργικών αναγκών οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και τα κράτη – μέλη αποδέχθηκαν αναστολή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου στην περιοχή που κατέχεται η Κυπριακή Δημοκρατία από την Τουρκία.

Ο εσωτερικός ευρωπαϊκός διακανονισμός μερικής αναστολής του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου, που θίγει ουσιαστικά το συνολικό θεσμικό και δημοκρατικό οικοδόμημα της Ενιαίας Ευρώπης, προφανώς και δεν προσφέρθηκε σε οποιαδήποτε τρίτη χώρα, συνομιλητή της Ε.Ε., και βεβαίως δεν αποτελεί αντικείμενο οποιασδήποτε συζήτησης με τον ΟΗΕ ή τα κράτη – μέλη του.

Όλοι οι συνομιλητές της Ε.Ε. υποχρεώνονται να αποδέχονται και να τιμούν στις επαφές τους ισότιμα όλα τα κράτη – μέλη της. Κυρίως ο ΟΗΕ, ο γενικός γραμματέας και οι απεσταλμένοι του για το Κυπριακό δεν επιτρέπεται να παρασύρονται σε κατευθύνσεις που δείχνουν ότι παραμελείται η παρανομία της στρατιωτικής εισβολής, της στρατιωτικής κατοχής, του εποικισμού και της δυσλειτουργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, που έχει επιβληθεί από την Άγκυρα.

ΟΗΕ, Ενωμένη Ευρώπη και ΝΑΤΟ, όταν συνομιλούν με την Κυπριακή Δημοκρατία γνωρίζουν ότι ο Πρόεδρός της εκφράζει το σύνολο των Κυπρίων πολιτών σύμφωνα με το ισχύον σύνταγμα της χώρας με το οποίο η Κύπρος εντάχθηκε στην Ε.Ε. Το Συμβούλιο Ασφαλείας, η Γενική Συνέλευση και ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού, με τα ψηφίσματα που αποτελούν επιβεβαίωση των αρχών του ΟΗΕ για το μέλλον της ανθρωπότητας και την εξέλιξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεσμεύονται για επίλυση του Κυπριακού. Η μερική αναστολή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου έχει νόημα μόνο υπό τον αυστηρό όρο, την αδιαμφισβήτητη και απαρέγκλιτη απαίτηση σύννομης συμπεριφοράς της Τουρκίας, ώστε να επιλυθεί το Κυπριακό.

Κατά την επεξεργασία προτάσεων και τις συνομιλίες επίλυσης του Κυπριακού (σχέδιο Ανάν, το οποίο ο κυπριακός λαός, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαζί, απέρριψε, συνομιλίες στο Κραν Μοντανά και προσφάτως στη Νέα Υόρκη) ο ΟΗΕ συμπεριφέρεται σαν να παραβλέπει την παρανομία της εισβολής καθώς και τις απαράδεκτες συνθήκες κατοχής.

Η οποιαδήποτε πρωτοβουλία και συζήτηση επίλυσης του σοβαρού αυτού διεθνούς προβλήματος θα πρέπει πρωτίστως να αφορά στον άμεσο τερματισμό της παρανομίας και στη συνέχεια να διερευνάται η μορφή διακυβέρνησης που θα επιλέξει ο κυπριακός λαός για τη χώρα του. Όταν ρυθμισθεί η οριστική λήξη της κατοχής και η Τουρκία σεβαστεί την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας τότε πολλά αλληλοεξαρτώμενα θέματα ρυθμίζονται ευκολότερα, στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, της εμπιστοσύνης, της αλληλοκατανόησης με εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου, του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου και του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), που έχει ενσωματωθεί και στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Αν πραγματικά η Τουρκία επιθυμεί να εξασφαλίσει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων θα πρέπει άμεσα να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, να τερματίσει την παράνομη κατοχή, να προχωρήσει σε περιορισμό των στρατιωτικών της δυνάμεων στα στρατόπεδα, να προγραμματίσει τη σταδιακή αποχώρησή τους και η Άγκυρα να ασχοληθεί σοβαρά με την ευρωπαϊκή της ένταξη.

Να γίνει αντιληπτό από την τουρκική ηγεσία, τα τουρκικά κόμματα και τον τουρκικό λαό, ότι η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. διευρύνει όλα τα συμφέροντα της Τουρκίας, του δυτικού κόσμου αλλά και της διεθνούς κοινότητας. Για να προληφθούν οποιεσδήποτε ανησυχίες που φυσιολογικά προέρχονται από πολλούς πολιτικούς, επαγγελματικούς και πολιτισμικούς χώρους υπογραμμίζεται ότι η διεύρυνση της Ε.Ε. αμβλύνει τους ανταγωνισμούς, έστω και αν συνεχίζονται στους κόλπους της προκειμένου τα κράτη – μέλη να προωθήσουν τα συμφέροντά τους.

Η ευρωπαϊκή πραγματικότητα

Το πλεονέκτημα όμως της αντιπαράθεσης με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά συστηματοποιείται, επειδή όλη η συζήτηση εξελίσσεται σε περιβάλλον που ισχύουν όροι πολιτικής υπό κοινά αποδεκτή ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η ευρωπαϊκή πραγματικότητα με την αυστηρή της νομοθεσία επιβάλλει όρους δημιουργικότερης πραγματικότητας από αυτήν του ΟΗΕ, στον οποίο κυριαρχούν μόνο πολιτικές επιδιώξεις με συνέπεια να μειώνεται η σημασία των θεμελιωδών αρχών του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο κάθε χώρα, αναλόγως της στρατιωτικής της ισχύος, διαμορφώνει κατά βούληση.

Η Κυπριακή Δημοκρατία δείχνει τον δρόμο που θα πρέπει να επιλέξουν ΟΗΕ και Ε.Ε. για να παραμερισθεί η κρίση που έχει προκαλέσει η Τουρκία από το 1974 και η οποία αποσταθεροποιεί την ευρύτατη περιοχή μας δημιουργώντας καταστάσεις αυξημένων ανταγωνισμών ακόμη και μεταξύ πολύ μεγάλων δρώντων της διεθνούς κοινότητας, με σοβαρή πιθανότητα να απειληθεί η περιφερειακή και παγκόσμια ειρήνη.

Το Κυπριακό φέρει τα δικά του χαρακτηριστικά. Τη δυναμική επίλυσης του Κυπριακού μετά το 2004 ορίζουν ευτυχώς περισσότερες δημοκρατικές παράμετροι, που οραματίσθηκαν Γιάννος Κρανιδιώτης και Θεόδωρος Πάγκαλος. Η Κυπριακή Δημοκρατία με ωριμότητα ξεπερνά προκαταλήψεις του παρελθόντος και δεν διστάζει να αναγνωρίσει τα σφάλματα που οδήγησαν τη χώρα σε μία περίπλοκη διεθνή αναμέτρηση. Η Λευκωσία αξιοποιεί τα δεδομένα μετά την ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια και εγγυάται την ασφάλεια και την ανάπτυξη όλων των πολιτών της χωρίς να χρειάζεται την παρουσία εγγυητριών δυνάμεων.

Ο κόσμος του 1960 απέχει πολύ από τον κόσμο του 21ου αιώνα. Η σύγχρονη Κυπριακή Δημοκρατία ξεπερνά τα πρότυπα που επιβάλλει η κατοχική Τουρκία, η οποία κοιτά πίσω, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο αυταρχισμός του εκάστοτε σουλτάνου προκαλούσε πάντοτε υποτελείς, τάγματα γενιτσάρων, μεταρρυθμιστές Τούρκους στρατιωτικούς και Μεγάλες Δυνάμεις να τον ανατρέψουν, επειδή προτιμούσαν – και συνεχίζουν να επιλέγουν – ως συνομιλητή την Τουρκία των διομολογήσεων με «δημοκρατικό καφτάνι». Βήματα προς την εξέλιξη και τη νομιμότητα οφείλει άμεσα να πραγματοποιήσει η Τουρκία.

Η διεθνής κοινότητα πρέπει να επικεντρωθεί στην ουσία του προβλήματος της παράνομης εισβολής και της στρατιωτικής κατοχής. Επειδή όμως ο χρόνος που έχει παρέλθει από την εισβολή αγγίζει τον μισό αιώνα Κύπρος και Ελλάδα, με όλες τις δυνάμεις πολιτικής, διπλωματικής και κοινωνικής δραστηριοποίησης, οφείλουν να αναπτύξουν δίκτυο ενημέρωσης και να προχωρήσουν σε δράσεις που θα θυμίσουν σε όλους τους φορείς της διεθνούς κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών ότι το Κυπριακό ως διεθνές πρόβλημα έληξε με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., όπως έληξε και η ανάγκη παρουσίας εγγυητριών δυνάμεων.

Γύρω από κάθε τραπέζι που ασχολείται με το Κυπριακό, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και την πραγματικότητα της Ε.Ε., κάθονται ισότιμα ως συνομιλητές ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ και οι συνοδοί του, ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. με την αντιπροσωπεία του, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας με τους εκπροσώπους των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων και τέλος οι εγγυήτριες δυνάμεις, που στον 21ο αιώνα σαφώς και δεν χρειάζονται για τη δημοκρατική λειτουργία και την καλή διακυβέρνηση των κρατών – μελών της Ε.Ε.

Το 2022 παρέχει όλα τα στοιχεία επίλυσης του Κυπριακού υπό τον ΟΗΕ με δεδομένη την ευρωπαϊκή πραγματικότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και δέσμευση όλων των πολιτικών δυνάμεων της Κύπρου να καλλιεργήσουν και να σταθεροποιήσουν όρους εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των Κυπρίων για να ανακτήσουν ολόκληρη τη χώρα τους, όπως έχει ενταχθεί στην Ε.Ε., και στη συνέχεια να αποφασίσουν ελεύθερα για το αναπτυξιακό και κυβερνητικό σχήμα που δημοκρατικά θα επιλέξουν.

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης επί τιμή

Διαβάστε επίσης:

Ηχηρό ράπισμα στην Τουρκία από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Βουλής για την Κύπρο

Η κούρσα για τις προεδρικές εκλογές στην Κύπρο και οι σχέσεις Μητσοτάκη-Δένδια

Αμερικανική σφαλιάρα στην Αθήνα