Την ώρα που ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επαναλάμβανε από το βήμα της Βουλής ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, οι εξελίξεις διεθνώς, και μάλιστα στα κρίσιμα ζητήματα της ακρίβειας και του πληθωρισμού, συνέχιζαν να προκαλούν περιβάλλον παρόμοιο με… κινούμενη άμμο.

Ενδεικτικό της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στην Ευρώπη είναι το κλίμα που επικρατεί στη Γερμανία, όπου πλέον η κυβέρνηση μιλά ανοιχτά για το ενδεχόμενο δελτίου στο ρεύμα που παράγεται από φυσικό αέριο στη χώρα, με τη «ΡΑΕ» της χώρας να εμφανίζεται να εξετάζει περιοχές και πελάτες προτεραιότητας, που θα έχουν εγγυημένη ηλεκτροδότηση σε περίπτωση μεγάλων κενών στην τροφοδοσία με φυσικό αέριο τον χειμώνα.

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία συνεχίζει το «σκληρό παιχνίδι» με τους αγωγούς, καθώς ο Nord Stream 1, που μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω Βαλτικής, θα κλείσει για εργασίες συντήρησης κατά το διάστημα από τις 11 έως τις 21 Ιουλίου, με το Βερολίνο να φοβάται ότι ο αγωγός δεν πρόκειται να ανοίξει μετά τις εργασίες, δεδομένου ότι ήδη η ρωσική πλευρά έχει μειώσει κατά 60% τον όγκο του φυσικού αερίου που στέλνει μέσω του Nord Stream 1 προς τη Γερμανία, επικαλούμενη «τεχνικούς» λόγους.

Έκτακτη σύνοδος υπουργών Ενέργειας

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, οι υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε. θα συναντηθούν εκτάκτως στις 26 Ιουλίου προκειμένου να εξετάσουν τρόπους αντιμετώπισης της κλιμάκωσης της ενεργειακής κρίσης, που πλέον θεωρείται δεδομένη για τον ερχόμενο χειμώνα.

Την ίδια στιγμή η Κομισιόν επεξεργάζεται και αναμένεται να δημοσιοποιήσει πριν από τη σύνοδο των υπουργών νέο σχέδιο για τη μείωση της ζήτησης αερίου σε περίπτωση που η Ρωσία μειώσει περαιτέρω τις ροές και για να βοηθήσει στην αποθήκευση μεγαλύτερων ποσοτήτων αερίου για τον χειμώνα.

Παράλληλα, σε μια εντυπωσιακή κίνηση, τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, με σχετικά μικρή πλειοψηφία, πρέπει να σημειωθεί, ενέκριναν πρόταση της Κομισιόν, ώστε να θεωρούνται φιλικές προς το περιβάλλον οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια, παρότι η Γερμανία έχει απορρίψει τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας ως λύση για την «πράσινη μετάβαση», ενώ η Γαλλία έχει ανακοινώσει αύξηση των πυρηνικών εργοστασίων της στο ορατό μέλλον.

Και όλα αυτά σε μια στιγμή που, ενώ οι τιμές του πετρελαίου παρουσιάζουν τάση μείωσης, το φυσικό αέριο βρίσκεται κυριολεκτικά… στη στρατόσφαιρα, καθώς η τιμή του έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 760% στο 18μηνο και κατά 90% σε ετήσια βάση, χωρίς μάλιστα – εκτός από κάποιες περιστασιακές αυξομειώσεις – να παρατηρείται η παραμικρή τάση αποκλιμάκωσης, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, αλλά και σε μια στιγμή που η Ευρώπη ακόμα δεν μοιάζει ικανή να καταλήξει σε ένα κοινό και ενιαίο σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης.

«Κλείνει» τη συζήτηση για εκλογές

Στο πλαίσιο αυτό, η παρέμβαση του Μητσοτάκη στη συζήτηση στη Βουλή για την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης κρίνεται ως βαρύνουσας σημασίας, καθώς σε μια εξαιρετικά ταραγμένη περίοδο, αλλά και εν μέσω… τσουνάμι εκλογολογίας, ο πρωθυπουργός απέκλεισε για άλλη μια φορά το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, επαναλαμβάνοντας ότι οι εκλογές θα γίνουν, όπως έχει πει πολλές φορές ώς τώρα, στο τέλος της τετραετίας.

Η απόφαση Μητσοτάκη να επιχειρήσει εκ νέου να βάλει τέλος στην εκλογολογία αποδίδεται σε τέσσερις βασικούς λόγους:

● Ο πρώτος είναι ότι ο πρωθυπουργός δεν θέλει σε καμία περίπτωση να φανεί ότι υποχωρεί από τη θεσμική του στάση στο ζήτημα αυτό – και σε όλη την γκάμα των πολιτικών θεμάτων.

● Ο δεύτερος είναι ότι η κυβέρνηση ακόμα ελπίζει ότι εν τέλει, έστω και την… ενδεκάτη ώρα, η Ε.Ε. θα καταλήξει σε ενιαία πολιτική αντιμετώπισης του ζητήματος της ενεργειακής ακρίβειας.

● Ο τρίτος είναι ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του επιδιώκουν να διατηρήσουν στο προσκήνιο το προφίλ των ικανών διαχειριστών κρίσεων (δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο Μητσοτάκης επαναλαμβάνει ότι η κυβέρνηση κατόρθωσε να υλοποιήσει την πολιτική της εν μέσω διαρκών εισαγόμενων κρίσεων).

● Ο τέταρτος είναι ότι ο Μητσοτάκης δεν φαίνεται να θέλει να ρισκάρει μια πλειοψηφία 157 βουλευτών – που διαθέτει σήμερα – με ένα εκλογικό αποτέλεσμα που θα μπορούσε να τον αφήσει με κοινοβουλευτική δύναμη ακόμα και 151 βουλευτών ή να τον αναγκάσει να προχωρήσει σε σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, όπερ θα σήμαινε ότι θα ήταν υποχρεωμένος να κάνει υποχωρήσεις και διαπραγματεύσεις στην πολιτική που θέλει να εφαρμόσει.

Άλλωστε και χθες επανέλαβε το μάντρα «ισχυρές χώρες είναι οι σταθερές χώρες».

Ταυτόχρονα ο Μητσοτάκης θέλησε να στείλει και άλλο ένα μήνυμα: ότι, ενώ ο ίδιος έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να γίνουν πρόωρες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να «δηλητηριάζει» την πολιτική ζωή με όξυνση και πόλωση και να προκαλεί προβλήματα σε μια περίοδο κρίσης και ανάγκης για κατά το δυνατόν περισσότερη συναίνεση και συμβολή στην εξεύρεση λύσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, ο πρωθυπουργός θέλησε να αντιπαραβάλει την προσπάθεια της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα πολλά και μεγάλα προβλήματα με σοβαρό τρόπο και να απευθυνθεί στους πολίτες με ειλικρίνεια για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.

Τα δημοσιονομικά όρια

Ωστόσο η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι, προς το παρόν, η κυβέρνηση δεν έχει και πολλά περιθώρια δράσης, τουλάχιστον όσον αφορά τη λήψη μέτρων ελάφρυνσης των διαρκώς διογκούμενων βαρών που τα νοικοκυριά καλούνται να σηκώσουν.

Μπορεί η κυβέρνηση να επαίρεται ότι έχει διαθέσει ώς τώρα περισσότερα από 8 δισ. ευρώ για να αμβλύνει τις συνέπειες των εκρηκτικών αυξήσεων στην ενέργεια και τα καύσιμα, μέσω του Power Pass και του Fuel Pass, αλλά και των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς, ωστόσο τα δημοσιονομικά όρια για περαιτέρω παρεμβάσεις, τουλάχιστον προς το παρόν, είναι εξαιρετικά περιορισμένα.

Μάλιστα, ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στο Open, σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «είμαστε αρχές Ιουλίου. Μόλις ανακοινώσαμε τα μέτρα για τα καύσιμα. Οι πολίτες ακόμα δεν έχουν δει στο πορτοφόλι τους την παρέμβαση στην ενέργεια, (…) το 60% της επιστροφής της επιπλέον επιβάρυνσης του προηγούμενου εξαμήνου θα το δει έως 15 Ιουλίου. Οι πολίτες ακόμα δεν έχουν δει την παρέμβαση στα καύσιμα για το καλοκαίρι», επιχειρώντας να κλείσει, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, τη συζήτηση περί χορήγησης επιταγής ακρίβειας (ύψους 200 ευρώ) σε πιο ευάλωτα νοικοκυριά και άτομα.

Το «τυράκι»

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός, κατά την εισηγητική ομιλία του χθες στη Βουλή, προσέφερε και ένα «τυράκι» στους πολίτες λέγοντας: «Μπορούμε πια να πούμε με πολύ μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι αυτή η κυβέρνηση την 1.1.2023 θα καταργήσει την εισφορά αλληλεγγύης για όλους, για συνταξιούχους και για δημόσιους υπαλλήλους.

Ενώ την ίδια μέρα θα ξεπαγώσουν και οι συντάξεις για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια και τίθενται επιτέλους σε μία τροχιά τακτικών και μόνιμων αυξήσεων. Πρόκειται για ένα διπλό ηχηρό σήμα ότι η ανάπτυξη της χώρας πρέπει τελικά να ωφελεί όλους».

Από την άλλη, η κυβέρνηση επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους – παρά τις πιέσεις της αντιπολίτευσης – ότι δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να προχωρήσει σε μέτρα φορολογικού χαρακτήρα, όπως η μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα ή η μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης. Μάλιστα, δικαιολογεί τη στάση της αυτή λέγοντας ότι:

● Τα δημόσια έσοδα, μέσω των οποίων χρηματοδοτούνται τα μέτρα ελάφρυνσης, εξαρτώνται σημαντικά από αυτούς τους φόρους.

● Υπάρχει κίνδυνος, ακόμα και αν μειωθούν οι φόροι αυτοί, οι μειώσεις να μην φθάσουν στους καταναλωτές.

● Η κυβέρνηση προφανώς δεν επιθυμεί να υπάρξει δημοσιονομικός εκτροχιασμός, υπό το άγρυπνο βλέμμα των Ευρωπαίων.

● Διεθνείς φορείς, όπως η ΕΚΤ, επιμένουν ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποφεύγουν τα οριζόντια μέτρα και να προχωρούν σε στοχευμένα μέτρα για τους πιο ευάλωτους.

Οι όροι της ΕΚΤ

Μιλώντας περί ΕΚΤ, η ευρωτράπεζα ανακοίνωσε ότι προτίθεται να συνεχίσει να στηρίζει τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, αγοράζοντας ομόλογά τους, ωστόσο φαίνεται ότι η πολιτική αυτή θα συνοδεύεται από όρους, όπως το χρέος μιας χώρας να θεωρείται βιώσιμο από την ΕΚΤ ή να συμμορφώνεται με τους δημοσιονομικούς κανόνες και τις οικονομικές συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η απόφαση αυτή συνοδεύεται από αντιδράσεις από τα «γεράκια» της νομισματικής πολιτικής, όπως ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης Γιοακίμ Νάγκελ, ο οποίος φέρεται να υποστήριξε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να εστιάσει στην καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού.

Για την ώρα, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει κατορθώσει να κρατήσει τις απαραίτητες ισορροπίες στο Δ.Σ. της ευρωτράπεζας, καθώς ήδη ανακοινώθηκε η πρόθεση να περιοριστούν οι πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης και να υπάρξουν αυξήσεις στα επιτόκια.

Από την άλλη, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός υποχρεώνουν την ΕΚΤ να κρατά το βλέμμα της καρφωμένο στα spreads των χωρών του Νότου της Ευρωζώνης και να έχει έτοιμα εργαλεία παρέμβασης, αν τα επιτόκια δανεισμού των χωρών αυτών προσεγγίσουν μη βιώσιμα επίπεδα.

Διαβάστε επίσης:

«Καμπανάκι» για κόπωση και πολιτικά μηνύματα

Αρχίζει ο «πόλεμος» των αμβλώσεων

Τα τρία «αγκάθια» του καλοκαιριού