Έχει προσφάτως δημιουργηθεί ένα σοβαρότατο ζήτημα με την «κατά παρέκκλιση» δόμηση των «εκτός σχεδίου» γηπέδων. Το ΣτΕ εξέδωσε απόφαση βάσει της οποίας δεν μπορεί πλέον να επιτρέπεται η δόμηση σε γήπεδα που δεν έχουν πρόσωπο σε δρόμο που να έχει αναγνωριστεί ως κοινόχρηστος, με διοικητική πράξη.

Σύμφωνα δε με τις κείμενες διατάξεις, αυτή η διοικητική πράξη απαιτεί ιδιαιτέρως χρονοβόρα διαδικασία: προκήρυξη μελέτης, επιλογή μελετητών, ενστάσεις, τελική ανάδειξη μελετητή, παρακολούθηση, έγκριση, δημοσίευση σε ΦΕΚ. Ακόμα, σύμφωνα με την νομοθεσία, μπορούν να χαρακτηριστούν ως δρόμοι που να παρέχουν το δικαίωμα δόμησης στα παρόδια γήπεδα, με το ίδιο Προεδρικό Διάταγμα, και «οδοί που προϋφίστανται του έτους 1923, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από ειδική μελέτη και ύστερα από γνώμη του οικείου ΣΥΠΟΘΑ
(Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων)».

Προσφάτως μάλιστα,το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επαίρεται πως ξεκίνησε τη διαδικασία εκπόνησης τέτοιων μελετών και βέβαια ορθώς έπραξε, συμμορφούμενο με την κείμενη νομοθεσία, αλλά … «ζήσε Μάη μου (ή μαύρε μου) να φας τριφύλλι». Αλλά το ζήτημα δεν βρίσκεται μόνο εδώ, δηλαδή στην μακρά διαδικασία που θα παγώσει κάθε ανάπτυξη και θα δημιουργήσει σοβαρότατα κοινωνικά προβλήματα. Το κυριότερο είναι η εμμονική άρνηση της Κεντρικής Διοίκησης του κράτους, να κάνει πράξη την αποκέντρωση που δείχνει πως επιθυμεί.

Αναμφισβήτητα πολύ ορθώς το ΣτΕ απαίτησε τα υπό δόμηση γήπεδα να έχουν πρόσωπο σε δρόμους αναγνωρισμένους ως κοινόχρηστους. Σε δρόμους δηλαδή που θα πρέπει να είναι εγκεκριμένοι ως τέτοιοι και που για να εγκριθούν θα πρέπει να υπακούουν σε κάποιες προδιαγραφές.

Δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε την ύπαρξη δρόμων στους οποίους δεν θα μπορούν να διασταυρωθούν δύο αυτοκίνητα, δρόμους που να έχουν επικίνδυνη και απαγορευτική κλίση για να περάσει αυτοκίνητο σε περίπτωση χιονόπτωσης, δρόμους που σε περίπτωση πυρκαγιάς να μη μπορεί να περάσει πυροσβεστικό όχημα, κλπ. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι αν πρέπει να δημιουργούνται οικισμοί χωρίς σωστούς δρόμους, το ζήτημα είναι ποιος θα εγκρίνει αυτούς τους δρόμους. Αλλά και αν δεν υπάρχουν τέτοιοι δρόμοι, ποιος θα έχει την ευθύνη δημιουργίας τους; γιατί να είναι το υπουργείο των Αμπελοκήπων και όχι η αμέσως ενδιαφερόμενη Τοπική Αυτοδιοίκηση, Περιφέρεια ή Δήμος;

Τούτο το ζήτημα κάνει φανερό τον παρωχημένο τρόπο λειτουργίας του κράτους. Κάνει φανερή την αντι-αναπτυξιακή νοοτροπία της κεντρικής διοίκησης των Αθηνών, πως πρέπει να ορίζει τα πάντα και πως όλοι πρέπει να εξαρτώνται από αυτήν. Αυτός ο συγκεντρωτισμός, επιβραδύνει την ανάπτυξη της χώρας. Η δήθεν αποκεντρωτικής κατεύθυνσης νέα διοικητική διάρθρωση της χώρας, ο περίφημος «Καλλικράτης», το μόνο αποκεντρωτικό που έκανε, είναι να παραδώσει την αρμοδιότητα των χωματερών στις Διοικήσεις των Περιφερειών.

Ο τρόπος ανάπτυξής τους παραμένει αποφασιστική αρμοδιότητα του κεντρικού κράτους, παρά του ότι σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση απολαμβάνει επαρκούς πολιτικής, διοικητικής και οικονομικής αυτονομίας, για να μπορεί να αποτελεί βασικό αναπτυξιακό παράγοντα του κράτους. Ως προς δε τα δημόσια έργα, οι Περιφέρειες έχουν την ευθύνη μόνο της επίβλεψης και εκτέλεσής τους, παρότι κατά κανόνα έχουν ελάχιστο προς τούτο προσωπικό. Δήμαρχος της Κρήτης μας ενημέρωσε προσφάτως, σε επιστημονικό Συνέδριο, πως καλείται να εκτελέσει έργα δεκάδων εκατομμυρίων, χωρίς να έχει το απαιτούμενο προς τούτο επιστημονικό προσωπικό. Τι να υποθέσει εδώ κανείς;

Στην προκειμένη περίπτωση, της δόμησης των εκτός σχεδίου γηπέδων, το ζήτημα επείγει. Αντί όμως να επιδιώκουμε την επαναφορά, δια «παρατάσεως», της παλαιάς φαυλότητας, που δημιουργεί προβλήματα λειτουργικότητας, ασφάλειας, αισθητικής, προβλήματα αναπτυξιακά και κοινωνικά, θα ήταν φρόνιμο να απαιτούσαμε να δοθούν οι αρμοδιότητες ελέγχου των δρόμων και των οικισμών
στις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις.

Έτσι, σε πρώτη φάση, να μπορούν αυτές να εγκρίνουν τους υφιστάμενους δρόμους, ακολουθώντας βεβαίως αυστηρές προδιαγραφές –αν δεν τις έχουν οι υφιστάμενοι δρόμοι να τις αποκτήσουν– και εν συνεχεία να έχουν την ευθύνη περαιτέρω πολεοδομικών μελετών, όπου θεωρούν πως χρειάζονται. Να τις προκηρύσσουν ή να τις αναλαμβάνουν οι ίδιες, μέσω των υπηρεσιών τους, αν διαθέτουν το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό. Αν δεν γίνει έτσι, α) θα δημιουργηθούν σοβαρά κοινωνικά και αναπτυξιακά προβλήματα ή β) θα ωθηθούν οι πολίτες σε αυθαίρετες κατασκευές, ή) οι κυβερνώντες θα ενδώσουν στην υφιστάμενη λάθος διαχείριση της κατάστασης, που δημιουργεί πάμπολλα προβλήματα, ή και τα τρία αυτά μαζί.

Για τους υποβαθμισμένους, εκτός των άλλων και σε ασφάλεια, οικισμούς, ευθύνονται πρωτίστως τα διάφορα Υπουργεία Χωροταξίας, που δεν τους επέτρεψαν να δομηθούν σωστά, με μεγάλη μάλιστα οικονομική ζημία τόσο των ιδιωτών όσο και του ίδιου του κράτους. Τέτοιοι οικισμοί υπάρχουν πολλοί στη χώρα μας και οι Δήμοι κάνουν πως δεν τους βλέπουν. Αλλά και να τους έβλεπαν, θα χάνονταν στον κυκεώνα του κεντρικού κράτους και στην αναποτελεσματικότητα των «αρμοδίων»
των Αθηνών.

Σε περιπτώσεις δε πλημμυρών, πυρκαγιών ή και τραγωδιών, ο ένας θα ρίχνει την ευθύνη στον άλλο, ενώ θα φταίνε καταδήλως όλοι, με πρώτα τα αρμόδια υπουργεία Χωροταξίας, που εναλλάχθηκαν στην εξουσία τα πολλά τελευταία χρόνια. Ιδού ο λόγος αυτού του σημειώματος. Το προκύψαν ζήτημα δόμησης των εκτός σχεδίου γηπέδων, καταδεικνύει την παρωχημένη, αντιαναπτυξιακή, αλλά και φαύλη κρατική πολιτική. Ας ελπίσουμε πως κάποιοι θα το κατανοήσουν και θα αφυπνισθούν….

*Γράφει ο Νικήτας Χιωτίνης, ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής

Διαβάστε επίσης:

Παραμύθια ελληνοτουρκικής προσέγγισης

Πολύτιμη εφεδρεία του συστήματος η Χρυσή Αυγή και τα άλλα ναζιστικά μορφώματα

Η προσβασιμότητα αποτελεί δείκτη ποιότητας ζωής