Την εβδομάδα πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα την προσοχή μας συγκράτησαν τρία δημοσιεύματα. Το ένα αφορά στη δήλωση του εκπροσώπου του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών με την οποία υπογραμμίζεται προς την Αλβανία ότι η ενταξιακή διαδικασία ορίζεται από τον σεβασμό στις αρχές των ιδρυτικών συνθηκών της Ε.Ε. και την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου.

Το δεύτερο αφορά στην ένταση Βουλγαρίας – Βόρειας Μακεδονίας που επίσης αφορά στον σεβασμό των ιδρυτικών συνθηκών και την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου από τα κράτη – μέλη και την υποψήφια προς ένταξη χώρα και το τρίτο συνδέεται με τις τοποθετήσεις της τουρκικής πολιτικής τάξης, νικητές ή ηττημένους των εκλογών, όσον αφορά τις δεσμεύσεις της χώρας προς την Ε.Ε. και την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου.

Διαπιστώνεται ότι η Ε.Ε., ακόμη και με τις καθυστερήσεις που της καταλογίζουμε εμείς οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι ηγεσίες των χωρών μελών, είναι πολιτικά παρούσα και ενεργή στην εξέλιξη των Βαλκανίων, της ανατολικής Μεσογείου, της ευρύτερης ευρωπαϊκής γειτονίας μας, αλλά και του ίδιου του ευρωπαϊκού θεσμικού μας οικοδομήματος.

Το Κυπριακό και η Ε.Ε.

Τώρα που οι εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα και στην Τουρκία έδειξαν την τάση που αφορά στην εσωτερική επιλογή των χωρών και την αποδοχή της αναπτυσσόμενης εξωτερικής πολιτικής σε συνδυασμό με την εκλογή του νέου Προέδρου στην Κυπριακή Δημοκρατία, η εικόνα που διαμορφώνεται δυναμικά στην Ε.Ε. για τις προσδοκίες στη νοτιοανατολική Ευρώπη και την ευρύτατη ανατολική Μεσόγειο ανταποκρίνεται στις αρχές και τις στρατηγικές επιδιώξεις της ευρωατλαντικής μας συμμαχίας και των ομονοούντων κρατών στην περιοχή αυτή του κόσμου μας.

Η εύστοχη επισήμανση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών για την απαρέγκλιτη υποχρέωση όλων να σεβόμαστε τη θεσμική δομή της Ε.Ε., όπως δημιουργείται από τις ιδρυτικές της συμφωνίες και την εξέλιξη του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου, επιβεβαιώνει την πολιτικά εύστοχη εμμονή του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην υποχρέωση όλων να εργασθούμε για την επίλυση του Κυπριακού σύμφωνα με τις αποφάσεις της Ε.Ε., που δεν αφίστανται των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ενώ ταυτοχρόνως απαιτείται ο σεβασμός του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου.

Η Κυπριακή Δημοκρατία με την ξεκάθαρη πολιτική της συμβάλλει στην εκτόνωση των εντάσεων σε διμερές και διεθνές επίπεδο, επειδή θεσμικά κινούμενη επιμόνως υπενθυμίζει στα κράτη – μέλη, στα όργανα της Ε.Ε. και στις τρίτες χώρες, κυρίως αυτές που επέλεξαν να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια, ότι η απόλυτη εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου ενισχύει τη δημοκρατία, την άμεση επικοινωνία των λαών της Ε.Ε. με τις υπό ένταξη χώρες καλλιεργώντας τις προϋποθέσεις και τους όρους αλληλοκατανόησης, καλύτερης γνωριμίας, ανάπτυξης των όρων ελευθέρου εμπορίου, ανεμπόδιστης μετακίνησης μεταξύ των χωρών, ελευθερίας εγκατάστασης ατόμων και επιχειρήσεων καθώς και την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων αξιοποιώντας, αλλά και βελτιώνοντας, το διατραπεζικό σύστημα ακόμη και μεταξύ χωρών που η θρησκευτική διαφορετικότητα προσδιορίζει και τις τραπεζικές δραστηριότητες.

Ο ρόλος των Βρυξελλών

Το ενδιαφέρον που δημιουργείται από τα τρία προαναφερθέντα δημοσιεύματα δεν περιορίζεται μόνο στον πυρήνα της ενημέρωσης που προσφέρουν, αλλά διευρύνεται με τις δυνατότητες εξάπλωσης των διαπιστώσεων που προκύπτουν μέσα από τις πολιτικές προτιμήσεις, όπως διαμορφώνονται από τους δημιουργούς των σχετικών ειδήσεων. Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών δεν προέβη στη δήλωση με την οποία υπενθυμίζει στην Αλβανία τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει έναντι της Ε.Ε., επιδιώκοντας να καταστεί πλήρες μέλος της, χωρίς να συνεκτιμά ότι η σαφέστατη αρχή που απαιτεί ως προαπαιτούμενο συμπίπτει απόλυτα με την πολιτική απαίτηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, προκειμένου να ανανεωθεί η τελωνειακή ένωση με την Τουρκία και να προχωρήσει σύμφωνα με τις συνθήκες η ενταξιακή πορεία που η Άγκυρα έχει επιλέξει και προτάξει πολλά χρόνια πριν από την εμφάνιση του κ. Ερντογάν.

Επίσης η υποχρέωση εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου από όλα τα κράτη – μέλη, χωρίς αναστολές και διαφοροποιήσεις, προαπαιτεί την ισχύ του σε ολόκληρη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που υποχρεώνει την Τουρκία να σταματήσει να ασκεί εξουσία στα Κατεχόμενα, περιορίζοντας τον στρατό στα στρατόπεδά του μέχρι τη στιγμή ολικής αποχώρησης των παρανόμων δυνάμεων κατοχής από το νησί, καθώς επίσης να αναγνωρίσει, χωρίς περιστροφές, την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ολόκληρη την επικράτειά της, ακριβώς όπως προβλέπεται από το διεθνές Δίκαιο, την Ε.Ε. και τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών.

Το Κυπριακό στο επίκεντρο

Μόλις αποκατασταθεί η διεθνής νομιμότητα και εφαρμοσθεί ανεμπόδιστα το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο τότε τα ενδιαφερόμενα μέρη, με καταργημένες τις εγγυήσεις από την πραγματικότητα που οριστικά διαμόρφωσε η πλήρης ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., δύνανται να συζητήσουν χρονοδιάγραμμα ταχείας αποχώρησης των δυνάμεων κατοχής προκειμένου πλέον η Κυπριακή Δημοκρατία, βασισμένη στο Σύνταγμά της και στην ευρωπαϊκή της πραγματικότητα, να αποφασίσει τι αρμόζει στο κυπριακό λαό.
Όμως αποδεχόμενοι ότι από το 2004 η Κύπρος κινείται σε αδιαμφισβήτητη σταθερή ευρωπαϊκή βάση, σεβαστή από όλους, οι διεργασίες που θα αποφασισθούν αποτελούν πλέον εσωτερικά ζητήματα ανεξάρτητου κυρίαρχου κράτους.

Η επίλυση των εκκρεμούντων θεμάτων στη βάση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Ασφαλείας υπόκειται στην κυρίαρχη δικαιοδοσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, κοινώς αποτελούν εσωτερική δημοκρατική, θεσμική και νομική υπόθεση της Κύπρου, όπως συμβαίνει σε όλα τα ανεξάρτητα κράτη.

Ο κυπριακός λαός χαρακτηρίζεται από πολυπολιτισμική πραγματικότητα, με κυρίαρχες θρησκείες τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ, ομιλούμενες αναγνωρισμένες γλώσσες ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά, ενιαίο εθνικό σύμβολο και εθνικό ύμνο, όπως διεθνώς αναγνωρίζονται.

Το 2004 η Κύπρος, ως πλήρες μέλος της Ε.Ε., εισήλθε στη νέα της πολιτική και ιστορική πραγματικότητα που εξασφαλίζει τη δημοκρατική λειτουργία του κράτους, ίσα δικαιώματα των πολιτών της, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, ίσες ευκαιρίες στην εργασία, στην εγκατάσταση, στην επιχειρηματική δραστηριότητα, στην παιδεία, στην υγεία και στην κατανομή του πλούτου που δημιουργεί η χώρα.

Οι νέες κυβερνήσεις

Η ανακοίνωση της Γερμανίας που αφορά στην Αλβανία, με τον τρόπο που διατυπώθηκε, σαφώς και δεν αφορά απλώς σε μία δήλωση για τις διμερείς σχέσεις, εδράζεται στην απόλυτη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομικής και θεσμικής πραγματικότητας και ισχύει για κάθε χώρα που βρίσκεται στη διαδικασία ένταξης ή αποτελεί συνομιλητή της Ε.Ε.

Οι πρόσφατες εκλογές στην Κύπρο, την Τουρκία και την Ελλάδα αναδεικνύουν ισχυρά σχήματα με ανανεωμένη την εντολή των ψηφοφόρων τους, που δύνανται να προσέλθουν ακόμη και στην απαιτητικότερη πολιτική συζήτηση που θα μπορούσε να διαμορφώσει μία ισορροπημένη και προσαρμοσμένη στο διεθνές δίκαιο κατάσταση στην περιοχή των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου.

Με τη στάση που τηρούν Ελλάδα και Κύπρος, ακόμη και τώρα που έχουν εξασφαλίσει ισχυρές συνεργασίες, στρατηγικές συμμαχίες και ενεργειακά προνομιακά σχήματα, δεν απεργάζονται αποκλεισμούς και περιθωριοποιήσεις κρατών. Επιδιώκεται, με αποδοχή των αρχών λειτουργίας των συμπράξεων και σεβασμό του διεθνούς δικαίου, δημιουργικά να διευρύνουν ακόμη περισσότερο τις κοινές δράσεις αποσκοπώντας στην περιφερειακή συνεργασία, στην καλή γειτονία, στην ενεργειακή ασφάλεια των μελών και της Ε.Ε., στην άμβλυνση των αντιπαραθέσεων, στον σεβασμό της εθνικής κυριαρχίας και του απαραβίαστου των δικαιωμάτων όλων των συνεργαζόμενων μελών.

Αθήνα – Λευκωσία – Άγκυρα

Οι προϋποθέσεις που διαμορφώνονται στην περιοχή μας μετά τις εκλογές στην Κύπρο, την Τουρκία και την Ελλάδα, με το καθαρό πολιτικό μήνυμα που περιέχουν, επιτρέπουν στις ηγεσίες των χωρών να μετακινηθούν στη νέα πολιτική πίστα διαπραγματεύσεων που απαιτεί ο 21ος αιώνας.

Ταυτοχρόνως, η διευρυμένη σύμπραξη των χωρών της περιοχής μας επεξεργάζεται και υλοποιεί πολιτικές συμπληρώνοντας ευρύτερες προσπάθειες εκτόνωσης διεθνών εντάσεων. Η προσέγγιση μεταξύ αραβικών κρατών, η επικοινωνία Τεχεράνης – Ριάντ, οι διπλωματικές τους σχέσεις, η άμβλυνση των εντάσεων Ισραήλ – Αράβων, η επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, η επιτυχής διαμεσολαβητική προσπάθεια και ο συνεχιζόμενος δημιουργικός ρόλος της Αιγύπτου στην ένταση Ισραήλ – Παλαιστινίων καθώς επίσης και στην εσωτερική παλαιστινιακή προσπάθεια για να ξεπερασθούν σοβαρά προβλήματα διχόνοιας, ώστε να προχωρήσουν στις πολυσυζητημένες δημοκρατικές εκλογές, διαγράφουν τάση διεθνών συγκλίσεων από τις οποίες η Ελλάδα, η Κύπρος, η Τουρκία, τα Βαλκάνια δεν μπορούν να απέχουν επειδή ξεκάθαρα ορίζουν προοπτικές διαμόρφωσης νέων διεθνών καταστάσεων και διακρατικών σχέσεων.

Στα τριάντα τρία χρόνια (1990 – 2023), που καλλιεργήθηκαν οι πολιτικές επαναπροσδιορισμού των διεθνών σχέσεων, η Ελλάδα και η Κύπρος διαπιστωμένα επέτυχαν να διευρύνουν τον κύκλο δραστηριοτήτων τους, εντάχθηκαν στο νέο πολιτικό και στρατηγικό πλαίσιο της Δύσης, εξασφάλισαν θέση στην προσπάθεια της Ε.Ε. για ενεργειακή επάρκεια, συμμετέχουν στα παραδοσιακά σχήματα της αμυντικής συνεργασίας, την οποία διεύρυναν και με νεότερες συνεργασίες στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και τις χώρες του Κόλπου.

Από την άλλη πλευρά η Τουρκία επέτυχε εκσυγχρονισμό της οικονομίας της, εντάχθηκε στην ομάδα των 20 οικονομικά αναπτυγμένων κρατών του κόσμου, ανέπτυξε ισχυρή αμυντική βιομηχανία, διεύρυνε την κατανομή του πλούτου και σε νέες οικονομικές δυνάμεις, που ενέταξε στην αγορά το σύστημα του Προέδρου Ερντογάν, διεύρυνε τη στρατιωτική της παρουσία σε περιοχές θερμών κρίσεων, επέλεξε απογαλακτισμό από τη ΝΑΤΟϊκή συμμαχία με στροφή προς τη Ρωσία και κράτη που διεθνώς χαρακτηρίζονται ως ακρότατες αυταρχικές κυβερνήσεις.

Οι επιλογές, θετικές ή αρνητικές, αναλόγως από την οπτική γωνία που αντιμετωπίζει το θέμα κάθε ηγεσία, προφανώς και επιφέρουν επιθυμητά ή ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Ό,τι δημιουργεί κάθε κράτος αποτελεί την πολιτική του κληρονομιά και το οπλοστάσιό του, πραγματικό και διπλωματικό, με το οποίο προσέρχεται στη διεθνή αναμέτρηση, ήπια ή θερμή.

Ανήκοντας όμως στο σύνολο της διεθνούς κοινότητας, οι συμπεριφορές και οι δράσεις προκαλούν αντιδράσεις που σταθεροποιούν ή αποσταθεροποιούν τον επιλεγμένο από κάθε ηγεσία ρόλο της χώρας.

Η Αθήνα και η Λευκωσία, σε αντίθεση με την Άγκυρα, διαπιστώνουν θετικό απολογισμό από τις επιλογές τους και τη διεθνή συμπεριφορά τους, που συνεπάγεται ωφελήματα για τους λαούς τους. Τον ρόλο και την πολιτική τους φαίνεται ότι επιλέγουν οι ηγεσίες τους απαρέγκλιτα να συνεχίσουν και να εντατικοποιήσουν και μετά τις εκλογές στην Κύπρο και την Ελλάδα.

Οι δηλώσεις συμμάχων και εταίρων, όπως αυτές του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, της Γαλλίας και των ΗΠΑ που έχουν προηγηθεί και αφορούν σε πολύ σημαντικές πτυχές των γεωστρατηγικών προτεραιοτήτων Ελλάδας και Κύπρου, ενισχύουν την αποφασιστικότητα των κυβερνήσεων σε Αθήνα και Λευκωσία, χωρίς να παραβιάζουν τα δικαιώματα της γειτονικής Τουρκίας, στην οποία Τουρκία επιμόνως υπενθυμίζεται από την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ το πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει και οφείλει να υπηρετεί όσο παραμένει σύμμαχος και υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε.

Παρ’ όλες τις εντάσεις και τους εμφανείς κινδύνους για τη διεθνή ειρήνη, αν η Τουρκία, σεβόμενη το διεθνές δίκαιο και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, επιλέξει μετά την οριστική εκλογή του Προέδρου της να ενταχθεί στα σχήματα της περιφερειακής συνεργασίας που έχουν προκύψει από τις τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες στην ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και στις χώρες του Κόλπου, τότε στην περιοχή μας αρχίζει να εξελίσσεται μία νέα γεωστρατηγική πραγματικότητα που ανταποκρίνεται στα διμερή συμφέροντα των χωρών, στην περιφερειακή αλλά και τη διεθνή συνεργασία…

*Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης:

Υπηρεσιακή κυβέρνηση: Τα ονόματα που «ακούγονται» – Το χρονοδιάγραμμα έως τις νέες εκλογές

Μητσοτάκης: «Άδειασε» τον Άδωνι Γεωργιάδη για τις 180 έδρες – «Δεν θα αλλάξω το Σύνταγμα μόνος μου»

Κιλιτσντάρογλου: «Απατεώνας» ο Ερντογάν – Μηνύσεις για βίντεο προπαγάνδας