Σε μία ιστορική απόφαση που ανατρέπει τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης για την ίδρυση ιδιωτικών ή μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων κατέληξε το Συμβούλιο της Επικρατείας μόλις την Πέμπτη, τονίζει ο καθηγητής και πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ Αλέξης Μητρόπουλος.

Η απόφαση είναι κόλαφος «για όσους στηρίζουν την αποκοινωνικοποίηση της Παιδείας», σημειώνει ο κ. Μητρόπουλος και επισημαίνει ότι με την απόφαση 922/2023 το ΣτΕ αποφάνθηκε κατά λέξη ότι η «ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στην Ελλάδα αποκλειστικώς από Ιδρύματα που αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, πλήρως αυτοδιοικούμενα και άρα απαγορεύεται απολύτως η σύσταση σχολών ανώτατης εκπαίδευσης από ιδιώτες, ασχέτως του προορισμού ή του χαρακτήρα των σχολών αυτών».

Η απόφαση αυτή ερμηνεύει το άρθρο 16 του συντάγματος.

Συγκεκριμένα:

«7. Επειδή, στο άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζονται τα εξής: «1. Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες … 2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους … 4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια … 5. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους … 6. Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί … 7. Η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Κράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από τον νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές. 8. Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Κράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ’ αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους. Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγονται τα ακόλουθα: Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται στην Ελλάδα αποκλειστικώς από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, πλήρως αυτοδιοικούμενα, απαγορεύεται δε απολύτως η σύσταση σχολών ανώτατης εκπαίδευσης από ιδιώτες, ασχέτως του προορισμού ή του χαρακτήρα των σχολών αυτών (Σ.τ.Ε. 1318/2009, 547/2008 επταμ. κ.ά.). Ως προς την επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση, που αποσκοπεί στη μετάδοση ειδικών γνώσεων και εμπειριών, κατάλληλων για την άσκηση ορισμένου επαγγέλματος, και, αντιστοίχως, στη δημιουργία στελεχών απαραίτητων για τη λειτουργία της σύγχρονης οικονομίας, ο συντακτικός νομοθέτης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τόσο την ιδιαίτερη φύση και αποστολή της εκπαιδεύσεως αυτής, όσο και την συνεχώς αυξανόμενη σπουδαιότητά της στη σύγχρονη ζωή, όρισε στην παράγραφο 7 ότι η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, παρέχεται, κατ’ αρχήν, από το Κράτος, σε όλες τις βαθμίδες της, ώστε να ικανοποιείται, και κατά το μέρος τούτο, το προβλεπόμενο στην παράγραφο 4 κοινωνικό δικαίωμα στην εκπαίδευση·καθιέρωσε δε, ιδιαίτερο καθεστώς για τις σχολές της εν λόγω κατηγορίας, ορίζοντας ότι η επαγγελματική εκπαίδευση μπορεί να παρέχεται και με σχολές ανώτερης βαθμίδας, για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τα τρία έτη, και ότι ο νόμος καθορίζει τα δικαιώματα των αποφοίτων των σχολών αυτών.

Από την ανωτέρω διάταξη δεν συνάγεται, όμως, ότι επιβάλλεται η παροχή της ανωτέρω εκπαίδευσης αποκλειστικώς από το Κράτος. Συνεπώς, ως προς την επαγγελματική ή άλλη ειδική εκπαίδευση, ναι μεν δεν κατοχυρώνεται συνταγματικώς ατομικό δικαίωμα των ιδιωτών να ιδρύουν εκπαιδευτήρια αυτής της κατηγορίας, αλλά το Σύνταγμα δεν απαγορεύει την ίδρυσή τους και από ιδιώτες. Η δυνατότητα των ιδιωτών να ιδρύουν εκπαιδευτήρια επαγγελματικής ή άλλης ειδικής εκπαιδεύσεως αποτελεί αντικείμενο ρυθμίσεως, με κανόνες δικαίου που θέτει ο κοινός νομοθέτης, ο οποίος μπορεί να επιτρέψει ή και να απαγορεύσει την ίδρυση και λειτουργία τους από ιδιώτες, μετά από εκτίμηση της επάρκειας των αντίστοιχων δημοσίων σχολών να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες, εν όψει και των κατευθύνσεων και αναγκών της εθνικής οικονομίας, των γενικότερων επιπτώσεων από τη λειτουργία τέτοιων ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, καθώς και όλων των συναφών παραγόντων (βλ. Σ.τ.Ε. 1318/2009, 547/2008 επταμ., 211/2006 κ.ά.).

Τέλος, κατά το Σύνταγμα, η ανώτατη εκπαίδευση και η ανώτερη επαγγελματική ή άλλη ειδική εκπαίδευση διακρίνονται μεταξύ τους, ως προς την αποστολή και την οργάνωση. Βασική αποστολή των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι η καλλιέργεια της επιστήμης, που αναλύεται σε έρευνα και διδασκαλία. Αντιθέτως, η προβλεπόμενη στην παράγραφο 7 επαγγελματική εκπαίδευση, η οποία παρέχεται και από σχολές ανώτερης βαθμίδας, αποσκοπεί, σύμφωνα με τα ήδη εκτεθέντα, στη μετάδοση ειδικών γνώσεων και εμπειριών, κατάλληλων για την άσκηση ορισμένου επαγγέλματος. Διαφορετική είναι και η οργανωτική διάρθρωση, αφού η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικώς σε ιδρύματα, υπό τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με πλήρη αυτοδιοίκηση και από καθηγητές που απολαύουν ειδικών εγγυήσεων, κατά την παράγραφο 6, ενώ ως προς τις σχολές που παρέχουν επαγγελματική εκπαίδευση, ακόμη και ανώτερης βαθμίδας, δεν προβλέπεται αντίστοιχη συνταγματική κατοχύρωση της νομικής μορφής τους και του υπηρεσιακού καθεστώτος του διδακτικού προσωπικού τους.

Παραλλήλως, ο συντακτικός νομοθέτης ενισχύει την διαφοροποίηση των δύο αυτών οργανωτικών σχημάτων, με τον περιορισμό της διάρκειας των σπουδών της ανώτερης επαγγελματικής εκπαίδευσης σε τρία έτη. Ο διαχωρισμός των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από τις σχολές επαγγελματικής εκπαιδεύσεως ανώτερης βαθμίδας δεν δύναται ούτε να ματαιωθεί αμέσως από τον κοινό νομοθέτη, με την εξίσωσή τους, ούτε και να καταστρατηγηθεί εμμέσως, με την παράταση του χρόνου σπουδών στις σχολές επαγγελματικής εκπαίδευσης ανώτερης βαθμίδας πέραν της συνταγματικώς οριζόμενης τριετίας και την ταυτόχρονη αλλοίωση του προγράμματος σπουδών, ώστε να μην παρέχεται σε αυτές η κατά το Σύνταγμα επαγγελματική ή άλλη ειδική εκπαίδευση, αλλά εκπαίδευση προσομοιάζουσα προς την παρεχόμενη από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύµατα (Σ.τ.Ε. 678/2005 Ολομ., 1958/2000 Ολομ.). Θα συνιστούσε δε συνταγματικώς ανεπίτρεπτη καταστρατήγηση, μεταξύ άλλων, ο καθορισμός των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων σχολών που δεν εντάσσονται στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλά στην μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική ή άλλη ειδική εκπαίδευση, την δυνάμενη, υπό προϋποθέσεις, να παρέχεται και από ιδιώτες, σύμφωνα με τα εκτεθέντα ανωτέρω, κατά πλήρη εξομοίωση προς τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον ίδιο επαγγελματικό τομέα. Και τούτο διότι η εξομοίωση αυτή θα καθιστούσε τους χορηγούμενους από τους φορείς της μεταδευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης τίτλους ουσιαστικώς ισοδύναμους προς τους χορηγούμενους από σχολές ανώτατης βαθμίδας και θα αναιρούσε έτσι την προβλεπόμενη στο Σύνταγμα ως άνω διάκριση, καθώς και την απαγόρευση ιδρύσεως σχολών ανώτατης εκπαίδευσης από ιδιώτες (πρβ. Σ.τ.Ε. 678/2005 Ολομ. κ.ά.)».

Διαβάστε επίσης:

Αγροτικό: Ο φόβος των τρακτέρ «γκαζώνει» την κυβέρνηση – Επιστρέφεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης, ανακοίνωσε ο Μαρινάκης

ΣΥΡΙΖΑ: Στη δίνη της εκδήλωσης των «3» – Άδειασμα Σβίγκου σε Τεμπονέρα, ο πήχης Κοτσακά και η εμπλοκή με Τσίπρα

Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου: Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για τη νόμιμη μετανάστευση