Η απόκλιση ήταν μικρή: μόλις 0,4%. Ωστόσο το οικονομικό αποτέλεσμα για τη χώρα κατά την περασμένη χρονιά προκαλεί «πονοκέφαλο» στην κυβέρνηση και προβληματισμό για τη συνέχεια, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας για το 2023 ήταν 2% έναντι πρόβλεψης του προϋπολογισμού για ανάπτυξη στο 2,4% (το πιο αισιόδοξο ΔΝΤ είχε προβλέψει ρυθμό ανάπτυξης 2,5% και το πιο «ρεαλιστικό» ΙΟΒΕ 2,2%).

Όπως προαναφέρθηκε, το ποσοστό της απόκλισης ήταν μικρό, ούτε καν μισή ποσοστιαία μονάδα. Ωστόσο, από το 2020 (οπότε και είχαμε ύφεση 9%) μέχρι σήμερα, αυτή είναι η δεύτερη φορά που ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας τελικά ήταν χαμηλότερος από τις αρχικές προβλέψεις (το 2021 έφθασε το 8,4% ενώ η αρχική μέτρηση της ΕΛΣΤΑΤ έδινε 8,3% και το 2022 διαμορφώθηκε στο 5,6% ενώ αρχικά η Αρχή είχε δώσει ρυθμό ανάπτυξης 5,9%).

Τα ποιοτικά στοιχεία

Ωστόσο, ακόμα μεγαλύτερο προβληματισμό προκαλούν τα ποιοτικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, καθώς, για παράδειγμα, οι επενδύσεις αυξήθηκαν τελικά κατά 4%, ενώ στον προϋπολογισμό του 2023 είχε προβλεφθεί αύξηση κατά 15,5% και στον προϋπολογισμό του 2024 κατά 7,1% (η ΤτΕ διαπίστωσε ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις το 2023 ήταν μειωμένες κατά σχεδόν 40% σε σύγκριση με το 2022, πέφτοντας από τα 7,73 δισ. στα 4,48 δισ. ευρώ).

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ο επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου της Eurobank, σε ανάλυσή του για τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ περί επενδύσεων, σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «η αύξηση προήλθε από τις κατοικίες (+20,7% σε ετήσια βάση και σε σταθερές τιμές) και δευτερευόντως τις άλλες κατασκευές (+10% σε ετήσια βάση), ενώ τα σημαντικά για τη μακροχρόνια ανάπτυξη τμήματα του μηχανολογικού και μεταφορικού εξοπλισμού, καθώς και του εξοπλισμού Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας, υποχωρούν κατά -3% και -12% αντιστοίχως».

Παράλληλα οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν μεν κατά 3,7%, ωστόσο αυτό έγινε κυρίως λόγω του τουρισμού, που αυξήθηκε κατά 15,7%, ενώ σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 8,5% κυρίως λόγω του «low growth environment» της οικονομίας της ευρωζώνης. Παράλληλα, σημειώνεται ότι οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 2,1% και ότι η κατανάλωση στήριξε κατά κύριο λόγο την ανάπτυξη, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,8%.

Βέβαια, η κυβέρνηση, διά στόματος του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, προσπάθησε να μετριάσει τις εντυπώσεις από την αστοχία στην πρόβλεψη της ανάπτυξης, αναφέροντας ότι ο ρυθμός ανάπτυξης 2% είναι τετραπλάσιος από τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, ο οποίος διαμορφώνεται στο ισχνό 0,5% (το «low growth environment», που αναφέρθηκε πιο πάνω), προσθέτοντας ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας «οδηγεί σε πραγματική σύγκλιση με τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες».

Σε παρόμοιο μήκος κύματος και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης σημείωσε ότι «όλοι οι πρόδρομοι δείκτες δεν προκαλούν ανησυχία. Το αντίθετο. Μας προκαλούν μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Παράδειγμα, ο μηνιαίος δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης στη χώρα παραμένει σταθερά πάνω από αυτόν της ευρωζώνης και σε υψηλά επίπεδα. Ο δε δείκτης μεταποίησης πρόσφατα σκαρφάλωσε στο υψηλότερο σημείο, εδώ και δύο έτη. Άρα, το συμπέρασμα είναι ότι βαδίζουμε σε πάρα πολύ καλό δρόμο».

«Όχι» σε «επίδομα Πάσχα»

Ωστόσο φαίνεται ότι οι συνέπειες της απόκλισης αυτής ήδη προκαλούν διάφορα ζητήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, απέκλεισε κατηγορηματικά την παροχή «επιδόματος Πάσχα» στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, λέγοντας ότι «αυτή τη στιγμή έχουμε έναν δύσκολο προϋπολογισμό να υλοποιήσουμε. Πρέπει να είμαστε απολύτως σίγουροι ότι ο προϋπολογισμός αυτός θα υλοποιηθεί. (…) Εν πάση περιπτώσει, αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για τους ευάλωτους συμπολίτες μας, θα πρέπει να το κάνουμε απολογιστικά στο τέλος του χρόνου».

Μάλιστα, όταν του επισημάνθηκε ότι έρχονται ευρωεκλογές, ο Μητσοτάκης σημείωσε ότι «θα ήταν πολύ εύκολο να πω “εκλογές έρχονται, δώσε κάτι”. Δεν θα το κάνω. Δεν νομίζω εξάλλου ότι αυτές οι κινήσεις έχουν και κάποιο άμεσο εκλογικό αντίκρισμα» και παρέπεμψε για άλλη μια φορά στις παρεμβάσεις της κυβέρνησης στην αγορά – όπως αυτή του «καλαθιού της Σαρακοστής» και του αντίστοιχου για το Πάσχα – αλλά και στην επικείμενη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, για τον οποίο είπε ότι θα είναι πάνω από τα 800 ευρώ (μεικτά).

Πάντως, αν πιστέψει κάποιος τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, οι πολίτες και καταναλωτές δεν είναι καθόλου πεπεισμένοι για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνει η κυβέρνηση για την καταπολέμηση της ακρίβειας και την ενίσχυση των εισοδημάτων τους. Αντιθέτως, στη μέτρηση της Interview για το ειδησεογραφικό site politic.gr, το 80% δηλώνει ότι δεν είδε μειώσεις τιμών στα σούπερ μάρκετ, το 73% εκτιμά ότι η οικονομική του κατάσταση το φετινό Πάσχα θα είναι χειρότερη από την περσινή και το 59% αναφέρει ότι δεν είδε μειώσεις στα τιμολόγια του ρεύματος.

Παράλληλα, σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών που παρουσίασε «Το Βήμα», τα ελληνικά νοικοκυριά κάθε φορά που ψωνίζουν στο σουπερμάρκετ ξοδεύουν 70 ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 14,7% από πέρσι. Στο πλαίσιο αυτό η μέση μηνιαία δαπάνη εκτιμάται στα 370 ευρώ, σημειώνοντας άνοδο από 324 ευρώ πέρυσι. Το 75% των καταναλωτών δαπανά έως 450 ευρώ τον μήνα και η αύξηση αυτή στις δαπάνες αποδίδεται αποκλειστικά και μόνο στην αύξηση των τιμών λόγω πληθωρισμού.

Στην ίδια έρευνα, το 87% εκτιμά ότι φέτος η οικονομική του κατάσταση θα είναι χειρότερη ή ίδια με πέρσι, ποσοστό μειωμένο από το 92,2% του 2023, αλλά πολύ υψηλό.

«Ραβασάκια» από Βρυξέλλες

Ωστόσο, το ζήτημα της πορείας της οικονομίας γίνεται ακόμα πιο σύνθετο αν ληφθούν υπόψη και οι κατευθυντήριες γραμμές που έρχονται από τις Βρυξέλλες για τη δημοσιονομική πολιτική για το 2025, καθώς στο τελευταίο Eurogroup αποφασίστηκε ότι «με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, οι απαιτήσεις του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης θα μεταφραστούν σε μια συνολική ελαφρώς περιοριστική δημοσιονομική στάση στη ζώνη του ευρώ το 2025», αν και προστίθεται ότι «οι πολιτικές πρέπει να παραμείνουν ευέλικτες ενόψει της επικρατούσας αβεβαιότητας».

Και για να μην υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία για το τι σημαίνουν όλα αυτά, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης υπογράμμισαν επίσης στην ανακοίνωσή τους ότι «θα συνεχίσουμε να καταργούμε σταδιακά τα υπόλοιπα μέτρα ενεργειακής στήριξης το συντομότερο δυνατόν το 2024 και να χρησιμοποιήσουμε τις σχετικές εξοικονομήσεις για τη μείωση των κρατικών ελλειμμάτων», όπερ σημαίνει ότι οι όποιες επιδοτήσεις έχουν παραμείνει σύντομα θα αποσυρθούν, καθώς και η Κομισιόν έχει ξεκαθαρίσει ότι οι όποιες παρεμβάσεις θα πρέπει να είναι στοχευμένες και όχι οριζόντιου χαρακτήρα και να αφορούν μόνο τους ευάλωτους.

Από την πλευρά του ο Χατζηδάκης, μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup, σημείωσε ότι «η οικονομική ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή είναι στόχοι συμπληρωματικοί. Όσο πιο δυνατή και ανταγωνιστική είναι μία οικονομία τόσο περισσότερους πόρους διαθέτει για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Από την άλλη πλευρά οι κοινωνικές πολιτικές που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου μπορεί να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και την πρόοδο».

Ο πολιτικός αντίκτυπος

Πώς, όμως, μεταφράζονται όλα αυτά σε πολιτικό αντίκτυπο στη χώρα; Προσφεύγοντας πάλι στις δημοσκοπήσεις, υπάρχουν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα (με την έννοια της κινέζικης κατάρας…) ευρήματα για την κυβέρνηση.

● Για παράδειγμα, στην έρευνα της Interview, το 47% βλέπει τις ευρωεκλογές ως ευκαιρία για ψήφο διαμαρτυρίας προς το κόμμα του και τις πολιτικές επιλογές που υιοθετεί, με τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, με ποσοστό 53%, να εμφανίζονται ως οι πιο «θυμωμένοι» με το κόμμα τους και να ακολουθούν οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. με 52%.

● Στην ίδια δημοσκόπηση, στην πρόθεση ψήφου για τις ευρωεκλογές, δύο κόμματα στα δεξιά της Ν.Δ., η Ελληνική Λύση και η Νίκη, παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις στα ποσοστά τους, με το πρώτο από αυτό, μάλιστα, να εκτιμάται ότι μπορεί στην κάλπη να «πιάσει» ακόμα και διψήφιο ποσοστό, ενώ τόσο στην πρόθεση ψήφου για τις ευρωεκλογές, όσο και σε αυτή για εθνικές εκλογές, το κυβερνών κόμμα παρουσιάζει υποχώρηση στα ποσοστά του.

● Η παραπάνω εικόνα μοιάζει να «κουμπώνει» με το διαχρονικό, πλέον, εύρημα των δημοσκοπήσεων, αυτό της δυσαρέσκειας / δυσφορίας των πολιτών με πολλές πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης, είτε αυτές αφορούν τα μέτρα για την ακρίβεια, είτε στους χειρισμούς για την τραγωδία των Τεμπών, είτε ακόμα και για τον νόμο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, ο οποίος φαίνεται ότι έχει δυσαρεστήσει μέρος των πιο συντηρητικών ψηφοφόρων της Ν.Δ.

Προφανώς, η πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ. και του Μητσοτάκη δεν μοιάζει να μπορεί να αμφισβητηθεί στην παρούσα φάση από κάποιον πολιτικό σχηματισμό, ενώ, όπως σημείωσε και ο πρωθυπουργός στο προσυνέδριο του κόμματος στη Θεσσαλονίκη, μετά τις ευρωεκλογές ακολουθεί μια τριετία «καθαρή» από εκλογικές αναμετρήσεις.

Ωστόσο μια «ρωγμή» στην κυριαρχία αυτή, είτε μέσω μειωμένων ποσοστών στις ευρωεκλογές (μπορεί και λόγω αποχής) είτε μέσω ενίσχυσης άλλων κομμάτων, αλλά όχι σε απειλητικό βαθμό, θα κάνει τα πάντα πιο δύσκολα για το μέλλον.

Διαβάστε επίσης:

Κασσελάκης: Τα μέτρα του ΣΥΡΙΖΑ για την ακρίβεια – «Στόχος η μείωση του ΦΠΑ»

«Κλείδωσε» η επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ για τις 4 Απριλίου – Συνάντηση με Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο

Νέο ευρω-ράπισμα από την Κομισιόν: Στέλνει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο – Δεν επικαιροποίησε τους χάρτες για τις πλημμύρες