Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Φάλτσα κεφαλής

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελ.: 190

Δεκαέξι φάλτσα διηγήματα, δουλευμένα στο λοξό λογοτεχνικό κεφάλι του Σκαμπαρδώνη, όλα μνήμες ζωντανές που σπαρταρούν στο παρόν, καθώς ο κόσμος αλλάζει απ’ έξω, αλλά το μέσα του μένει ακλόνητο, αμετακίνητο. Κάπου ξεχασμένος κι απαρηγόρητος πάντα θα τα πίνει όρθιος ένας Γάντζος, θα πληγώνεται ένα κοριτσόπουλο με τη βία της επιβίωσης, πάντα ένας πόλεμος θα αφήνει πίσω του τρελαμένες ψυχές που θα ζητούν απεγνωσμένα τη λύτρωση, πάντα το χθες θα μασκαρεύεται ως αύριο.

Ο οικείος βορειοελλαδίτικος χώρος του συγγραφέα απλώνεται πέραν του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης – θάλασσες, δάση, βουνά, παραλίες κι ανθρώπινες υπάρξεις να περπατάνε στους δρόμους, να βουτούν στις θάλασσες, να παλεύουν με τα ζώα και τα χωράφια τους, να ζουν ο ένας δίπλα στον άλλον με κείνη την απόμακρη οικειότητα, ένας κόσμος σοφός, αδυσώπητος και τρυφερός, συχνά τρομακτικά ωραίος που ακολουθεί τους παλμούς της ζωής. Παρά το γεγονός ότι όλα τα επεισόδια είτε χρονολογούνται είτε μας μαρτυρούν τη χρονολογία τους, ένα μαγικό χέρι σβήνει τα ίχνη σα να αφαιρεί τον χρόνο χαρίζοντάς τους την ανάλαφρη αίσθηση της αιωνιότητας με εκείνη την υπομονετική μελαγχολία που τη χαρακτηρίζει.

Όλες οι ιστορίες πιάνονται από μια λεπτομέρεια, μια φαινομενικά ασήμαντη αφορμή, λες και στη ζωή υπάρχουν ασήμαντα, σα να μην έχουν όλα τον σκοπό τους, κι απ’ το περίσσευμα μιας ιστορίας ξεκινούν τα όργανα τη μουσική του κόσμου. Μαέστρος και οργανοπαίκτης, ο Σκαμπαρδώνης στα διηγήματά του ξοδεύει τις λέξεις του με οικονομία και είναι ανοιχτοχέρης στη σιωπή. Αφήνει τη σιωπή να φλυαρεί όπως ο άνεμος στις φυλλωσιές και το μελτέμι στα πανιά. Προσεγγίζει το θείο από απόσταση και σεβαστικά, τα ζώα με ιερή λεπτότητα, όπως τους αρμόζει. Φύση, άνθρωποι, ζώα, ο αχός του κόσμου, ευλογούνται μέσα από τις λέξεις του. Οι λέξεις – όχι η γλώσσα συνολικά που έτσι κι αλλιώς είναι λαμπρή – τοποθετούνται στη διήγηση σαν αναστάσιμες σφήνες, «κακόσερνε», «καλά αίματα», «κατανήφορο», ακριβώς εκείνη τη στιγμή που το κείμενο θέλει να σου στρίψει τα άντερα, να σου στείλει ένα μήνυμα, να σου γνέψει συνωμοτικά, ειρωνικά ή να σου ταρακουνήσει τα «μέσα σου». Σαν αρχιτέκτονας και σαν μάστορας κτίστης τοποθετεί την κάθε λέξη στο σωστό σημείο, η ιστορία να αναβλύζει μύθους κρυμμένους μέσα σε αρθριτικά, σε κουλαμένα χέρια, σε ψαλμωδίες και ουράνια.

Τα διηγήματά του δεν κυνηγούν από πίσω ούτε τη μεγάλη ιδέα ούτε το υψηλό διανόημα. Είναι ατόφια ζωή φτιαγμένη με τη συναρπαστική ύλη, την πολύτιμη, της μνήμης. Από ταπεινές αφορμές ανθρώπινα ψυχοδράματα τα ξέφτια γεγονότων, από τις αόρατες πληγές πιάνει δουλειά η πένα του Σκαμπαρδώνη, η καλά σμιλεμένη, να βγάζει το διαμάντι από το κάρβουνο της ζωής.

Τα φάλτσα της κεφαλής αλλά και της ματιάς του μας ξαναδιηγούνται τις μικρές ανθρώπινες ιστορίες της πραγματικότητας, ως τέχνη και συγκίνηση.

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Μια ελεγεία για τη ζωή που χάνεται!

Βιβλίο: Η ανελέητη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή

Βιβλίο: Απομονωτήριο Λοιμυπόπτων Ζώων