Από την Ασία ξεκινά η κατρακύλα των αγορών εν μέσω παγκόσμιου εμπορικού πολέμου

Τα hedge funds μετρούν ζημιές – και όσοι είχαν περιορισμένες απώλειες, το αναφέρουν με ανακούφιση

Ο χρηματοπιστωτικός κόσμος δεν περιμένει κρατική παρέμβαση για να μαζευτούν τα συντρίμμια

Οι χρηματοοικονομικοί κολοσσοί που στήριξαν τον Τραμπ, τώρα μετρούν τις απώλειες από τους δασμούς του. Το Σαββατοκύριακο πέρασε με άγχος, οργή και φόβο για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.

Η Wall Street δεν ξεκουράστηκε αυτό το Σαββατοκύριακο. Στην ατμόσφαιρα υπήρχε έντονη οργή, άγχος και αβεβαιότητα, καθώς τα κορυφαία στελέχη του χρηματοπιστωτικού τομέα προσπαθούσαν να αποτιμήσουν τις συνέπειες της μεγάλης πτώσης των αγορών την περασμένη εβδομάδα.

Η οργή στράφηκε κατά του Προέδρου Τραμπ για την απότομη και ακατάστατη επιβολή δασμών, που «εξαφάνισε» τρισεκατομμύρια δολάρια χρηματιστηριακής αξίας μέσα σε μόλις δύο ημέρες. Το άγχος επικρατεί στον χώρο των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων και των γιγαντιαίων funds με παγκόσμιες επενδύσεις, ενώ η απογοήτευση είναι έντονη μεταξύ της ελίτ της Wall Street, που νιώθει ανίσχυρη να επηρεάσει τον Πρόεδρο και τους συμβούλους του.

Φόβος για τη συνέχεια

Τα hedge funds μετρούν ζημιές – και όσοι είχαν περιορισμένες απώλειες, το αναφέρουν με ανακούφιση. Τραπεζίτες και νομικοί ακύρωσαν τις ήδη περιορισμένες συναντήσεις για νέες συμφωνίες, καθώς θεωρείται απίθανο κάποιος διευθύνων σύμβουλος να ρισκάρει τώρα μια μεγάλη συγχώνευση ή δημόσια προσφορά. Οι μεγάλες τράπεζες σχεδιάζουν έκτακτα σενάρια για να εκτιμήσουν ποιοι πελάτες τους μπορεί να πληγούν από το ντόμινο ενός διεθνούς εμπορικού πολέμου.

Μιλώντας σε διάφορα μέσα, τραπεζίτες, στελέχη και traders συνέκριναν το σημερινό κλίμα με την κρίση του 2007-2008, όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers. Εκτός από τη βραχύβια κρίση πανικού στην αρχή της πανδημίας, η ραγδαία πτώση της περασμένης εβδομάδας – με μείωση των μετοχών κατά 10% μέσα σε δύο ημέρες – παραπέμπει απευθείας στην τραγωδία του 2008.

Και όπως τότε, το εύρος της πτώσης – που παρέσυρε πετρέλαιο, χαλκό, χρυσό, κρυπτονομίσματα, ακόμα και το δολάριο – προκαλεί ανασφάλεια στους μεγάλους παίκτες της αγοράς. Οι τράπεζες ζητούν από πελάτες να καταθέσουν επιπλέον κεφάλαια για να συνεχίσουν τις συναλλαγές τους – τα λεγόμενα margin calls που, αν και δεν έχουν φτάσει στα επίπεδα του 2008, πυροδοτούν ανησυχία.

Καθώς τα περισσότερα hedge funds δεν δημοσιεύουν συχνά λεπτομέρειες των χαρτοφυλακίων τους, θα χρειαστούν μέρες για να αποκαλυφθεί το πλήρες μέγεθος των απωλειών. Ένας venture capitalist, μιλώντας ανώνυμα, υπολόγισε πως το χαρτοφυλάκιό του έχασε 1,5 δισ. δολάρια – εφόσον βέβαια μπορεί να πουλήσει αυτά τα επενδυτικά προϊόντα, κάτι καθόλου βέβαιο.

«Σίγουρα θυμίζει 2008», δήλωσε ο Ran Zhou, διαχειριστής hedge fund της Electron Capital, στους «New York Times», ο οποίος ακύρωσε τα σχέδιά του για το Σαββατοκύριακο και πέρασε το διήμερο στο γραφείο του στη Νέα Υόρκη, διαβάζοντας κινεζικές ειδήσεις για να προβλέψει τις κινήσεις του Πεκίνου.

Αυτό που κάνει τη σημερινή κρίση διαφορετική είναι πως ο χρηματοπιστωτικός κόσμος δεν περιμένει κρατική παρέμβαση για να μαζευτούν τα συντρίμμια. Η παγκόσμια τάξη πραγμάτων που βασιζόταν στη διασύνδεση των αγορών έχει ανατραπεί – με ευθύνη του ίδιου του Λευκού Οίκου. Η θέση των ΗΠΑ ως πυρήνα του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Για δεκαετίες, η Wall Street είχε άμεση πρόσβαση στους πολιτικούς ηγέτες και των δύο κομμάτων. Η επιλογή του hedge fund manager Scott Bessent για τη θέση του υπουργού Οικονομικών υπό τον Τραμπ γέννησε ελπίδες ότι ο κλάδος θα είχε φωνή κοντά στον Λευκό Οίκο.

Ο ίδιος, ωστόσο, εμφανίστηκε ατάραχος. «Η αγορά υποτιμά συστηματικά τον Ντόναλντ Τραμπ», δήλωσε στην εκπομπή «Meet the Press» του NBC.

Ακόμα και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του Προέδρου στη Wall Street όμως έχουν αρχίσει να εκφράζουν δημόσια τη δυσαρέσκειά τους.

«Ήταν ωραία όσο κράτησε», έγραψε ο δισεκατομμυριούχος Daniel S. Loeb σε ανάρτηση στην πλατφόρμα X, την οποία λίγες ώρες αργότερα διέγραψε.

Ο William Ackman, γνωστός hedge fund manager και επίσης υποστηρικτής του Τραμπ, σε μια μακροσκελή ανάρτηση στο X, το Σάββατο, αναρωτήθηκε αν μια παύση στους δασμούς δεν θα ήταν πιο λογική. «Ο κίνδυνος, αν δεν γίνει αυτό», πρόσθεσε, «είναι να εκτροχιαστεί η οικονομία προς μια ύφεση – ενδεχομένως σοβαρή».

Ο ίδιος έχει επενδύσει πρόσφατα στη Nike, η οποία μετέφερε την παραγωγή της από την Κίνα στο Βιετνάμ. Όμως, μετά την ανακοίνωση του Τραμπ για δασμούς 46% στις εισαγωγές από το Βιετνάμ, η εταιρεία βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο του εμπορικού πολέμου. Το Βιετνάμ, από την πλευρά του, πρότεινε την πλήρη άρση των δασμών στα αμερικανικά προϊόντα, ζητώντας το ίδιο και από τις ΗΠΑ.

Οι αγορές παγώνουν, η Ασία απαντά

Καθώς η Wall Street μετρά τις πληγές της από μια ιλιγγιώδη διήμερη πτώση που θύμισε τις σκοτεινές ημέρες του 2008, ο αντίκτυπος των αποφάσεων του Ντόναλντ Τραμπ για νέους δασμούς ξεπερνά τα αμερικανικά σύνορα και προκαλεί έντονες γεωοικονομικές αναταράξεις. Στον απόηχο της αναταραχής, που πολλοί χρηματοπιστωτικοί παράγοντες χαρακτηρίζουν «αυτοπροκαλούμενη», οι μεγάλες ασιατικές οικονομίες σπεύδουν να συντονίσουν τις κινήσεις τους, επιχειρώντας να δημιουργήσουν μια κοινή ασπίδα απέναντι στον νέο εμπορικό προστατευτισμό της Ουάσιγκτον.

Σε αυτό το πλαίσιο, Κίνα, Ιαπωνία και Νότια Κορέα συγκροτούν ενιαίο μέτωπο απέναντι στη δασμολογική επίθεση των ΗΠΑ, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τη μεταξύ τους συνεργασία και να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη σταθερότητα για τις επιχειρήσεις τους. Οι τρεις ασιατικές χώρες, που αντιπροσωπεύουν κρίσιμα ποσοστά των αμερικανικών εισαγωγών σε στρατηγικούς τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η τεχνολογία, πραγματοποίησαν την Κυριακή τον πρώτο τους τριμερή οικονομικό διάλογο εδώ και πέντε χρόνια.

Οι τρεις χώρες φέρεται να συμφώνησαν σε κοινή απάντηση έναντι των αμερικανικών δασμών – ισχυρισμός που, ωστόσο, διαψεύστηκε ή χαρακτηρίστηκε «υπερβολικός» από Τόκιο και Σεούλ αντίστοιχα. Επισήμως, οι υπουργοί Εμπορίου Ιαπωνίας, Κίνας και Νότιας Κορέας τόνισαν την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας στην εφοδιαστική αλυσίδα και επιτάχυνσης των συνομιλιών για μια τριμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, η οποία παραμένει στο τραπέζι από το 2013.

Το ενδιαφέρον όλων στρέφεται στις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των οικονομιών: η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα προσβλέπουν σε εισαγωγές πρώτων υλών ημιαγωγών από την Κίνα, ενώ το Πεκίνο επιδιώκει να ενισχύσει τις εισαγωγές τεχνολογικών προϊόντων από τους δύο αυτούς εταίρους.

Η δυναμική αυτή καθιστά επιτακτική μια συντονισμένη στάση, ενόψει και της σημερινής προγραμματισμένης ανακοίνωσης του Τραμπ για νέο γύρο δασμών – που συμπίπτει με τη λεγόμενη «ημέρα απελευθέρωσης» των ΗΠΑ, όπως τη χαρακτηρίζει ο ίδιος.

Παρότι υπάρχουν ακόμη σοβαρές διμερείς διαφωνίες – από εδαφικά ζητήματα έως τη διαχείριση ραδιενεργών λυμάτων από τη Φουκουσίμα – Πεκίνο, Σεούλ και Τόκιο αναγνωρίζουν ότι οι επιθετικές εμπορικές πολιτικές της Ουάσιγκτον απαιτούν μια ελάχιστη κοινή στρατηγική. Το αν αυτή η προσέγγιση μπορεί να εξελιχθεί σε ουσιαστικό αντιστάθμισμα στη δασμολογική πίεση των ΗΠΑ, παραμένει αβέβαιο. Ωστόσο, το μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα είναι σαφές: η Ασία δεν σκοπεύει να παραμείνει θεατής στην κλιμακούμενη εμπορική σύγκρουση.

Για να καταλάβουμε τη σημασία αυτής της «συμμαχίας» πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την ιστορική διαμάχη που έχουν αυτές οι χώρες. Μιλάμε για ιστορίες αποικιοκρατίας, εγκλημάτων πολέμου και μη διευθετημένων διαφορών, οι οποίες παραμερίστηκαν εξαιτίας ενός κοινού «εχθρού»: του Ντόναλντ Τραμπ.

Ενδεικτικά, η Ιαπωνία ήταν ο αποικιοκράτης της Νότιας Κορέας το διάστημα 1910 – 1945 κλέβοντας από τον λαό τη γη, τον πολιτισμό, τη γλώσσα του, ενώ υποχρέωσε τις Κορεάτισσες σε πορνεία για τους Ιάπωνες στρατιώτες ονομάζοντάς τες «γυναίκες παρηγοριάς».

Η Ιαπωνία μέχρι σήμερα δεν έχει απολογηθεί γι’ αυτές τις φρικαλεότητες. Στην ανατολική Ασία ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1937 με την ιαπωνική εισβολή στην Κίνα. Πρόκειται για τον Β’ Σινοϊαπωνικό Πόλεμο (7 Ιουλίου 1937 – 9 Σεπτεμβρίου 1945), τον μεγαλύτερο ασιατικό πόλεμο του 20ού αιώνα που είχε περίπου 15 – 20 εκατομμύρια θύματα. Οι φρικαλεότητες συνεχίστηκαν, με τους Ιάπωνες να βιάζουν και να ακρωτηριάζουν γυναίκες στον δρόμο, ενώ αξίζει να αναφέρουμε τη Μονάδα 731, μια κρυφή ιαπωνική στρατιωτική μονάδα, η οποία διεξήγε πειράματα που σόκαραν μέχρι και τους ναζί. Όλα αυτά παραμερίστηκαν εξαιτίας του Τραμπ.

Η επόμενη μέρα

Με σαφές μήνυμα αποφασιστικότητας και αντοχής απαντά η Κίνα στις σαρωτικές εμπορικές επιθέσεις της κυβέρνησης Τραμπ, διαμηνύοντας ότι οι επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών μπορεί να είναι επώδυνες, αλλά σε καμία περίπτωση μη διαχειρίσιμες.

Σε άρθρο γνώμης που δημοσιεύθηκε την Κυριακή στο «People’s Daily», επίσημο όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος, τονίζεται ότι το Πεκίνο είχε προετοιμαστεί για έναν εμπορικό πόλεμο με την Ουάσιγκτον και ενδέχεται τελικά να βγει ενισχυμένο από αυτήν τη σύγκρουση.

«Η κατάχρηση των δασμών από τις ΗΠΑ θα επηρεάσει την Κίνα, αλλά ‘‘ο ουρανός δεν θα πέσει’’», ανέφερε το άρθρο, προσθέτοντας: «Η Κίνα είναι μια υπερδύναμη της οικονομίας. Είμαστε ισχυροί και ανθεκτικοί απέναντι στον εκφοβισμό των ΗΠΑ με όπλο τους δασμούς».

Το Πεκίνο επιχειρεί να αναδείξει τον εαυτό του σε υπεύθυνο υπερασπιστή του δίκαιου εμπορίου, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα τις ΗΠΑ ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα στη διεθνή οικονομία. Σε άλλο σχόλιο του κρατικού Τύπου την ίδια ημέρα, η Κίνα κατηγορεί την Ουάσιγκτον ότι υπονομεύει την παγκόσμια οικονομική τάξη προς όφελος της δικής της ηγεμονικής φιλοδοξίας, πλήττοντας ταυτόχρονα τα «νόμιμα συμφέροντα όλων των χωρών».

Παρά το πολεμικό ύφος, η πραγματικότητα δείχνει πιο σύνθετη. Οι δασμοί της κυβέρνησης Τραμπ έχουν τη δυναμική να επιφέρουν σοβαρά πλήγματα στην κινεζική οικονομία, η οποία ήδη δοκιμάζεται από την κρίση στον τομέα των ακινήτων και άλλα διαρθρωτικά προβλήματα. Αν και το Πεκίνο υποστηρίζει πως δεν εξαρτάται πια τόσο πολύ από την αμερικανική αγορά, οι εξαγωγές παραμένουν βασικός κινητήρας της ανάπτυξης.

Το «People’s Daily» επιχείρησε πάντως να καθησυχάσει, επισημαίνοντας ότι οι κινεζικές τράπεζες διαθέτουν ισχυρά κεφαλαιακά αποθέματα, ενώ υπάρχουν περιθώρια για νέες ενέσεις ρευστότητας στην εγχώρια αγορά. Παράλληλα, η Κίνα διατηρεί ολόκληρη γκάμα νέων ρυθμιστικών εργαλείων για να απαντήσει στην πίεση των ΗΠΑ.

Μερικά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ήδη την Παρασκευή: έντεκα αμερικανικές εταιρείες προστέθηκαν στη λίστα «μη αξιόπιστων οντοτήτων» της Κίνας, ενώ άλλες 16 βρέθηκαν στη λίστα ελέγχου εξαγωγών. Επιπλέον, επιβλήθηκαν δασμοί 34% σε αμερικανικά προϊόντα και τέθηκαν περιορισμοί στην εξαγωγή σπάνιων γαιών.

Η Κίνα επιδιώκει εδώ και καιρό απευθείας συνομιλίες με την κυβέρνηση Τραμπ και ένα πιθανό τετ-α-τετ μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου και του Σι Τζινπίνγκ. Ωστόσο, οι προσπάθειες προσέγγισης από πλευράς Πεκίνου δεν έχουν βρει ιδιαίτερη ανταπόκριση, παρά τις κατά καιρούς δηλώσεις του Τραμπ περί ανοικτών διαύλων.

Οι απαντήσεις της Κίνας στις προηγούμενες φάσεις δασμών ήταν μετριοπαθείς, αφήνοντας περιθώριο διαπραγμάτευσης. Σύμφωνα με αναλυτές, ακόμα και τα μέτρα της Παρασκευής ενδέχεται να εντάσσονται σε αυτή τη στρατηγική. Όπως τονίζει και το «People’s Daily», η Κίνα «δεν έχει κλείσει την πόρτα των διαπραγματεύσεων», αλλά ετοιμάζεται και για τα χειρότερα. «Πρέπει να μετατρέψουμε την πίεση σε κινητήριο δύναμη για μεταρρυθμίσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, το αφήγημα αντοχής και ελέγχου δεν επιτρέπει αποκλίνουσες φωνές. Την Παρασκευή, ερευνητής του Κινεζικού Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών επέκρινε μέσω social media τα αντίμετρα της Κίνας ως «εντελώς λανθασμένα», υποστηρίζοντας ότι η χώρα δεν πρέπει να αντιδρά με τα ίδια μέσα. Η ανάρτηση έγινε viral και προκάλεσε έντονη αντίδραση: την Κυριακή, το ινστιτούτο ανακοίνωσε το κλείσιμο του κέντρου όπου εργαζόταν ο ερευνητής, επικαλούμενο «παραβίαση εσωτερικών κανονισμών». Το περιστατικό έδωσε νέα τροφή σε εθνικιστικά σχόλια και πανηγυρισμούς στα κινεζικά social media.

Εξαϋλώνεται το χρήμα

Βαριές απώλειες σημείωσαν τη Δευτέρα (7.4) οι χρηματιστηριακές αγορές στο Χονγκ Κονγκ, την Κίνα και την Ταϊβάν, καθώς η ένταση στον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο προκαλεί ανησυχίες για επικείμενη ύφεση.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, ο δείκτης Hang Seng του Χονγκ Κονγκ υποχώρησε 8% κατά την έναρξη των συναλλαγών, με τις μετοχές των τεχνολογικών κολοσσών Alibaba και Tencent να σημειώνουν πτώση άνω του 8%.

Παράλληλα, ο κινεζικός δείκτης blue chip CSI300 κατέγραψε πτώση 4,5%, ενώ συνολικά οι μετοχές στην Κίνα βρίσκονται υπό ισχυρή πίεση μετά την απόφαση του Πεκίνου να επιβάλει νέους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, ως αντίποινα για την πολιτική Τραμπ που ανεβάζει πλέον τους συνολικούς αμερικανικούς δασμούς σε κινεζικά αγαθά πάνω από το 50%.

Η ανησυχία για τις επιπτώσεις των εμπορικών εντάσεων επηρέασε και την Ταϊβάν, όπου το χρηματιστήριο άνοιξε τη Δευτέρα με πτώση σχεδόν 10%, στην πρώτη συνεδρίαση μετά την ανακοίνωση των νέων δασμών από τις ΗΠΑ. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο εδώ και πάνω από έναν χρόνο. Οι μετοχές των γιγάντων της τεχνολογίας TSMC και Foxconn έπεσαν κοντά στο όριο του 10%, ενεργοποιώντας αυτόματα τον μηχανισμό αναστολής διαπραγμάτευσης.

Σε δηλώσεις του προς τον Τύπο, ο πρόεδρος του χρηματιστηρίου της Ταϊβάν Sherman Lin ανέφερε πως θα υπάρξει συντονισμός με τις ρυθμιστικές αρχές για τη λήψη επιπλέον μέτρων σταθεροποίησης, αν χρειαστεί. Ήδη, η Επιτροπή Χρηματοοικονομικής Εποπτείας της Ταϊβάν ανακοίνωσε την προσωρινή απαγόρευση του short selling έως το τέλος της εβδομάδας.

«Θα είναι δύσκολο για την Ταϊβάν να αποφύγει τις επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών», δήλωσε ο Lin, καλώντας παράλληλα τους επενδυτές να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη τους στις ταϊβανέζικες επιχειρήσεις και την κυβέρνηση.

Την ίδια ώρα, και οι αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων κατέγραψαν πτώση, εν μέσω αυξανόμενων φόβων για ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η απόδοση του διετούς αμερικανικού ομολόγου μειώθηκε κατά περισσότερο από 20 μονάδες βάσης, φτάνοντας στο 3,435% – το χαμηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2022 – καθώς οι επενδυτές ποντάρουν πλέον σε νέα μείωση επιτοκίων από τη Fed ήδη από τον Μάιο.

Διαβάστε επίσης:

Δασμοί Τραμπ: Η Κίνα ανεβάζει στο 125% του δασμούς επί των αμερικανικών προϊόντων – Σε ισχύ από το Σάββατο

Μία κρύο μία ζέστη από τον Τραμπ: Θα θέλαμε συμφωνία με την Κίνα για τους δασμούς, λέει μετά το 145%

ΗΠΑ-Κίνα: Δίχως τέλος η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου – Γιατί το Πεκίνο δεν θα υποχωρήσει