Δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα τα «προγνωστικά» για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς κινδυνεύει το συνέδριό του να διεξαχθεί μέσα σε ακόμα πιο αρνητικό δημοσκοπικό κλίμα από αυτό που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Ομοίως, για τη Νέα Αριστερά, η οποία λίγους μήνες μετά την επίσημη ίδρυσή της είναι αντιμέτωπη με την απειλή σοβαρής κρίσης, αν όχι και διάσπασης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, για την ώρα, δεν βλέπει να αναπτύσσεται κάποια δυναμική στην πορεία προς το συνέδριό του στις 12-15 Ιουνίου, κι ενώ οι προσυνεδριακές διαδικασίες έχουν ουσιαστικά ξεκινήσει.

Συρρίκνωση στον πυρήνα

Στο μεταξύ, σοβαρό «καμπανάκι» χτυπάει χθεσινή δημοσκόπηση (Interview) η οποία έδειξε πρόθεση ψήφου στο 4%, εκτίμηση ψήφου στο 4,8%, ενώ στον δείκτη δυνητικής εκλογικής επιρροής βρίσκει ότι το ταβάνι του ΣΥΡΙΖΑ είναι το 10%. Αν αυτή η εικόνα επιβεβαιωθεί και από άλλες δημοσκοπήσεις, τότε τα πράγματα θα είναι δύσκολα για τον Σωκράτη Φάμελλο, ο οποίος θα έχει ανηφόρα στην πορεία για το συνέδριο, το οποίο στόχο έχει να σηματοδοτήσει την πολιτική επανεκκίνηση και ανασυγκρότηση του κόμματος μετά την πολύ δύσκολη έως καταστροφική διετία που προηγήθηκε.

Τα τραύματα που υφίσταται ο ΣΥΡΙΖΑ από όλη την προηγούμενη περίοδο με αποκορύφωμα την τελευταία διετία, όπου σημειώθηκαν οι δύο διασπάσεις, αποτυπώνονται και στην έρευνα του ινστιτούτου Eteron. Σύμφωνα με αυτή, «η εκλογική συρρίκνωση του ΣΥΡΙΖΑ έχει συνδυαστεί με, ή έχει επιφέρει, όπως και στην περίπτωση της Ν.Δ., τη μείωση της ιδεολογικής πολυσυλλεκτικότητας του εκλογικού του σώματος. Η μείωση αυτή έχει λάβει χώρα διπλά, τόσο προς τα “δεξιά” όσο και προς τα “αριστερά”. Ο περιορισμός στον πυρήνα, και μάλιστα σε ένα τμήμα του πυρήνα, έχει μικρύνει το εύρος της απήχησης με συνακόλουθο αποτέλεσμα την αύξηση της συνοχής του σημερινού “μικρού” εκλογικού σώματος. Η περιορισμένη ιδεολογική πολυσυλλεκτικότητα του ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη καταγραφεί πριν τις εκλογές του 2023 και πιθανώς αποτελούσε προδρομική ένδειξη της εκλογικής σμίκρυνσης που έλαβε χώρα στις διπλές βουλευτικές εκλογές του 2023».

Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συρρικνωθεί σε έναν στενό πυρήνα, με το ακροατήριό του να έχει βασικές αναφορές στην ανανεωτική αριστερά, κατά κύριο λόγο, και το ΠΑΣΟΚ, δευτερευόντως. Και όπως δείχνει και η έρευνα της interview δυσκολεύεται να σπάσει το φράγμα του 10%, πιθανότατα εξαιτίας και αυτής της απώλειας πολυσυλλεκτικότητας.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι και οι εκκλήσεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για ενιαίο λόγο και η εισήγησή του για την κατάργηση των τάσεων γίνονται υπό τη στόχευση της τιθάσευσης των εσωτερικών ανταγωνισμών και της αποδυνάμωσης των προσωπικών στρατηγικών, και όχι του συγκερασμού των ιδεολογικο-πολιτικών διαφωνιών. Από την εκλογή Φάμελλου και μετά, οι πολιτικές διαφωνίες ούτε τεράστιες είναι ούτε αγεφύρωτες. Το θέμα της μειοψηφίας φαίνεται να είναι η «συμπερίληψη» στις αποφάσεις και τους ρόλους, αν λάβει κανείς υπόψη και τις αιχμές που άφησε χθες ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Νίκος Παππάς, μιλώντας στον Real FM, και απαντώντας σε ερώτηση για τη δημοσκοπική εικόνα του κόμματος: «Τη μελετάμε και, προφανώς, δεν μας ικανοποιεί. Για να αναστραφεί θα πρέπει να έχουμε πολύ σαφείς προγραμματικές αιχμές, να γίνουμε συμπεριληπτικοί στη λειτουργία μας και αποτελεσματικοί». 

Οι διαθέσεις Παππά – Πολάκη

Με ερωτηματικό λοιπόν παραμένει το πώς θα κινηθούν το επόμενο διάστημα και ώς το Συνέδριο οι Πολάκης και Παππάς, οι οποίοι, αν και φέρονται να προσανατολίζονται στη συγκρότηση τάσης, και αυτοί στο πλαίσιο της συρρίκνωσης του κόμματος δεν έχουν πολλά περιθώρια να χρεωθούν καβγάδες. Από την άλλη, είναι αναμενόμενο να επιδιώξουν την καταγραφή τους στο συνέδριο, με ό,τι αυτό σημαίνει για την προσυνεδριακή φάση ως την εκλογή συνέδρων, αλλά και στο συνέδριο. Ο Πολάκης έχει σημειώσει ότι το συνέδριο αποτελεί «τελευταία ευκαιρία» για την ανάταξη του κόμματος, και αν αυτή αργήσει να φανεί στον ορίζοντα, είναι άδηλο το εσωκομματικό μέλλον.

Το χαμένο μομέντουμ

Την ίδια ώρα και μέχρι στιγμής, έχει «ναυαγήσει» ο σχεδιασμός για την «επανασυγκόλληση» με τη Νέα Αριστερά, που ήταν βασικό κομμάτι της στρατηγικής Φάμελλου. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος από τα πρώτα βήματα της θητείας του είχε αναδείξει το πρόταγμα της επιστροφής στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ποντάροντας εμφανώς στην επιστροφή της Νέας Αριστεράς και ιδίως των βουλευτών της, είχε πιέσει με τη δημόσια ρητορική του να υπάρξουν γρήγορα βήματα για να ξεκινήσει διάλογος με στόχο την εκλογική συνεργασία. Ο Αλέξης Χαρίτσης, από την πλευρά, το προσπάθησε στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός του πριν από το Πάσχα, δεν πέρασε, και τώρα είναι με ερωτηματικό αν το μομέντουμ έχει χαθεί οριστικά ή μπορεί μια νέα προσπάθεια στο μέλλον να διατηρήσει την ελπίδα ζωντανή, ότι μια κοινή πορεία μπορεί να σώσει τα δύο κόμματα από το φάσμα της ανυπαρξίας.

Σε αναμονή των αποφάσεων Χαρίτση η Νέα Αριστερά

Η Νέα Αριστερά απέτρεψε άμεσες εξελίξεις σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, όμως τώρα αντιμετωπίζει τον δικό της Γολγοθά, πώς θα παραμείνει ενωμένη και θα αποτρέψει διαλυτικές εξελίξεις. Η απόρριψη της εισήγησης Χαρίτση για έναν οδικό χάρτη με άμεσα βήματα προγραμματικού διαλόγου με όσες προοδευτικές δυνάμεις ανταποκριθούν άμεσα, δηλαδή με τον ΣΥΡΙΖΑ, απορρίφθηκε από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος στις 12-13 Απριλίου. Πλειοψήφησε η πρόταση των Σακελλαρίδη – Τσακαλώτου, που ουσιαστικά παραπέμπει σε πιο χαλαρά βήματα διαλόγου με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις και όχι προνομιακά με τον ΣΥΡΙΖΑ, με ορίζοντα τον Σεπτέμβριο, οπότε θα επανεκτιμηθεί η κατάσταση. Τα δύο στελέχη στηλίτευσαν τα άμεσα βήματα συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ ως βιαστικές κινήσεις και «καρικατούρα του Λαϊκού Μετώπου», αναφορά στην οποία ο Ευκλείδης Τσακαλώτος επέμεινε και χθες.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, αυτή τη στιγμή διαφαίνεται μια κρίση ηγεσίας, καθώς ο Χαρίτσης εμφανίζεται ιδιαιτέρως προβληματισμένος για το αν θα παραμείνει στην προεδρία του κόμματος στο εξής.

Μπορεί ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να δηλώνει (χθες στα Παραπολιτικά 90,1 FΜ) ότι δεν γεννάται θέμα αν η ηγεσία χάσει σε μια ψηφοφορία για ένα θέμα, πρόβλημα υπάρχει αν συστηματικά εκφράζει τη μειοψηφία. Ωστόσο, δεν επρόκειτο για κάποιο περιφερειακό θέμα, αλλά ζήτημα στρατηγικής σημασίας που σχετίζεται με την πορεία και την πολιτική επιβίωση του κόμματος. Κάτι που δεν μπορεί να παραγνωρίσει ο Αλέξης Χαρίτσης, όσο και αν από τους συντρόφους της νέας πλειοψηφίας που έχει αναδειχθεί, τονίζεται ότι δεν αμφισβητείται και θέλουν να παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος.

Σε κάθε περίπτωση είναι πλέον ανοιχτή η παραδοχή ότι υπάρχει θέμα. Το ομολογούν συνεργάτες του προέδρου της Νέας Αριστεράς, ενώ και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στη χθεσινή του ραδιοφωνική συνέντευξη ουσιαστικά έδειξε ότι υπάρχει αναμονή για τις αποφάσεις Χαρίτση. Συγκεκριμένα, όταν ρωτήθηκε για το αν πιστεύει ότι μια ηγεσία Σακελλαρίδη θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερη ορμή στο κόμμα από την ηγεσία Χαρίτση, σημείωσε «μέχρι να πάρει την απόφασή του ο Αλέξης, που εγώ δεν έχω ένδειξη ότι έχει αλλάξει κάτι», αυτή η συζήτηση είναι άκυρη. Ο ίδιος, υπογράμμισε τη μεγάλη εκτίμησή του στο πρόσωπο του Αλέξη Χαρίτση, αλλά και το γεγονός ότι οι διαφωνίες στο εσωτερικό δεν έχουν τοξικά χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως και αυτός ήταν ένας λόγος αποχώρησης από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Διαψεύστηκαν τα σενάρια παραίτησης…

Τα σενάρια παραίτησης ήδη ξεκίνησαν, μετά τη δεκαπενθήμερη ανάπαυλα του Πάσχα, που χαρακτηρίστηκε από την παρατεταμένη σιωπή του Αλέξη Χαρίτση – απέφυγε ακόμα και την τυπική δραστηριότητα, από επίσκεψη στη Βαρβάκειο έως ευχές για το Πάσχα, ενώ απείχε και από τον σχολιασμό της επικαιρότητας. Υπήρξαν μόνο δύο παρεμβάσεις: η μία για τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου, τη Δευτέρα του Πάσχα, και η δεύτερη με αφορμή τον Τραμπ και την αναστολή του ερευνητικού προγράμματος της NASA, που αξιοποίησε ως αφορμή για να επαναφέρει τη θέση του για τη συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων και τη στηλίτευση των «περιχαρακώσεων». Τα σχετικά σενάρια προς το παρόν διαψεύστηκαν τη Δευτέρα, μετά και από ρεπορτάζ που έκανε λόγο για παραίτησή του σε συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου την Τετάρτη (σήμερα δηλαδή). Συμπληρωματικά, υπήρξε μια ανάρτησή του με την οποία σχολίαζε το υπουργικό συμβούλιο για τον σιδηρόδρομο.

Στο σημείο όπου βρίσκονται τα πράγματα, ουσιαστικά ο Αλέξης Χαρίτσης αν δεν επιστρέψει άμεσα στην πολιτική δράση, δίνοντας ένα σήμα ότι «μένει», θα πρέπει αργά ή γρήγορα να ξεκαθαρίσει τη στάση του.

Αναζωπύρωση σεναρίων για Τσίπρα

Στο μεταξύ, η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα δύο κόμματα, πάλαι ποτέ συγκάτοικοι υπό την ίδια κομματική στέγη, πιθανόν να τροφοδοτήσουν σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τα σενάρια για το «νέο κόμμα Τσίπρα», που ήδη επανήλθαν με την επιστροφή του από τις ΗΠΑ.

Οι συνεργάτες του πάντως, μέχρι στιγμής, επιμένουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός μένει επικεντρωμένος στη δραστηριότητά του μέσω του Ινστιτούτου, παρεμβαίνοντας για όλα τα μεγάλα και κρίσιμα θέματα που αναδεικνύονται στην εγχώρια πολιτική συγκυρία αλλά και στο διεθνές σκηνικό. Η ανατροπή παραδοσιακών αρχών στις διεθνείς σχέσεις και η πολιτική Τραμπ στο εσωτερικό των ΗΠΑ και στο εξωτερικό κεντρίζουν το ενδιαφέρον του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος σε πρόσφατο άρθρο του, μεταξύ άλλων, κάνει λόγο για την ανάγκη μιας επιστροφής στο παραδοσιακό πολιτικό δίπολο Αριστερά – Δεξιά που όπως αναφέρει «είναι το μόνο πολιτικό πλαίσιο που μπορεί να εγγυηθεί τις δημοκρατικές διαδικασίες (…)». Σημειώνει παράλληλα πως η σημερινή επικράτηση του διπόλου κέντρο – άκρα «έχει συμβάλει στην υπονόμευση της Δημοκρατίας και την άνοδο της Ακροδεξιάς, καθώς μεταξύ των δύο αυτών επιλογών όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν τη δεύτερη».

Επιπλέον, όπως επισημαίνεται από το περιβάλλον του, το άμεσο ενδιαφέρον του πρώην πρωθυπουργού στρέφεται τώρα στην καθιερωμένη Διάσκεψη του Ινστιτούτου του στην επέτειο της Συμφωνίας των Πρεσπών, στα μέσα Ιουνίου. Πέρα από την ατζέντα της συνεργασίας και της ειρήνης, στο επίκεντρο των συζητήσεων αναμένεται να τεθούν και όλα τα νέα δεδομένα που διαμορφώνουν ένα ζοφερό σκηνικό σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο κ.ο.κ.

Διαβάστε επίσης:

Συνέδριο ΕΛΚ: Συνάντηση Μητσοτάκη – Μερτς, στο επίκεντρο ευρωπαϊκή άμυνα και οικονομία

Συνάντηση του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτη Φάμελλου, με Εκπροσώπους Συνεταιριστικών φορέων

Ξεκινά ο διάλογος για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων – Επιστολή της ΥΠΕΚΑ Ν. Κεραμέως στους κοινωνικούς εταίρους