Η Ελλάδα κατατάσσεται στη μέση της ευρωπαϊκής κλίμακας όσον αφορά την αυστηρότητα των κρατικών παρεμβάσεων σε θέματα που αφορούν το φαγητό, το ποτό, τον καπνό και τα προϊόντα νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Σύμφωνα με τον Δείκτη Παρεμβατικού Κράτους 2025, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από το ευρωπαϊκό δίκτυο EPICENTER και το ελληνικό Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ), η χώρα καταλαμβάνει την 16η θέση ανάμεσα σε 30 ευρωπαϊκές χώρες.

Ο Δείκτης αυτός μετρά το πόσο παρεμβατικό είναι κάθε κράτος στον τρόπο που οι πολίτες μπορούν να επιλέγουν τι θα φάνε, τι θα πιούν, αν και πώς θα καπνίσουν ή θα χρησιμοποιήσουν προϊόντα άτμισης. Σκοπός της μελέτης είναι να αποτυπώσει με νούμερα την έκταση των κρατικών περιορισμών, από απαγορεύσεις και νόμους μέχρι τη φορολογία.

Με βαθμολογία 21,4 στα 100, η Ελλάδα δεν είναι ανάμεσα στις πιο αυστηρές χώρες, αλλά ούτε και ανάμεσα στις πιο χαλαρές. Αυτό σημαίνει ότι δεν υφίστανται απόλυτες απαγορεύσεις, όμως ούτε και απόλυτη ελευθερία στη διαχείριση και χρήση αυτών των προϊόντων.

Πού είναι πιο αυστηρή και πού πιο χαλαρή η Ελλάδα

Η μελέτη αποκαλύπτει πως η Ελλάδα εφαρμόζει αυστηρότερα μέτρα στον τομέα του καπνού, καταλαμβάνοντας την 8η θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη αυστηρότητας. Αυτό αφορά κυρίως την απαγόρευση καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, τις διαφημιστικές απαγορεύσεις και τη φορολογία.

Στα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα άτμισης, η χώρα βρίσκεται στην 11η θέση ως προς την αυστηρότητα των περιορισμών, με συγκεκριμένους κανόνες που περιορίζουν τη διάθεση και τη χρήση τους.

Αντίθετα, στον τομέα του αλκοόλ η Ελλάδα εμφανίζεται πιο χαλαρή, στην 19η θέση, γεγονός που σημαίνει ότι οι κανονισμοί για την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών δεν είναι από τους πιο αυστηρούς στην Ευρώπη.

Στα τρόφιμα και τα αναψυκτικά, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο ελεύθερων χωρών, μαζί με άλλες 10 ευρωπαϊκές χώρες, που σημαίνει ότι οι κρατικές παρεμβάσεις σε αυτά τα προϊόντα είναι περιορισμένες και δεν επιβάλλονται αυστηρές απαγορεύσεις ή φόροι.

Δεν υπάρχει ξεκάθαρη σχέση ανάμεσα στις απαγορεύσεις και την υγεία

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι δεν προκύπτουν σαφείς ενδείξεις πως οι χώρες με αυστηρότερες ρυθμίσεις απολαμβάνουν καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τη δημόσια υγεία ή το προσδόκιμο ζωής των πολιτών τους. Αντιθέτως, φαίνεται ότι η υπερβολική ρύθμιση δεν φέρνει τα αναμενόμενα οφέλη και μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες.

Η υπερβολική κρατική παρέμβαση περιορίζει την καινοτομία, ειδικά όσον αφορά προϊόντα που υπόσχονται μειωμένη βλάβη, όπως κάποια εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης. Επιπλέον, επιφέρει υψηλό διοικητικό και γραφειοκρατικό κόστος για επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς, χωρίς να προσφέρει σημαντικά οφέλη στην κοινωνία.

Η οικονομική ευημερία κάθε χώρας φαίνεται να έχει ισχυρότερη συσχέτιση με τη δημόσια υγεία από ό,τι οι απαγορεύσεις και οι φορολογικοί περιορισμοί. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη και η ευημερία αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την καλύτερη ποιότητα ζωής των πολιτών.

Η άποψη των ειδικών

Ο Νίκος Ρώμπαπας, γενικός διευθυντής του ΚΕΦΙΜ, σχολιάζει ότι οι ρυθμίσεις που αφορούν προϊόντα όπως το αλκοόλ, ο καπνός, τα τρόφιμα και τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης θα πρέπει να βρίσκουν τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας υγείας και στον σεβασμό της ατομικής ελευθερίας.

«Αντί για αυστηρές απαγορεύσεις και υψηλή φορολογία που συχνά επιβαρύνουν τους καταναλωτές και περιορίζουν την καινοτομία, πιο αποτελεσματικές λύσεις μπορούν να είναι η διαφοροποιημένη φορολογία ανάλογα με το πόσο βλαβερό είναι το προϊόν και η αξιόπιστη ενημέρωση του κοινού», τονίζει.

Διαβάστε επίσης:

Youth Pass 2025: 154.064 νέοι 18 και 19 ετών θα το λάβουν – Σημαντική αύξηση των αιτήσεων

ΔΥΠΑ – Κοινωνικός Τουρισμός: Ρεκόρ με 567.462 αιτήσεις για 1.015.077 vouchers – Πότε βγαίνουν τα αποτελέσματα

Πανελλήνιες 2025: Επίδομα 350 ευρώ σε υποψήφιους μαθητές – Οι δικαιούχοι, τα δικαιολογητικά και η διαδικασία πληρωμής