Τίτλος ταινίας: Norah
Σύνοψη: Ένας νεαρός δάσκαλος τοποθετείται σε ένα απομονωμένο χωριό της Σαουδικής Αραβίας. Αναπτύσσει μια ιδιαίτερη φιλία με μια νεαρή κοπέλα του χωριού, με σύνδεσμο την τέχνη. Είναι ευνόητο πως η τοπική κοινωνία αγωνίζεται να σπάσει αυτόν τον δεσμό.
Σκηνοθεσία: Ταουφίκ Αλζαϊντί
Παίζουν: Γιακούμπ Αλφαράν, Μαρία Μπαρουΐ

Αυτό που η Δύση θεωρεί αυτονόητο (γυρίζω μια ταινία και ψάχνω το δρόμο της στη διεθνή κοινότητα, συμμετέχοντας στα φεστιβάλ του κόσμου), για κάποιες χώρες και για την κουλτούρα τους αποτελεί μια πολυτέλεια ή κι έναν ευσεβή πόθο. Από τούτην την άποψη, το γεγονός και μόνο ότι το φιλμ «Νόρα» προέρχεται από την άνευ σοβαρής παραγωγής Σαουδική Αραβία, προβάλλεται για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας στο Φεστιβάλ των Καννών (στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα»), αποτελώντας μάλιστα την πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Ταουφίκ Αλζαϊντί, ήδη διαγράφει κάτι ιδιαίτερο για την παρακολούθησή της. Και ο θεατής που θα προσεγγίσει την αίθουσα δε θα απογοητευτεί, καθώς θα βρεθεί μπροστά σε μια παραγωγή γεμάτη ευαισθησία, αλλά και σκηνοθετική αρτιότητα.

Δεν είναι εύκολο να τα κατακτήσεις αυτά σε μια χώρα δίχως ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τέχνη, με υποβαθμισμένα τα δεδομένα για  τη Δύση δικαιώματα. Πριν απ’ όλα η θέση της γυναίκας, και μάλιστα όχι σε ένα από τα δύο αστικά κέντρα της χώρας (το Ριάντ και την Τζέντα ), αλλά στην απομακρυσμένη Αλ Λούλα. Εκεί όπου τοποθετείται ως δάσκαλος ένας σχετικά νεαρός άνδρας, με επιθυμία να μεταγγίσει στους μικρούς μαθητές ( πάντα αγόρια, έτσι;) την αγάπη για την τέχνη. Τους μιλάει, έστω και σε επίπεδο αλφαβήτα, για το φως, τη σημασία του και τη δυνατότητά του. Οι μαθητές, υποχρεωμένοι από την οικογένειά τους να βάζουν τα γράμματα σε δεύτερη μπίρα, προσπαθούν, αλλά δεν… Αντιθέτως, μια έφηβος κοπέλα (δεκαεξάχρονη και στην πραγματικότητα, περίμεναν να ενηλικιωθεί για ν’ αρχίσουν τα γυρίσματα) είναι αυτή που « τσιμπάει» και πραγματοποιεί την επανάστασή της: ζητάει από τον δάσκαλο να ιχνογραφήσει  το πορτρέτο της. Πάνω σε αυτήν, την εκτός κανόνων επιθυμία, ο δάσκαλος αισθάνεται ότι βρίσκει δίπλα του μια φιλότεχνη, αδελφή ψυχή, απέναντί του όμως την εχθρότητα ενός ολόκληρου χωριού.

Πέρα από τα ενδιαφέροντα πραγματολογικά στοιχεία του φιλμ, ο σκηνοθέτης, με αφορμή τα σκίτσα και τα πορτρέτα των εικόνων του, πραγματοποιεί μια μικρή μελέτη κινηματογράφησης του ανθρώπινου – και δη του γυναικείου – προσώπου. Η ίδια η κοπέλα αγοράζει κρυφά ένα περιοδικό της σειράς με κοντινές φωτογραφίες βαμμένων και καλωπισμένων γυναικών. Επιθυμία της να επισκεφθεί ένα μουσείο και να δει από κοντά ζωγραφισμένα πορτρέτα, αλλά και να έρθει εκ του σύνεγγυς σε επαφή με την τέχνη της ζωγραφικής. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι μικρές ανταρσίες των πρωταγωνιστών αποτελούν εύφλεκτο υλικό για τη μικρή κοινότητα των παραδοσιακών και συντηρητικών αξιών, ο Αλζαϊντί κινηματογραφεί, σα να ζωγραφίζει. Μικρές, ανεπαίσθητες κινήσεις, απαλά χρώματα, επιμονή στα κοντινά πλάνα. Της κοπέλας γεμάτα από διάχυτη θλίψη, ακόμη κι όταν η μπούργκα αφήνει ακάλυπτα μόνον τα μάτια της, του άνδρα γεμάτα από επιθυμία να μεταδώσει την αγάπη του για την τέχνη. Αντικειμενικά, η πρωταγωνίστρια Μαρία Μπαραουΐ ανταποκρίνεται απολύτως στην απαιτούμενη εκφραστικότητα, ο δάσκαλος, όμως, αδυνατεί να προσδώσει ανάλογη ένταση, όταν τον πλησιάζει η κάμερα. Ανάμεσα στο «αμήχανος» και στο «άκαμπτος» ( θα το λέγαμε ωμά: «ξυλάγγουρο»), δε βοηθάει στην πορεία προς το τελικό ξέσπασμα, την απαιτούμενη έκρηξη-σύγκρουση με τους ντόπιους.

Οπότε, αναγκαστικά, επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον του έργου σε δύο σημεία. Στον τρόπο που ο σκηνοθέτης «ζωγραφίζει» πάνω στην οθόνη το γυναικείο πρόσωπο και στη νηφάλια καταγραφή ενός ολόκληρου χώρου-χωριού. Η εξέλιξη αυτής καθεαυτής της ιστορίας προσπαθεί να περάσει από απλά μονοπάτια (αυτό εγγράφεται στα θετικά της), παραπατάει όμως προς το τέλος όταν πατάει πάνω σε άχρηστα φλας μπακ και επίκληση της μνήμης των ηρώων. Στο ενδιάμεσο, θα το επαναλάβουμε, η ευαισθησία και η συγκίνηση (τετριμμένες, αλλά ουσιαστικές για την περίπτωση, λέξεις ) κάνουν ιδιαιτέρως αισθητή την παρουσία τους, με αποτέλεσμα το τελικό εξαγόμενο να μπορεί να χαρακτηριστεί «μεστό». Άλλωστε, ένα φιλμ το οποίο ανοίγει ένα δρόμο σε ένα αποκλεισμένο, «τυφλό» πεδίο, αξίζει της προσοχής μας μόνο και μόνο επειδή ξεπλένει τα μάτια. 

Αξιολόγηση: **1/2

Διαβάστε επίσης:

Ανδρέας Μικρούτσικος: «Επειδή το λέω, βγαίνουν και με απειλούν ότι θα με φάνε» (Video)

Τι αποκαλύπτει η Κίμπερλι Γκιλφόιλ στο βιβλίο της – Ο πάγκος αλλαντικών, η περίοδος της Victoria’s Secret και τα… βογγητά των κατηγορούμενων

Χέιλι Μπίμπερ για τις επιπλοκές στον τοκετό του γιου της – «Φοβήθηκα ότι θα πεθάνω»