Τίτλος ταινίας: Βερμίλιο, η νύφη του βουνού (Vermilio). Αργυρό λιοντάρι, Φεστιβάλ Βενετίας
Σύνοψη: Το Βερμίλιο είναι ένα ορεινό χωριό-πέρασμα στις ιταλικές Άλπεις. Μια πολυμελής  οικογένεια βλέπει με στωικότητα τον χρόνο να περνάει, τις εποχές να διαδέχονται η μιά την άλλη και τις ζωές όλων να αλλάζουν. Θάνατοι και γεννήσεις εναλλάσσονται, αποτυπώνοντας τις αντιθέσεις της μοίρας, με τον τρόπο παλιάς ιταλικής ταινίας.
Σκηνοθεσία: Λάουρα Ντελπέρο
Παίζουν: Μαρτίνα Σκρίτζι, Τζουζέπε ντε Ντομένικο, Τομάσο Ράνιο

Μοιάζει να έρχεται έρχεται από τα χρόνια του ιταλικού νεορεαλισμού, κάνοντας στάση στο σινεμά των Ταβιάνι. Το σημαντικότερο με το φιλμ της Λάουρας Ντελπέρο είναι ότι δεν αντιγράφει, δεν μιμείται λαμπρές στιγμές του ιταλικού σινεμά, αλλά τις ξαναδιαβάζει και τις ανανεώνει. Δανείζεται το περιβάλλον της ανέχειας από τον ιταλικό νεορεαλισμό και το μπολιάζει με τον τρόπο που  την κινηματογραφούν οι αδελφοί Ταβιάνι. Στη φτώχεια δεν αποδίδει πολιτικά χαρακτηριστικά, τουλάχιστον σε πρώτο πλάνο, αλλά την ορίζει σαν τερτίπι της μοίρας, απέναντι στην οποία το μόνο ανάχωμα το οποίο μπορεί να στήσει η ανθρώπινη ύπαρξη είναι η πίστη.

Να, άλλο ένα σημείο συνάντησης της Ντελπέρο με τους δημιουργούς του νεορεαλισμού, όπως και η μουσική αποδεικνύεται συνεπής στο ραντεβού με τους Ταβιάνι, διατηρώντας πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η ιστορία της ταινίας πλάθεται αργά, με την ίδια υπομονή, που επιδεικνύουν οι ήρωες της. Ο δάσκαλος-πατέρας (σαν ανεστραμμένη μορφή του «πατέρα αφέντη») είναι ο μικρός Χριστός μιας πολυμελούς οικογένειας, αλλά και μιας ολόκληρης επαρχιακής κοινότητας. Γύρω του κυριολεκτικοί και μεταφορικοί μαθητές του, καθώς προσπαθεί να τους αλλάξει το πεπρωμένο, μέσα από τη γνώση της μουσικής, αλλά και της φύσης που τους περιβάλλει. Η Ντελπέρο παρακολουθεί, σε παράλληλη εξέλιξη τις «Τέσσερις εποχές» του Βιβάλντι και τις μεταστροφές της ζωής, με ανάλογο τρόπο. Μπορεί η χρήση του συγκεκριμένου κομματιού να αποτελεί κοινοτοπία, αλλά τι άλλο θα μπορούσε να συστήσει ο δάσκαλος στους ανηλίκους, αλλά και ενηλίκους μαθητές του; Η φύση των ιταλικών Άλπεων, γύρω τους, ντύνεται και ξεντύνεται στο πέρασμα των εποχών, γίνεται η πραγματική νύφη – αν και δεν ξέρω πόσο εύστοχη είναι αυτή η προσθήκη στον τίτλο, ο οποίος στο πρωτότυπο περιορίζεται στο τοπωνύμιο. 

Πίσω από το βουνό, ο θάνατος μοιράζει προσκλητήρια, καθώς είμαστε στα 1944 και ο πόλεμος μαίνεται. Στην από ‘δω πλευρά δυό λιποτάκτες προσπαθούν να ξεφύγουν από τη μέγγενη του θανάτου και να ξανασυναντήσουν τη ζωή, μαζί με τους εναπομείναντες κατοίκους του χωριού. Όπως ακριβώς συμβαίνει στο νεορεαλισμό, με τους πρωταγωνιστές του να παλεύουν με τα απόνερα του πολέμου για την επιβίωση. Δεν τα καταφέρνουν τις περισσότερες φορές… Οι εναλλαγές της ζωής δε γνωρίζουν σύνορα, μοιάζουν με τις εποχικές μεταμφιέσεις της φύσης. 

Το μεγάλο «φρέσκο»  (παραδοσιακή τοιχογραφία ιταλικής προέλευσης), όπου ουσιαστικά ξετυλίγεται η γέννηση της Ιταλίας (αυτή είναι το νεογέννητο του τέλους), η Ντελπέρο το χρωματίζει δίχως βιασύνη, με την ίδια υπομονή, την οποία επιδεικνύει ο δάσκαλος. Η πλοκή του φιλμ ξετυλίγει το νήμα της σαν αρχαία Κλωθώ. Αργά -αργά, σα να μη συμβαίνει τίποτα, τα καθημερινά γεγονότα ενός χωριού αποκτούν μοιραία και διαχρονική διάσταση. Αυτοί οι μικροί βίοι αγίων, ασήμαντοι και απαρατήρητοι για τους πολλούς, γίνονται ο πηλός της μεταπολεμικής Ιταλίας, αφού διόλου τυχαία η γεωγραφία του έργου απλώνεται από τον βορρά των Άλπεων, στο σικελικό νότο, απ’ όπου κατάγεται ο πατέρας και όπου καταλήγει η μία από τις κόρες. Η σκηνοθέτης φωτίζει τα πρόσωπα σα να είναι ζωγραφικοί πίνακες, το φως απλώνει τη γλύκα επάνω τους, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές τους. Οι σκηνές με την αναχώρηση του πούλμαν, μεταφέροντας κατοίκους σε νέους τόπους, καινούριες ζωές, το άδειο κρεβάτι του τέλους, η ευθεία αντιπαραβολή του θανάτου με την ανάσταση, χαρίζουν τελικά την ελπίδα της νέας άνθισης της φύσης.  

Σε αυτό το λεπτοδουλεμένο υφαντό, η Ντελπέρο απλώνει το υφάδι της, ανακαλύπτοντας – με υπέροχο αισθητικά τρόπο – τις πραγματικά πάμπολλες αποχρώσεις του γκρίζου, σε φωτογραφικό τόνο, αλλά και της ίδιας της ζωής. Ό,τι συμβαίνει μοιάζει τόσο ήσυχο, τόσο καθημερινό, και όμως τόσο σημαντικό. 

Αυτό ακριβώς το γκρίζο αποτελεί τον πραγματικό πρωταγωνιστή του φιλμ, σηματοδοτώντας την ηθική υπόσταση των πράξεων, μακριά από το καλό και το κακό. Εδώ, σε απόσταση από τους γεννήτορες του νεορεαλισμού, αποφεύγει το κοντράστ του ασπρόμαυρου, όπως το έπρατταν ο Βισκόντι, ο Ροσελίνι, ο Ντε Σίκα,  η Ντελπέρο, τοποθετεί την ανθρώπινη ύπαρξη στο γκρίζο, κι αυτό είναι μια σημαντική διαφοροποίηση από τους δικούς της «δασκάλους». Επιμένοντας στο θρησκευτικό προσανατολισμό, με τη δύναμη που χαρίζει στους ανθρώπους, η Ντελπέρο αναγνωρίζει την αμαρτία σαν πράξη ανθρώπινης ανάγκης. Την ίδια στιγμή που τα άτομα παλεύουν για την υπομονή και την ανύψωση, διακριτικές αναφορές στην ψυχανάλυση (οι σεξουαλικές ανησυχίες των κοριτσιών, η ντουλάπα, κλασικό φροϊδικό σύμβολο, ο διάχυτος ερωτισμός ), στις αλλαγές του σώματος, στον έρωτα που αυτές προσκαλούν, συνθέτουν την ευπρόσδεκτη αδυναμία του ανθρώπου. Η λύτρωση είναι η μητέρα τροφός, με το γνωστό, λατινικής καταγωγής, «alma matter»  ( τη συμβολική αναφορά στην τροφή- γνώση, η οποία μοιάζει με μητέρα) να αποτελεί το λίκνο της νέας ζωής.

Αξιολογηση: ***1/2

Διαβάστε επίσης:

«Jaws @ 50: The Definitive Inside Story»: Ντοκιμαντέρ για την ταινία του Steven Spielberg που άλλαξε τον κινηματογράφο (photos/video)

Ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου επιστρέφει σε 4K και με νέα αφίσα (photo/video)

Michael B. Jordan: Η σχέση του με τα social media και η συμβουλή του Denzel Washington (photos/video)