Η επικοινωνία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον ισραηλινό ομόλογό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου και η διατύπωση της έκκλησης προς τον στρατηγικό σύμμαχό του «να αποκλιμακώσει την ένταση στη Μ. Ανατολή και να αφήσει να περάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα» δεν ήταν για τα μάτια του κόσμου. Εκκινούσε από μια ειλικρινή αγωνία για το ενδεχόμενο ολοσχερούς αντιστροφής- και καταστροφής! – του οικονομικού «success story», που είναι το βασικό ατού της κυβέρνησης, τουλάχιστον στα κοινωνικά στρώματα και στις επιχειρηματικές ελίτ που της είναι αφοσιωμένες. Όχι ότι θα ιδρώσει τ’ αυτί του «άρχοντα του πολεμικού τρόμου» στη Μέση Ανατολή, αλλά το ντόμινο παρενεργειών στην παγκόσμια, αλλά κυριότατα στην ευρωπαϊκή, οικονομία από τον εκτροχιασμό του πολεμικού τυχοδιωκτισμού του Νετανιάχου με την επίθεση στο Ιράν ίσως είναι το μόνο που μπορεί να κινητοποιήσει τις κυβερνήσεις να ασκήσουν πιέσεις να υποχωρήσει.

Φυσικά, οι περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ είναι προφανές ότι στην αναμέτρηση Ισραήλ –Ιράν είναι αναφανδόν στο πλευρό του πρώτου, ωστόσο καμιά κυβέρνηση, υποθέτουμε, δεν είναι διατεθειμένη να αυτοχειριαστεί πολιτικά από αφοσίωση στους στρατηγικούς συμμάχους της. Η περίπτωση της Ουκρανίας απέναντι στην επιτιθέμενη Ρωσία είναι πολύ διαφορετική από το Ισραήλ, και ταυτόχρονα όλες τις παρενέργειες του τριετούς και πλέον ουκρανικού πολέμου η ηγεσία της ΕΕ επέλεξε να τις μετατρέψει σε «πλεονέκτημα», με τη στροφή στην πολεμική οικονομία, από την οποία προσδοκά και αναπτυξιακά οφέλη.

Το ευάλωτο ελληνικό «θαύμα»

Επιστρέφοντας στην αγωνία Μητσοτάκη για τις οικονομικές παρενέργειες του πολέμου στη Μέση Ανατολή, ο υπόρρητος φόβος για το ελληνικό αναπτυξιακό «θαύμα» ακούει σε ένα όνομα: ΥΦΕΣΗ. Η τεράστια ευαλωτότητα της ελληνικής οικονομίας στους «εξωγενείς παράγοντες» αποδείχθηκε οδυνηρά στη δεκαετία της χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν μετατράπηκε σε μαύρο πρόβατο, αλλά και εξιλαστήριο θύμα της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά- αν και σε μικρότερη κλίμακα -επιβεβαιώθηκε δυο φορές στη διάρκεια της κυβέρνησης της ΝΔ: Πρώτα, στη διάρκεια της πανδημίας και των λοκντάουν το 2020, οπότε η Ελλάδα κατέγραψε μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις ΑΕΠ στην ΕΕ (-13,8% το δεύτερο τρίμηνο του 2020!). Κι έπειτα, αμέσως μετά την πανδημία, με την τεράστια κρίση στην
παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα που πυροδότησε την ανεξέλεγκτη πληθωριστική κρίση, η οποία ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ως γνωστόν, στη διάρκεια του 2022, η Ελλάδα έκανε το απόλυτο ρεκόρ αύξησης του πληθωρισμού πάνω από το 12%, δυο μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Κι αυτό το ανεπιθύμητο προβάδισμα το διατηρεί μέχρι σήμερα.

Ενεργειακός πληθωρισμός

Στον σκληρό πυρήνα της ελληνικής «υπερευαισθησίας» την τελευταία πενταετία βρέθηκε φυσικά το ενεργειακό και η μεγάλη εξάρτηση της χώρας από τα εισαγόμενα ενεργειακά αγαθά. Ετσι, στη διάρκεια του 2022, ο «ενεργειακός πληθωρισμός» στην Ελλάδα αυξήθηκε πάνω από 60%, έναντι 40% κατά μ.ο. στην ΕΕ, με το φυσικό αέριο να τριπλασιάζεται και τον τιμάριθμο του ηλεκτρισμού να εκτινάσσεται πάνω από 80%.

Μια νέα κρίση στις τιμές των ενεργειακών αγαθών είναι και πάλι η βασική -όχι η μόνη-πηγή
ανησυχίας από το ντόμινο παρενεργειών σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Μέσα σε ελάχιστες ώρες από την πρώτη ισραηλινή επίθεση στο Ιράν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου εκτοξεύτηκαν κατά 8% και, κύριος οίδε που θα πάνε από αύριο, Δευτέρα, με το άνοιγμα των διεθνών αγορών, μετά τα τέσσερα 24ωρα πολεμικής κλιμάκωσης.

Αλλά με δεδομένο ότι, πέρα από την ενεργειακή εξάρτηση, η βασική διαρθρωτική αδυναμία της ελληνικής οικονομίας είναι η τεράστια εξάρτησή της από εισαγόμενες πρώτες ύλες και άλλα παραγωγικά αγαθά, από την ομαλή λειτουργία των δικτύων μεταφοράς, ιδιαίτερα των θαλάσσιων, αλλά και από τα έσοδα του εισερχόμενου τουρισμού, η διατήρηση της πολεμικής έντασης στη Μ. Ανατολή καθιστά απόλυτα ρεαλιστικό το σενάριο ύφεσης στην Ελλάδα, σε κλίμακα πολύ μεγαλύτερη από άλλες χώρες της ΕΕ.

Η δυσοίωνη πρόβλεψη του Levy

Αυτό το σενάριο, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις των διεθνών οργανισμών (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ), της Κομισιόν, διεθνών τραπεζών και επενδυτικών οίκων για αναπτυξιακό «πρωταθλητισμό» της Ελλάδας, υποστηρίχθηκε μόλις τον περασμένο Μάρτιο από το Levy Institute of Bard College στη Νέα Υόρκη, που εδώ και πολλά χρόνια παρακολουθεί συστηματικά την εξέλιξη της ελληνικής κρίσης και τις μεταμνημονιακές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας.

Οι συντάκτες της έκθεσης για την Ελλάδα, ο πρώην υπουργός Οικονομίας επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (και πρώην πρόεδρος του Levy) , Δημήτρης Παπαδημητρίου, o Νικόλας Ροδουσάκης, o G.T. Yajima και o G. Zezza, πρόβαλαν ως βασικό σενάριο για το 2026 μείωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 1,3%, κάμψη της κατανάλωσης, εκτίναξη του εξωτερικού ελλείμματος και αναστροφή του πλεονάσματος στον κρατικό προϋπολογισμό σε έλλειμμα! Κι αυτό χωρίς καν να εισαχθούν στην εξίσωσή τους πιθανές «ανατροπές» στο διεθνές περιβάλλον, όπως η επίδραση του πολέμου των δασμών, που προς το παρόν είναι σε αναστολή, ή η κλιμάκωση της πολεμικής έντασης στη Μέση Ανατολή που είναι σε πλήρη εξέλιξη.

«Ενα αυξανόμενο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, σε συνδυασμό με έλλειμμα στον ιδιωτικό τομέα, συνιστούν αναμφίβολα το χειρότερο δυνατό σημείο εκκίνησης, εκτός εάν υπάρξουν δραστικές αλλαγές στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, που να αντιστρέψουν τόσο τα εξωτερικά όσο και τα ιδιωτικά αρνητικά ισοζύγια. Η Ελλάδα πρέπει να αναστρέψει τη βαθιά της εξάρτηση από τις εισαγωγές. Η αντικατάσταση των δημόσιων δαπανών που στηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα με έσοδα από πωλήσεις κρατικών περιουσιακών στοιχείων συνιστά συνταγή αποτυχίας. Ούτε οι υπερτιμημένες τιμές των ακινήτων ούτε η διεύρυνση του καταναλωτικού δανεισμού μπορούν να διατηρηθούν σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα», αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης. Τη δυσοίωνη πρόβλεψή τους για ύφεση το 2026 ο πόλεμος στη Μ. Ανατολή όχι μόνο την καθιστά ρεαλιστική, αλλά μπορεί και να την επισπεύδει.

Διαβάστε επίσης:

Μέση Ανατολή: «Από Τετάρτη θα αυξηθούν οι τιμές των καυσίμων», λένε οι πρατηριούχοι – Σαρωτικοί έλεγχοι και πρόστιμα έως 5.000.000 ευρώ για περιπτώσεις αισχροκέρδειας

Κρήτη: Φωτιά κοντά στις Γούβες – Μάχη με τις φλόγες και τους ισχυρούς ανέμους

Θεσσαλονίκη: Το Δημόσιο ρίχνει ευθύνες στον… αστυνομικό που τον ενημέρωσαν με καθυστέρηση ενός χρόνου ότι έχει καρκίνο