01.07.2025
16:16
Σε κόκκινο συναγερμό η Ευρώπη από το κύμα καύσωνα: Τι είναι ο θερμικός θόλος που φέρνει αφόρητη ζέστη - Η ανάρτηση Κολυδά
01.07.2025
16:16
Χτυπά 40άρια το θερμόμετρο στην Ευρώπη με τη Γηραιά Ήπειρο να ζει έναν από τους πιο ακραίους καύσωνες των τελευταίων ετών. Σε Ισπανία και Πορτογαλία η θερμοκρασία έφτασε τους 46 βαθμούς Κελσίου, ενώ η Ιταλία, η Γερμανία και η Βρετανία βιώνουν επίσης έντονα κύματα ζέστης.
Πίσω από αυτό το ακραίο φαινόμενο κρύβεται ο λεγόμενος «θερμικός θόλος» (heat dome).
— Peter Dynes (@PGDynes) July 1, 2025
Πρόκειται για μια περιοχή υψηλής πίεσης που παραμένει «καρφωμένη» πάνω από μια χώρα ή περιοχή για ημέρες ή εβδομάδες, παγιδεύοντας τον ζεστό αέρα όπως το καπάκι μιας κατσαρόλας.
Έτσι, η θερμότητα αυξάνεται συνεχώς, ξηραίνοντας το έδαφος και ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο τη θερμοκρασία, όπως εξηγεί σε ανάρτησή του ο μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς.
Αναλυτικά η ανάρτηση Κολυδά
Τα τελευταία χρόνια, κυρίως τους θερινούς μήνες, ακούμε όλο και συχνότερα τον όρο #θερμικός_θόλος στα μέσα ενημέρωσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η φράση αυτή, που προέρχεται από τον αγγλικό όρο #heat_dome, έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής, όχι απαραίτητα επειδή περιγράφει ένα καινούργιο φαινόμενο, αλλά επειδή λειτουργεί ως ελκυστικός τίτλος για τον αναγνώστη ή τον τηλεθεατή. Ωστόσο, πίσω από τη «μόδα» του όρου, υπάρχει μια πραγματική μετεωρολογική κατάσταση, την οποία γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες. Ο θερμικός θόλος είναι μια κατάσταση στην οποία ένα ισχυρό και στάσιμο βαρομετρικό υψηλό εγκλωβίζει θερμές αέριες μάζες κοντά στην επιφάνεια της Γης, λειτουργώντας σαν καπάκι. Η ατμόσφαιρα σε τέτοιες περιπτώσεις δεν κυκλοφορεί επαρκώς, και η ζέστη παγιδεύεται στις χαμηλότερες στιβάδες, χωρίς να διαφεύγει. Έτσι, παρατηρείται συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας, ιδίως όταν υπάρχει και η παράλληλη μεταφορά θερμών αερίων μαζών από περιοχές όπως η Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη. Οι θερμοκρασίες σήμερα αλλά και το επόμενο τριήμερο στη δυτική Ευρώπη θα φτάνουν τους 36 με 39 βαθμούς, με αυξημένη υγρασία και απουσία ισχυρού πεδίου ανέμων. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Στην Ελλάδα και σε άλλες μεσογειακές χώρες, η παρουσία σταθερών αντικυκλώνων το καλοκαίρι είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό και επαναλαμβανόμενο γεγονός. Οι παλιοί μετεωρολόγοι και γεωργοί γνώριζαν καλά τις επιδράσεις αυτής της στασιμότητας, χωρίς όμως να χρησιμοποιούν τον όρο «θερμικός θόλος».
Παλαιότερα, μιλούσαμε απλώς για ισχυρά αντικυκλωνικά πεδία ή περίοδους καύσωνα λόγω εισβολής θερμών αερίων μαζών από την Αφρική.Η έντονη χρήση του όρου σήμερα οφείλεται κυρίως στην επιθυμία των μέσων να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού με έναν καινούργιο και πιο δραματικό όρο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διευκρινίζεται ότι το φαινόμενο δεν είναι νέο και ίσως αυτό που έχει αλλάξει είναι η ένταση και η διάρκεια τέτοιων επεισοδίων τα οποία περιγράφουμε δημόσια. Συμπερασματικά, ο θερμικός θόλος είναι ένα παλιό, γνωστό μετεωρολογικό φαινόμενο που σήμερα επαναπροσδιορίζεται επικοινωνιακά. Αν και δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, η κατανόηση του ρόλου του στην αύξηση των θερμοκρασιών είναι χρήσιμη, ιδιαίτερα καθώς οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών γίνονται ολοένα και πιο έντονες».
Γερμανία: Η πιο ζεστή ημέρα μέχρι στιγμης η Τρίτη 01/07
Την πιο ζεστή μέρα του έτους μέχρι τώρα διανύει σήμερα η Γερμανία, με θερμοκρασίες που φθάνουν έως και τους 38 βαθμούς Κελσίου στα δυτικά και στα νοτιοδυτικά της χώρας. Η αυριανή μέρα αναμένεται μάλιστα ακόμη πιο ζεστή.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Μετεωρολογική Υπηρεσία, ειδικά στην περιοχή του Ρήνου η θερμοκρασία αναμένεται σήμερα να φθάσει τους 36-38 βαθμούς Κελσίου. Στην υπόλοιπη χώρα οι μέγιστες θερμοκρασίες εκτιμάται ότι θα περιοριστούν μεταξύ 30 και 35 βαθμών και μόνο στα παράλια και στα ορεινά αναμένονται θερμοκρασίες κάτω των 30 βαθμών. Οι μετεωρολόγοι προειδοποιούν επίσης για υψηλά επίπεδα υγρασίας τη νύχτα, ενώ οι ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας έχουν κηρυχθεί στο υψηλότερο επίπεδο κινδύνου για δασικές πυρκαγιές, καθώς αναμένονται θυελλώδεις άνεμοι και τοπικά ακόμη και τυφώνες.
Η κορύφωση του καύσωνα ωστόσο αναμένεται αύριο, με την Μετεωρολογική Υπηρεσία να προβλέπει μέγιστες θερμοκρασίες μεταξύ 34 και 38 βαθμών. Ανεξάρτητοι μετεωρολόγοι δεν αποκλείουν ακόμη και το ενδεχόμενο να καταρριφθεί το ρεκόρ όλων των εποχών για την Γερμανία, οι 41,2 βαθμοί που καταγράφηκαν τον Ιούλιο του 2019 στην Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.
Οι κατά τόπους αρχές λαμβάνουν ειδικά μέτρα για τον καύσωνα, ανοίγοντας κλιματιζόμενες αίθουσες για τους πολίτες και καλώντας τις ευπαθείς ομάδες να παραμείνουν σε κλειστούς και δροσερούς χώρους. Ειδικοί προειδοποιούν να αποφεύγεται η σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, ενώ τα περισσότερα σχολεία περιορίζουν τις ώρες διδασκαλίας ώστε τα παιδιά να επιστρέφουν στο σπίτι πριν από τις θερμές ώρες της ημέρας».
Κορυφώνεται ο καύσωνας στη Γαλλία, κλείνει η κορυφή του Πύργου του Άιφελ για τους τουρίστες
Ο καύσωνας που πλήττει τη Γαλλία φτάνει την Τρίτη στην κορύφωσή του, ενώ η θερμοκρασία στην Πορτογαλία και την Ισπανία αναμένεται να σημειώσει μικρή πτώση, καθώς η νότια Ευρώπη επηρεάζεται από ένα κύμα ζέστης που συνήθως δεν παρατηρείται τόσο νωρίς το καλοκαίρι.
Το Παρίσι έχει τεθεί σήμερα σε κόκκινο συναγερμό – τον πιο υψηλό. Η προηγούμενη φορά που είχε κηρυχθεί ο ύψιστος συναγερμός στη γαλλική πρωτεύουσα ήταν πριν πέντε χρόνια, από τις 7 ως τις 12 Αυγούστου του 2020.
Λόγω των ακραίων θερμοκρασιών έχουν επιβληθεί αυστηροί περιορισμοί στην κίνηση των αυτοκινήτων, ενώ η κορυφή του Πύργου του Άιφελ θα παραμείνει κλειστή για τους τουρίστες ως την Τετάρτη.
Συνολικά 16 από τα 96 γαλλικά μητροπολιτικά διαμερίσματα, δηλαδή οι περιοχές που συνορεύουν με την πρωτεύουσα και άλλες που βρίσκονται κυρίως νοτιοδυτικά της πόλης, βρίσκονται σε κόκκινο συναγερμό την Τρίτη, με τη θερμοκρασία να αναμένεται να φτάσει ως τους 41° Κελσίου.
Ο κόκκινος συναγερμός για καύσωνα είναι το υψηλότερο επίπεδο υγειονομικού συναγερμού στη Γαλλία (μετά το κίτρινο και το πορτοκαλί) και επιτρέπει στις αρχές να ενεργήσουν και να περιορίσουν ορισμένες δραστηριότητες. Αντιστοιχεί σε έναν ακραίο καύσωνα, σπάνιο για τη διάρκειά του, την έντασή του, το γεωγραφικό εύρος του, ο οποίος έχει σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του συνόλου του πληθυσμού.
Γενική σύσταση προς όλους: «μην βγαίνετε έξω τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας (11:00 με 14:00) και προσπαθήστε να βρίσκεστε σε ένα δροσερό ή κλιματιζόμενο περιβάλλον δύο με τρεις ώρες την ημέρα».
Αφού βίωσε χθες την πιο ζεστή νύχτα και μέρα που έχει καταγραφεί ποτέ για τον μήνα Ιούνιο, η Γαλλία θα πρέπει να αναμένει «την κορύφωση αυτού του επεισοδίου» με πολύ υψηλές θερμοκρασίες την Τρίτη, προειδοποίησε ο Αντριέν Βαρνάν, μετεωρολόγος της Météo-France.
Μόνο στις περιοχές που βρίσκονται κοντά στη Μάγχη και τα βελγικά σύνορα η θερμοκρασία θα διατηρηθεί κάτω από τους 34° Κελσίου.
Περίπου 1.350 δημόσια σχολεία, σε σύνολο 45.000, αναμένεται να αναστείλουν μερικώς ή πλήρως τη λειτουργία τους σήμερα, διπλάσιος αριθμός σε σχέση με χθες, σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Παιδείας.
Αυτό το 50ο κύμα καύσωνα που καταγράφεται από το 1947, το 33ο του 20ου αιώνα, αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή, η οποία αυξάνει την ένταση και τη συχνότητα των καυσώνων.
Αιτία του καύσωνα αυτού: ένας μεγάλος και ισχυρός αντικυκλώνας που σχηματίζει ένα είδος καλύμματος το οποίο παγιδεύει τον αέρα στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
Στο μεταξύ στην Πορτογαλία παρατηρείται σήμερα μικρή πτώση της θερμοκρασίας: έπειτα από δύο ημέρες κόκκινου συναγερμού σε αρκετές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Λισαβόνας, ο συναγερμός υποβαθμίστηκε σε πορτοκαλί επίπεδο και αφορά μόνο οκτώ περιοχές που βρίσκονται πιο μακριά από τις ακτές.
Ωστόσο η θερμοκρασία θα πλησιάσει τους 40° Κελσίου στο Καστέλο Μπράνκο, στην κεντρική Πορτογαλία, στη Μπέζα και την Εβόρα, στα νότια, ενώ στη Λισαβόνα αναμένεται να φτάσει τους 34° Κελσίου.
Και στην Ισπανία, όπου η θερμοκρασία έφτασε τους 46° Κελσίου το Σάββατο, ρεκόρ για τον Ιούνιο, αναμένεται μικρή πτώση της θερμοκρασίας σε ορισμένες περιοχές της χώρας, σύμφωνα με την εθνική μετεωρολογική υπηρεσία (AEMET).
Παρά ταύτα στα κεντρικά και νότια της χώρας η θερμοκρασία θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και σε κάποιες περιοχές, όπως η Σεβίλλη θα ξεπεράσει τους 40° Κελσίου.
Εν τω μεταξύ, οι ισπανικές αρχές ερευνούν τον θάνατο το σαββατοκύριακο μιας εργαζόμενης στις υπηρεσίες καθαριότητας της Βαρκελώνης, ο οποίος πιθανόν να προκλήθηκε από τον καύσωνα που πλήττει τη χώρα, ανακοίνωσε αργά χθες το βράδυ το δημοτικό συμβούλιο της ισπανικής πόλης.
Δίο νεκροί στην Ιταλία από τον καύσωνα
Δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Ιταλία, καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν.
Ένας 47χρονος πέθανε στην Μπολόνια ενώ εργαζόταν σε εργοτάξιο, γεγονός που ώθησε τα ιταλικά συνδικάτα Cgil Bologna και Fillea-Cgil να ζητήσουν την εφαρμογή μέτρων «για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που σχετίζονται με την έκθεση στη θερμότητα», καθώς «η κλιματική κρίση έχει σαφώς επιδεινώσει τις συνθήκες όσων εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους καθημερινά».
Στην Μπαρντονέκια, ένα τουριστικό θέρετρο δυτικά του Τορίνο, ένας 70χρονος πνίγηκε μετά από ξαφνικές πλημμύρες που έπληξαν την περιοχή. Σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, ο άνδρας παρασύρθηκε από τα νερά αφού βγήκε από το αυτοκίνητό του.
Διακόπηκαν τα τρένα ανάμεσα σε Παρίσι και Μιλάνο λόγω πλημμυρών
Η Ιταλία πλήττεται επίσης από σφοδρές καταιγίδες εκτός από το κύμα καύσωνα.
Η σιδηροδρομική κυκλοφορία ανάμεσα στο Παρίσι και το Μιλάνο διακόπηκε για «τουλάχιστον μερικές ημέρες», ανακοίνωσε σήμερα το πρωί η εταιρεία των γαλλικών σιδηροδρόμων SNCF, μετά τις σφοδρές καταιγίδες που σημειώθηκαν την Δευτέρα, γύρω από τη Μοντάν στη κοιλάδα της Μοριέν στη Σαβοΐα.
Διεξάγονται επιχειρήσεις καθαρισμού των σιδηροτροχιών ενώ η SNCF εκφράζει την ελπίδα ότι δεν θα υπάρχουν ζημιές στις σιδηρογραμμές, κάτι που θα παρέτεινε τη διακοπή της κυκλοφορίας.
Τα σιδηροδρομικά δρομολόγια διακόπηκαν από τις 17:00 χθες, Δευτέρα, έπειτα από σφοδρές καταιγίδες οι οποίες ξέσπασαν μετά τον καύσωνα και προκάλεσαν σημαντικές κατολισθήσεις λάσπης, που κάλυψε τις σιδηρογραμμές στο σιδηροδρομικό σταθμό της Μοντάν, της τελευταίας πόλης που εξυπηρετείται από το σιδηρόδρομο πριν από τα ιταλικά σύνορα.
Η SNCF πραγματοποιεί τρία δρομολόγια μετ’ επιστροφής την ημέρα ανάμεσα στο Μιλάνο και το Παρίσι.
Οι δύο πόλεις συνδέονται επίσης από την ιταλική εταιρεία Trenitalia, η οποία χρησιμοποιεί τις ίδιες σιδηρογραμμές με τη γαλλική εταιρεία.
Οι καταιγίδες προκάλεσαν ιστορικών διαστάσεων πλημμύρα ενός χειμάρρου στην αλπική κοιλάδα της Μοριέν. Ωστόσο μέχρι χθες, Δευτέρα, το βράδυ δεν είχαν υπάρξει θύματα, σύμφωνα με τη νομαρχία της Σαβοΐας.
Επιχειρήσεις καθαρισμού διεξάγονται από σήμερα το πρωί στις τρεις κοινότητες που επλήγησαν ιδιαίτερα (Φουρνό, Μοντάν, Σεν-Κολομπάν-ντε-Βιγιάρ) από την πρωτοφανή πλημμύρα που σημειώθηκε στο χείμαρρο Σαρμέ. Γύρω στα εκατό υπόγεια πλημμύρισαν σε κατοικίες, εμπορικά καταστήματα και δημόσια κτίρια.
Ακραίος καύσωνας από τη μια, πλημμύρες από την άλλη, η κλιματική αλλαγή δηλώνει δυναμικά την παρουσία της.
Διαβάστε επίσης:
Συγκρούσεις με την αστυνομία και οδοφράγματα στην Κωνσταντινούπολη σε διαδήλωση κατά γελοιογραφίας
Οι πρώτοι Αμερικανοί ακαδημαϊκοί «πρόσφυγες» έφτασαν στη Γαλλία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
