Αφιερωμένη στη μνήμη του Βασίλη Παπαβασιλείου, που μας άφησε πρόσφατα, είναι η παράσταση του Γιάννου Περλέγκα «Κατσούρμπος» του Γεωργίου Χορτάτση (1545-1610). Η αναγεννησιακή αυτή κωμωδία είναι γραμμένη σε δεκαπεντασύλλαβο ιαμβικό στίχο (κάπου ανάμεσα στο 1580 και το 1600), θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του κρητικού θεάτρου εκείνης της εποχής και ανήκει στην παράδοση των έργων της λόγιας ιταλικής κωμωδίας (κομέντια ερουντίτα), που αποτελείται από πρόλογο και πέντε πράξεις.

Ο Χορτάτσης δανείζεται πολλά στοιχεία και χαρακτήρες της κομέντια ντελ άρτε, όπως προξενήτρες, ρουφιάνες, άτακτες υπηρέτριες, μεθυσμένους, κοιλιόδουλους δούλους, μικροαπατεώνες, φαφλατάδες στρατιωτικούς κ.ά.

Το έργο, που απευθυνόταν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, καθώς η ιδιαίτερη γλώσσα του απαιτούσε ευρύτερη μόρφωση, διαδραματίζεται στον Χάνδακα (Ηράκλειο Κρήτης) στη διάρκεια μιας μέρας, με κύρια πρόσωπα ένα ερωτευμένο ζευγάρι νέων (Μιχάλης Τιχόπουλος και Ανθή Ευστρατιάδου) που η ψυχομάνα της κοπέλας (Γιάννος Περλέγκας) γίνεται εμπόδιο στον γάμο τους, αφού θέλει να την παντρέψει με τον πλούσιο γερο-Αρμένη (Χρήστος Σαπουντζής) για να κερδίσει χρήματα.

Ωστόσο οι αστείες καταστάσεις δεν προκύπτουν από την υπόθεση, αλλά οφείλονται στα κωμικά ευρήματα, τους τύπους, τη γρήγορη δράση και τη ρέουσα γλώσσα. Και ύστερα από ίντριγκες και ξεκαρδιστικές παρεξηγήσεις, ο συγγραφέας επιφυλάσσει στο κοινό ένα γενναίο Happy End.

Βέβαια το ανέβασμα ενός τέτοιου έργου είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Κυρίως γιατί διαχειρίζεται ήθη και συμπεριφορές που δεν έχουν καμία σχέση με την εποχή μας. Και χρειαζόταν μεγαλύτερη προσοχή στη διασκευή και τη δραματουργία του.

Αρχικά το κείμενο – που πέρα από την κρητική διάλεκτο περιέχει τη μείξη ιταλικών/λατινικών γλωσσικών στοιχείων και άπειρες άγνωστες λέξεις, όπως αφιδάρομαι (εμπιστεύομαι), ψη (ψυχή), σκριμίδα (ξιφασκία) κ.ά. – δυσκόλεψε, για να μην πω ενόχλησε, τους θεατές, που προσπαθούσαν να το κατανοήσουν. Κατ’ επέκταση το κωμικό στοιχείο εξοβελίστηκε.

Έπειτα, η φλύαρη κινησιολογία των ακροβατών (σε συνεργασία με το σχήμα «Κι όμως κινείται» και τη Χριστίνα Σουγιουλτζή), ως τρόπος ανάδειξης της επιρροής της κομέντια ντελ άρτε, δημιούργησε απλώς μια ζαλιστική ατμόσφαιρα και απέτυχε να ενταχθεί στο έργο.

Από την άλλη, ο Κρητικός αφηγητής από τον Δημήτρη «Χαΐνη» Αποστολάκη – ρόλος που προστέθηκε από τον σκηνοθέτη – παρεμβαίνει κάθε τόσο με τις εκλαϊκευτικού χαρακτήρα παρλάτες του, οι οποίες, ωστόσο, διαταράσσουν τον ρυθμό της παράστασης.

Τέλος, τα κοστούμια δεν φέρουν κανένα στίγμα και μοιάζουν με τυχαίες ενδυματολογικές επιλογές, ενώ ακόμη και η ενδιαφέρουσα μουσική και οι καλές ερμηνευτικές επιδόσεις των περισσότερων ηθοποιών (Ανθή Ευστρατιάδου, Μιχάλης Τιτόπουλος, Χρήστος Σαπουντζής, Γιάννος Περλέγκας), δεν καταφέρνουν να σώσουν το άστοχο αυτό εγχείρημα.

Κατ’ επέκταση πολύ σύντομα το ενδιαφέρον των θεατών εξανεμίζεται. Κρίμα γιατί χάθηκε η ευκαιρία να απολαύσουμε ένα από τα σημαντικά πρώιμα έργα της νεοελληνικής δραματουργίας, που σπάνια παρουσιάζονται στη σκηνή.

Διαβάστε επίσης:

«Hotel Amour»: Το νέο μιούζικαλ των Γεράσιμου Ευαγγελάτου και Θέμη Καραμουρατίδη στο θέατρο Ακροπόλ – Σε σκηνοθεσία Σμαράγδας Καρύδη (Video/Photos)

«Στο Τσακ» της Δήμητρας Παπαδοπούλου στο θέατρο Αλέκος Αλεξανδράκης – Η ξεκαρδιστική κωμωδία επιστρέφει

Το Φεστιβάλ Ακροναυπλίας επιστρέφει – Η βαθιά σύνδεση του Ναυπλίου με την ελληνική ιστορία και τις τέχνες