Σε μια από τις πιο ριζοσπαστικές ανατροπές της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ στη σύγχρονη εποχή, ο Ντόναλντ Τραμπ επιβάλλει υψηλούς δασμούς σχεδόν σε κάθε χώρα του πλανήτη. Η στρατηγική του προκαλεί σοβαρές αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία, φέρνοντας στο προσκήνιο ερωτήματα για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο, την αμερικανική οικονομία και τη γεωπολιτική ισορροπία, σύμφωνα με ανάλυση του CNN για την εμπορική πολιτική του Αμερικανού προέδρου.

Μέσα σε μόλις έξι μήνες, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο εμπόριο και έχει ανατρέψει έναν αιώνα ιστορικών προηγουμένων.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε την Πέμπτη υψηλότερους δασμούς — ξανά — σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου. Ακόμα κι αν οι δασμοί ορισμένων χωρών ήταν χαμηλότεροι απ’ όσο φοβόντουσαν, σχεδόν όλα τα αγαθά που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν πλέον σημαντικά υψηλότερη φορολογία σε σύγκριση με όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο.

Το νέο εμπορικό καθεστώς θα επιβάλλει τους υψηλότερους δασμούς που έχουν τεθεί από τις ΗΠΑ από το 1933, κατά την εποχή του νόμου Smoot-Hawley — ένας δασμολογικός νόμος που συνέβαλε στην επιδείνωση της Μεγάλης Ύφεσης.

Οι κίνδυνοι στην αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία

Οι υψηλότεροι δασμοί απειλούν να διαταράξουν ξανά την παγκόσμια οικονομία. Παρά τις μέχρι τώρα ηπιότερες του αναμενομένου επιπτώσεις στο εσωτερικό, υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι οι δασμοί του Τραμπ — αργά — αναζωπυρώνουν τον πληθωρισμό και επιβραδύνουν την οικονομία των ΗΠΑ.

Αυτός είναι ο λόγος που οι ηγέτες των ανεπτυγμένων χωρών, για δεκαετίες, μείωναν σταδιακά τους δασμούς και αγκάλιαζαν την παγκοσμιοποίηση — ενέργειες που τροφοδότησαν την οικονομία των υπηρεσιών, στηριζόμενη σε μεγάλες τεχνολογικές και χρηματοοικονομικές εταιρείες, αλλά συνέβαλαν και στη μεταφορά εργοστασίων και θέσεων εργασίας μεταποίησης στο εξωτερικό.

Πέρυσι, οι εισαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετώπισαν έναν αποτελεσματικό δασμό ύψους 1,2%, έναν χαμηλό φόρο που είχε μειωθεί σταδιακά επί πολλές δεκαετίες. Η πτώση των δασμών ώθησε εν μέρει τις αμερικανικές εταιρείες να κατασκευάζουν τα προϊόντα τους σε χώρες με χαμηλότερο εργατικό κόστος — και να τα επανεισάγουν στις ΗΠΑ πληρώνοντας σχετικά μικρή φορολογική επιβάρυνση.

Αλλά αυτό το ποσοστό αναμένεται να εκτιναχθεί πάνω από το 18% όταν τεθούν σε ισχύ οι νέοι δασμοί του Τραμπ στις 7 Αυγούστου, σύμφωνα με το Budget Lab του Γέιλ. Οι φόροι αυτοί θα επιβαρύνουν εξαγωγείς, εισαγωγείς και λιανοπωλητές, αλλά οι οικονομολόγοι αναμένουν ευρέως ότι οι καταναλωτές θα επωμιστούν μέρος του κόστους μέσω υψηλότερων τιμών.

Εταιρείες που επί δεκαετίες βασίζονταν στην υπερπόντια παραγωγή για να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους και να διατηρούν χαμηλές τιμές καταναλωτή έχουν δηλώσει τεράστια ποσά σε δασμούς τους τελευταίους μήνες. Η Apple δήλωσε την Πέμπτη ότι κατέβαλε $800 εκατ. σε δασμούς το προηγούμενο τρίμηνο και αναμένει να καταβάλει $1,1 δισ. αυτό το τρίμηνο. Κατασκευαστές αυτοκινήτων, όπως η GM, η Stellantis και η Volkswagen, ανέφεραν επίσης κόστος δασμών άνω του $1 δισ. το τελευταίο τρίμηνο.

Πολλοί μεγάλοι λιανοπωλητές, όπως η Walmart και η Target, δήλωσαν πρόσφατα ότι δεν θα μπορέσουν να απορροφήσουν πλήρως το κόστος των δασμών και θα αυξήσουν τις τιμές για τους πελάτες τους.

Οι δασμοί του Τραμπ είναι αντιδημοφιλείς στις δημοσκοπήσεις και οι επιχειρήσεις τους πολεμούν. Όμως ο Λευκός Οίκος έχει σαφώς θετική άποψη για τη μη συμβατική στρατηγική του.

Κοντά σε ιστορικά υψηλά οι μετοχές

Παρά την αρνητική αντίδραση της Wall Street την Παρασκευή, οι μετοχές παραμένουν κοντά σε ιστορικά υψηλά. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των ΗΠΑ, ο ευρύτερος δείκτης της οικονομίας, σημείωσε απότομη ανάκαμψη το δεύτερο τρίμηνο σύμφωνα με ορισμένα μέτρα. Η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική και ο πληθωρισμός παραμένει σε σχετικά φυσιολογικά επίπεδα.

Αυτό έχει δώσει στην κυβέρνηση Τραμπ την αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να επιβάλλει δασμούς σε όλο τον κόσμο για να επιτύχει τους πολυεπίπεδους στόχους της: αύξηση εσόδων, αναβίωση της αμερικανικής βιομηχανίας, άσκηση μέγιστης πολιτικής πίεσης και αποκατάσταση της εμπορικής ισορροπίας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και υπόλοιπου κόσμου.

Οι δασμοί έχουν επιτύχει σε αρκετούς από αυτούς τους τομείς: Το Υπουργείο Οικονομικών αναφέρει περίπου $150 δισ. σε έσοδα από δασμούς από τότε που ανέλαβε ο Τραμπ, ποσό σημαντικά αυξημένο σε σχέση με προηγούμενα έτη. Πολλές αμερικανικές βιομηχανίες έχουν ανακοινώσει σημαντικές δεσμεύσεις για κατασκευή νέων εργοστασίων στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ έχει χρησιμοποιήσει την απειλή δασμών για να επιβάλει τη βούλησή του σε πολλές χώρες, ώστε να διαπραγματευτούν από ειρηνευτικές συμφωνίες έως μειώσεις φόρων. Και το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ μειώθηκε προσωρινά νωρίτερα φέτος.

Οι επιφυλάξεις για τη δασμολογική πολιτική του Τραμπ

Ωστόσο, καθεμία από αυτές τις επιτυχίες συνοδεύεται από σημαντικές επιφυλάξεις, γράφει το CNN.

Τα έσοδα από δασμούς προέρχονται από φόρους στους Αμερικανούς εισαγωγείς, όχι από ξένες χώρες όπως συχνά ισχυρίζεται ο Τραμπ. Πολλές από τις ανακοινώσεις για εργοστάσια ήταν ήδη σε εξέλιξη ή απέχουν χρόνια από την υλοποίησή τους και — δεδομένου ότι υπάρχουν περίπου 400.000 κενές θέσεις εργασίας στον τομέα της μεταποίησης — δεν είναι σαφές από πού θα προέλθει το απαραίτητο εργατικό δυναμικό. Οι απειλές του Τραμπ για δασμούς δεν αποδίδουν πάντα και μερικές φορές τιμωρούν τους Αμερικανούς καταναλωτές, οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν υψηλότερες τιμές. Και το εμπορικό έλλειμμα, αφού οι χώρες εξάντλησαν τα αποθέματα πριν την επιβολή των δασμών, διευρύνεται και πάλι.

Δεν είναι σαφές πώς θα δει η ιστορία αυτή τη στιγμή. Το μεγάλο εμπορικό πείραμα του Τραμπ, μέχρι στιγμής, είχε καλύτερα αποτελέσματα απ’ ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι. Όμως οι οικονομολόγοι συνεχίζουν να φοβούνται ένα καθυστερημένο σοκ που θα μπορούσε να πλήξει την παγκόσμια οικονομία και να υποβαθμίσει τη θέση της Αμερικής στον κόσμο, καταλήγει το CNN στην ανάλυσή του.

Διαβάστε επίσης:

Eurostat: Νέο άλμα για τον πληθωρισμό στην Ελλάδα – Ανέβηκε στο 3,7% τον Ιούλιο

Στο «σφυρί» βγαζει η ΑΑΔΕ διαμερίσματα, καταστήματα, αποθήκες και οικόπεδα

Κύμα «εξόδου» παρά τις χαμηλές συντάξεις λόγω επικείμενης αύξησης στα όρια ηλικίας