Τίτλος ταινίας: « Η ετυμηγορία»

Σύνοψη: Ένας χρεωκοπημένος επαγγελματικά δικηγόρος, ψάχνει από κάπου να πιαστεί και αναλαμβάνει την υπόθεση μιας ιατρικής αμέλειας. Τελικά,όμως, παθιάζεται με την υπόθεση.

Σκηνοθεσία: Σίντνεϊ Λιούμετ

Παίζουν: Πολ Νιούμαν, Σαρλότ Ράμπλινγκ

Άλλη μία εβδομάδα που θα προσπεράσουμε τις μάλλον αδιάφορες νέες κυκλοφορίες και θα σταθούμε μπροστά σε ένα φιλμ, το οποίο στο πέρασμα του χρόνου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «κλασικό». Είναι, όμως; Όταν ξαναβλέπεις μια ταινία μετά από τέσσερις δεκαετίες, έχεις την ευκαιρία να την επαναξιολογήσεις, να την τοποθετήσεις μπροστά στην  ιερά εξέταση του χρόνου, εντέλει να την ξαναζυγίσεις και τώρα τα σταθμά να είναι μεγαλύτερης ακρίβειας.

Πριν πολλά έτη, λοιπόν, «Η ετυμηγορία» του Σίντνεϊ Λιούμετ φάνταζε σαν το βασίλειο των κλισέ. Αυτών από τα οποία βρίθει το χολιγουντιανό σινεμά, αλλά τώρα βρίσκεις ότι στα χέρια του Σίντνεϊ Λιούμετ, φαντάζουν διαφορετικά από τις συνηθισμένες περιπτώσεις. Ένας αλκοολικός, καταφρονεμένος δικηγόρος, ένας μαύρος γιατρός χωρίς ειδικότητα και ο οποίος κατηγορείται για ιατρική αμέλεια, μια προσεκτικά επιλεγμένη, σε φυσιογνωμικό επίπεδο, ομάδα ενόρκων, μια μοιραία γυναίκα, ένας κακός δικαστής κι ένας ανάλογα κακός δικηγόρους, δεν ολοκληρώνουν ήδη μια πλήρη απεικόνιση της « κλισαδούρας»;

Κατ’ αρχάς, το φιλμ αποτελεί ένα τυπικό δικαστικό δράμα, ωστόσο αποτελεί ένα από τα πρώτα και άρτια δείγματα του είδους. Από αυτήν την άποψη, όταν συναντάς σήμερα τις εικόνες του, δεν μπορείς εύκολα να τις τοποθετήσεις στο χρονικό τους πλαίσιο. Έχουν περάσει από μπροστά σου δεκάδες παρόμοια έργα, κάτι που κάνει την «Ετυμηγορία» να φαντάζει «μια από τα ίδια». Σίγουρα όμως, προηγείται χρονικά των περισσότερων από αυτά. Στη συνέχεια, καταγράφουμε κάποιες διακριτές διαφορές. Πρώτον τον τρόπο που ο Λιούμετ σκηνοθετεί τον Πολ Νιούμαν ως σιωπηλή φιγούρα. Δεν είναι εύκολο, αλλά κρίνεται απαραίτητο στην περίπτωση του τζογαδόρου πρωταγωνιστή.

«Η Ετυμηγορία», πίσω από τα κλισέ είναι ένα έργο περιπλάνησης, στους διαδρόμους της μοναξιάς. Σε μπαρ, σε δωμάτια ξενοδοχείου, σε παιδικούς σταθμούς, σε κρύους, χιονισμένους δρόμους. Ο Λιούμετ κάνει μια δουλειά για τα εξαφανισμένα πρόσωπα, γι’ αυτούς που έχασαν τον δρόμο και θέλουν να ξαναμπούν στη λεωφόρο, γι’ αυτούς που θέλουν να κερδίσουν μια κοινωνία που τους σπρώχνει στην έξοδο. Για τον λόγο αυτόν στρώνονται στο τραπέζι του τζόγου και δε λεν να ξεκολλήσουν, αν δεν εκδικηθούν. Δεν είναι η αμερικανική «δεύτερη ευκαιρία», που οδηγεί τα βήματά τους. Ακόμη και σε τούτο το δύσκολο παιχνίδι με τη ζωή παίζουν για τη χαρά του τζόγου. 

Όλος αυτός ο συνεχής τζόγος, της οικονομίας, της νομικής, της ιατρικής, είναι το ίδιο το παίγνιο του αμερικανικού κινηματογράφου. Ο Λιούμετ το έχει παίξει με επιτυχία από μέσα, ξέρει όμως και να το υπονομεύει (κάτι τέτοιο δεν κάνει και στη «Σκυλίσια μέρα», με τον Αλ Πατσίνο, αυτό δεν σχολιάζει;). Για να απομακρυνθεί από το βασίλειο των κλισέ, επιμένει στην κρυφή τελετουργία των χειρονομιών. Αν προσέξουμε καλά, η κάμερα έχει το τρόπο να εστιάζει με νόημα στα δάχτυλα και στις κινήσεις. Από τη σκηνή που ο Νιούμαν παίζει φλίπερ, στο πονηρό κλείσιμο του ματιού της Σαρλότ Ράμπλινγκ, λίγο πριν κάνει έρωτα, το ανάλαφρο γλίστρημα του χεριού στην τσάντα της, οι βίαιες πράξεις των χεριών.

Όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι και απλές υπονομεύσεις ενός ικανού σκηνοθέτη, σε μια χολιγουντιανή «παραγγελία». Διότι είναι ολοφάνερο ότι τελικά το έργο δεν είναι Λιούμετ, όσο και να προσπαθήσει κάποιος να του αναγνωρίσει «ελαφρυντικά», όπως στη δίκη η οποία διεξάγεται στην ταινία. Είναι όμως Πολ Νιούμαν. Ο σπουδαίος ηθοποιός κρατάει τα μπόσικα και αφήνει όλην την ταινία να στηριχτεί επάνω του. Μπορεί να τη σηκώσει!

Αξιολόγηση: **1/2

Διαβάστε επίσης

Ο Κουέντιν Ταραντίνο αποκαλύπτει ποια είναι η «καλύτερη» ταινία του

Heat me: Μεγάλη διάκριση για την ταινία της Κέλλυς Σαρρή στο Oscar Qualifying Galway Film Fleadh

Στον Paolo Sorrentino η «Καρδιά του Σεράγεβο» – «Μια ταινία πρέπει να έχει ατέλειες όπως η ζωή»