Η διαδικασία τακτοποίησης μιας κληρονομιάς παραμένει για πολλούς πολίτες μια από τις πιο περίπλοκες και χρονοβόρες φορολογικές υποχρεώσεις. Δηλώσεις, προθεσμίες, δικαιολογητικά και πολλαπλές επισκέψεις σε υπηρεσίες συνθέτουν ένα πλαίσιο που συχνά προκαλεί σύγχυση και καθυστερήσεις. Στο πεδίο αυτό επιχειρείται πλέον μια σημαντική αλλαγή, με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της διαφάνειας στις διαδικασίες μεταβίβασης περιουσίας.

Τρεις νέες ρυθμίσεις προωθούνται για να απλουστεύσουν τις φορολογικές διαδικασίες που συνδέονται με τις κληρονομιές. Το σχέδιο προβλέπει την ανάθεση της υποβολής του Ε9 στους συμβολαιογράφους, την αυτόματη ενημέρωση του Φορολογικού Μητρώου με τα στοιχεία των κληρονόμων και μια νέα ψηφιακή υπηρεσία που θα ενημερώνει εγκαίρως τους πολίτες για τις σχετικές προθεσμίες και υποχρεώσεις.

Η μεγαλύτερη αλλαγή αφορά το έντυπο Ε9, το οποίο μέχρι σήμερα έπρεπε να συμπληρώνεται ξεχωριστά από κάθε κληρονόμο, ανάλογα με το ποσοστό κληρονομιάς και την ύπαρξη ή μη διαθήκης. Με τη νέα ρύθμιση, το βάρος αυτό περνά στους συμβολαιογράφους, οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη να υποβάλλουν τη δήλωση ηλεκτρονικά για λογαριασμό των δικαιούχων.

Η μεταφορά αυτής της υποχρέωσης αναμένεται να περιορίσει τα λάθη και να επιταχύνει την ολοκλήρωση των δηλώσεων, καθώς θα πραγματοποιείται μέσα από τα συμβολαιογραφικά γραφεία. Παράλληλα, η αλλαγή απαλλάσσει τους πολίτες από μια διαδικασία που συχνά απαιτεί τεχνικές γνώσεις και επαφή με πολλαπλές υπηρεσίες.

Ωστόσο, το νέο σύστημα προϋποθέτει την πλήρη τεχνική διασύνδεση των συμβολαιογραφείων με τις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ – ένα στάδιο που, όπως επισημαίνουν επαγγελματικοί φορείς, χρειάζεται σαφές χρονοδιάγραμμα και οδηγίες για να αποφευχθούν καθυστερήσεις.

Αυτόματη ενημέρωση του Μητρώου

Η δεύτερη αλλαγή προβλέπει ότι το Φορολογικό Μητρώο θα ενημερώνεται αυτόματα μόλις εκδοθεί η ληξιαρχική πράξη θανάτου. Μέσα από τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων, θα αντλούνται τα απαραίτητα πιστοποιητικά – ύπαρξης διαθήκης, εγγυτέρων συγγενών, εκπροσώπησης – και θα διακόπτονται αυτόματα οι σχέσεις του αποβιώσαντος, όπως γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης.

Η διαδικασία αυτή αντικαθιστά τη μέχρι σήμερα υποχρέωση των συγγενών να μεταβαίνουν στις ΔΟΥ ή στα ΚΕΦΟΔΕ, συχνά με φυσική παρουσία και με πλήθος δικαιολογητικών. Το νέο σύστημα θεωρείται βήμα προς την πλήρη ψηφιοποίηση της σχέσης του πολίτη με το κράτος. Ωστόσο, μένει να φανεί αν οι διαλειτουργικότητες μεταξύ των δημόσιων βάσεων θα λειτουργήσουν χωρίς τεχνικά εμπόδια – πρόβλημα που έχει παρουσιαστεί σε ανάλογες εφαρμογές στο παρελθόν.

Ψηφιακές ειδοποιήσεις για υποχρεώσεις

Η τρίτη παρέμβαση αφορά τη δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας που θα λειτουργεί ως «φορολογικό calendar» για τους κληρονόμους. Το σύστημα θα αποστέλλει ειδοποιήσεις για δηλώσεις, πληρωμές και λήξεις προθεσμιών που σχετίζονται με την κληρονομιά, με στόχο να αποφεύγονται τα πρόστιμα και οι καθυστερήσεις.

Η υπηρεσία αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος του έτους μέσω του myAADE. Ωστόσο, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα κατά πόσο η νέα υποδομή θα είναι προσβάσιμη και για όσους πολίτες δεν διαθέτουν εξοικείωση με τις ψηφιακές εφαρμογές ή πρόσβαση σε ηλεκτρονικά μέσα.

Από τη γραφειοκρατία στην ψηφιακή μετάβαση

Οι αλλαγές αυτές εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα ψηφιοποίησης της φορολογικής διοίκησης, με στόχο να περιοριστεί η ανάγκη φυσικής παρουσίας στις υπηρεσίες και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Μέχρι σήμερα, οι κληρονόμοι υποχρεώνονταν να καταθέτουν ξεχωριστές δηλώσεις για κάθε βήμα – μεταβολές στοιχείων, διακοπή εργασιών, φόρο κληρονομιάς, Ε9 – με διαφορετικά έντυπα και προθεσμίες.

Η ενοποίηση των διαδικασιών αυτών σε μια ενιαία, ψηφιακή ακολουθία εκτιμάται ότι θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο, χωρίς να εξαλείφει ωστόσο τις ανησυχίες για την ομαλή μετάβαση από το χειρόγραφο στο ηλεκτρονικό περιβάλλον.

Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν ότι για να αποδώσουν τα νέα μέτρα απαιτείται σαφής καθορισμός αρμοδιοτήτων, πλήρης τεχνική υποστήριξη και διαρκής ενημέρωση των πολιτών. Σε διαφορετική περίπτωση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός κινδυνεύει να δημιουργήσει ένα νέο είδος «ψηφιακής γραφειοκρατίας», αντί να λύσει το πρόβλημα που επιχειρεί να αντιμετωπίσει.

Διαβάστε επίσης

ΔΝΤ: «Η αβεβαιότητα είναι η νέα κανονικότητα, προσδεθείτε»

Σε νέα ύψη η τιμή του χρυσού – Τρέχουν να πουλήσουν… χρυσές λίρες όσοι τις κατέχουν

Κληρονομικό δίκαιο: Πλεον δεν θα βαρύνουν τα χρέη τους κληρονόμους