Την ώρα που χιλιάδες κάτοικοι της Γάζας επέστρεφαν στις γειτονιές τους μετά την εκεχειρία, πολλοί από αυτούς γνώριζαν ήδη ότι τα σπίτια τους είχαν ισοπεδωθεί.

Όπως λέει στο BBC ο καθηγητής Andreas Krieg, ειδικός σε ζητήματα ασφάλειας στη Μέση Ανατολή από το King’s College London: «Είναι χειρότερο από το να ξεκινάς από το μηδέν – εδώ δεν ξεκινάς στην άμμο, ξεκινάς πάνω σε ερείπια».

Το επίπεδο καταστροφής στη Λωρίδα «ανέρχεται πλέον στο 84%. Σε ορισμένες περιοχές της Γάζας, όπως στην Πόλη της Γάζας, φτάνει έως και το 92%», σύμφωνα με τον Jaco Cilliers, ειδικό εκπρόσωπο του Προγράμματος Ανάπτυξης του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους.

Αυτή η καταστροφή έχει δημιουργήσει κολοσσιαίες ποσότητες μπάζων. Εκτιμήσεις της υπηρεσίας BBC Verify με βάση δορυφορικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι μπορεί να υπάρχουν πάνω από 60 εκατομμύρια τόνοι συντριμμιών που πρέπει να καθαριστούν.

Κάθε διαδικασία μεταπολεμικής ανοικοδόμησης πρέπει να ξεκινήσει με την απομάκρυνση των υπολειμμάτων του πολέμου.

Καθαρισμός των ερειπίων

Τα εκατομμύρια τόνοι συντριμμιών που καλύπτουν τώρα τη Λωρίδα της Γάζας δεν είναι απλώς σωροί από μπετόν και στριμμένο μέταλλο. Περιέχουν επίσης ανθρώπινα λείψανα και μη εκραγέντες πυρομαχικούς μηχανισμούς.

«Από άποψη ασφάλειας και ανθρωπιάς, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να κάνεις τους βομβαρδισμένους χώρους ασφαλείς», λέει ο πρώην διευθυντής της JCB, Philip Bouverat.

Ακολουθεί μια διαδικασία διαλογής, διαχωρισμού και θραύσης των συντριμμιών. Μετά την απομάκρυνση υλικών όπως πλαστικό και ατσάλι, το υπόλοιπο σκυρόδεμα μπορεί να θρυμματιστεί και να επαναχρησιμοποιηθεί.

Αυτό θα αποτελέσει τα θεμέλια της ανοικοδόμησης, αλλά οι προσπάθειες θα απαιτήσουν μαζικές εισαγωγές υλικών.

«Δεν πρόκειται να γίνει με φορτηγά που περνούν από τα σύνορα. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να χτίσουμε ένα λιμάνι βαθέων υδάτων, ώστε να μπορείς να φέρεις χιλιάδες κοντέινερ», πρόσθεσε ο κ. Bouverat.

Όταν οι χώροι καθαριστούν, μπορούν να αποκατασταθούν βασικές υπηρεσίες όπως το νερό, η αποχέτευση και το ρεύμα.

Νερό και αποχέτευση

Το καθαρό νερό είναι μια άμεση ανάγκη για τους κατοίκους της Γάζας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNICEF, πάνω από το 70% των 600 εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης της περιοχής έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές από τις 7 Οκτωβρίου 2023.

Μετά την εκεχειρία, ισραηλινοί στρατιώτες φωτογραφήθηκαν μπροστά σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων στην Πόλη της Γάζας που είχε πυρποληθεί λίγο πριν αποσυρθεί ο στρατός από τη θέση κοντά σε αυτή την υποδομή.

Η επεξεργασία λυμάτων είναι κρίσιμη για την αποφυγή της συσσώρευσης αποβλήτων και της εξάπλωσης ασθενειών. Γιατροί αναφέρουν υψηλά ποσοστά γαστρεντερίτιδας και κίνδυνο χολέρας σε ορισμένες περιοχές.

Δορυφορικές εικόνες δείχνουν ζημιές στους βιοπύργους του εργοστασίου επεξεργασίας λυμάτων Sheikh Ejleen, τους κύριους μηχανισμούς καθαρισμού των λυμάτων.

Και τα έξι εργοστάσια επεξεργασίας λυμάτων της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές, όπως ανέφερε ο Maher Najjar, αναπληρωτής διευθυντής της CMWU.

Οι επισκευές έχουν εμποδιστεί από τις συνεχιζόμενες επιθέσεις και την έλλειψη εργαλείων. Κάποια εργοστάσια έχουν χτυπηθεί ξανά μετά την επισκευή τους.

Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) δήλωσαν ότι οι ενέργειές τους βασίζονται σε «στρατιωτική αναγκαιότητα και διεθνές δίκαιο» για να αποτρέψουν την απειλή της Χαμάς.

Δορυφορικές εικόνες από τον Απρίλιο 2024 έδειχναν ότι μια μονάδα αφαλάτωσης θαλασσινού νερού που τροφοδοτούσε τη βόρεια Γάζα και την Πόλη της Γάζας ήταν ακόμη άθικτη, αλλά στις αρχές Μαΐου είχε καταστραφεί.

«Μιλάμε για κατεστραμμένα πηγάδια, δίκτυα, δεξαμενές, αγωγούς. Είναι πολύ δύσκολο να ξέρεις από πού να ξεκινήσεις. Για αρχή, χρειαζόμαστε τουλάχιστον 50 εκατομμύρια δολάρια για να αποκαταστήσουμε περίπου το 20% των υπηρεσιών», είπε ο Najjar.

«Οι συνολικές απώλειες αγγίζουν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια ή και περισσότερο».

Στέγαση

Δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν την καταστροφή στην περιοχή Sheikh Radwan, στη βορειοανατολική Πόλη της Γάζας.

Τον Αύγουστο, πριν o ισραηλινός στρατός καταλάβει την πόλη, οι δρόμοι ήταν σε μεγάλο βαθμό ανέπαφοι. Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, μεγάλες εκτάσεις είχαν ισοπεδωθεί καθώς ο στρατός εγκαθιστούσε βάση.

Το UNOSAT εκτιμά ότι 282.904 σπίτια και διαμερίσματα σε όλη τη Γάζα έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές – και ο αριθμός πιθανότατα είναι υποτιμημένος, καθώς δεν περιλαμβάνει τις πιο πρόσφατες επιχειρήσεις.

Η ζημιά στις κατοικίες αυξήθηκε απότομα στα μέσα του 2024, ταυτόχρονα με τις επιχειρήσεις στη Ράφα.

Ο Δήμος της Πόλης της Γάζας ανακοίνωσε ότι το 90% των δρόμων έχει καταστραφεί.

Σύμφωνα με την Shelly Culbertson, ανώτερη ερευνήτρια στη RAND Corporation, η ανοικοδόμηση της στέγασης «μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες».

«Μετά τους βομβαρδισμούς του 2014 και 2021 η ανοικοδόμηση ήταν αργή γιατί το Ισραήλ δεν επέτρεπε την εισαγωγή υλικών», είπε.

«Αν γίνει με τον ίδιο τρόπο τώρα, θα χρειαστούν 80 χρόνια. Με σωστό σχεδιασμό, λιγότερο».

Ενέργεια

Το ενεργειακό σύστημα της Γάζας ήταν ήδη εύθραυστο πριν από τον πόλεμο. Οι διακοπές ρεύματος ήταν συχνές και οι περισσότεροι ζούσαν με περιορισμένες ώρες ηλεκτρισμού ημερησίως.

Η ενέργεια προερχόταν κυρίως από γραμμές σύνδεσης με το Ισραήλ και τον θερμικό σταθμό παραγωγής ρεύματος της Γάζας, με ορισμένα φωτοβολταϊκά στις στέγες.

Από τις 11 Οκτωβρίου 2023, η Γάζα βιώνει σχεδόν πλήρες μπλακ-άουτ. Ο σταθμός παραγωγής ρεύματος είναι εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης καυσίμων, ενώ πολλά φωτοβολταϊκά έχουν καταστραφεί.

Περισσότερο από το 80% των υποδομών παραγωγής και διανομής ενέργειας έχουν καταστραφεί ή δεν λειτουργούν, με ζημιές που ξεπερνούν τα 494 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις Παγκόσμιας Τράπεζας, ΕΕ και ΟΗΕ.

Η εταιρεία GEDCO αναφέρει ότι το 70% των εγκαταστάσεών της έχει καταστραφεί. Βίντεο επαλήθευσης δείχνει την έδρα της εταιρείας να πλήττεται.

Γεωργία

Δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι 4 τ.χλμ. καλλιεργειών (κυρίως ελιές και εσπεριδοειδή) στα ανατολικά της Τζαμπαλίγια καταστράφηκαν.

Η ανάλυση δείχνει ότι το 82,4% των ετήσιων και το 97% των δενδρωδών καλλιεργειών έχουν καταστραφεί έως τις 10 Αυγούστου.

Αυτό, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς στη βοήθεια, οδήγησε σε λιμό στη Γάζα τον Σεπτέμβριο.

Για να ανακάμψει η γεωργία, η γη πρέπει να καθαριστεί από βόμβες και νάρκες «πολύ άμεσα». «Αν μπορούν να καλλιεργήσουν τη γη τους, θα μπορούν να τραφούν μόνοι τους», είπε ο Bouverat.

Εκπαίδευση

Περίπου οι μισοί κάτοικοι της Γάζας πριν από τον πόλεμο ήταν κάτω των 18 ετών, επομένως η ανοικοδόμηση σχολείων είναι κρίσιμη.

Τα σχολικά κτίρια χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια και αποτέλεσαν στόχους του ισραηλινού στρατού, με το επιχείρημα ότι φιλοξενούσαν κέντρα διοίκησης της Χαμάς.

Η UNRWA, που λειτουργούσε 288 σχολεία στη Γάζα, αναφέρει ότι το 91,8% των σχολικών κτιρίων χρειάζονται «πλήρη ανοικοδόμηση ή μεγάλες επισκευές».

Τα πανεπιστήμια επίσης υπέστησαν μεγάλες ζημιές: Τον Δεκέμβριο 2023, το Πανεπιστήμιο αλ-Άζχαρ καταστράφηκε από τον ισραηλινό στρατό. Παρόμοια τύχη είχε και το Πανεπιστήμιο Israa, που χρησιμοποιήθηκε προσωρινά ως βάση.

Διαβάστε επίσης:

Αυτός είναι ο οδικός χάρτης της Ευρώπης για την άμυνα – Η αεράμυνα, τα drones, η AI και ο ηλεκτρονικός πόλεμος

Πούτιν: Η Ε.Ε. σταμάτησε να αγοράζει πετρέλαιο από εμάς και ανέβηκαν οι τιμές

Ποια ειρήνη; – Ο Νετανιάχου βάζει ξανά στο στόχαστρο το Ιράν