Σε 6+1 προϋποθέσεις για μια συνεκτική εθνική στρατηγική όσον αφορά την εξωτερική πολιτική και τα εθνικά θέματα, αναφέρεται ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σε σημερινό του άρθρο στην «Καθημερινή».

Ο Αλέξης Τσίπρας ξεκινά ορίζοντας την μεγάλη εικόνα, λέγοντας δηλαδή ότι διανύουμε μία περίοδο γεωπολιτικών αλλαγών όπου με την επανεκλογή Τραμπ, «οι ΗΠΑ επιλέγουν η μετάβαση αυτή (σ.σ. σε έναν νέο πολυπολικό κόσμο) να γίνει με σημείο αναφοράς “το δίκαιο του ισχυρού” και την υιοθέτηση μεγάλου μέρους των κυνικών αξιών των πιο ισχυρών, αυταρχικών καθεστώτων». 

Ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει πως «σε αυτή τη νέα ιστορική περίοδο είναι πιο αναγκαίο από ποτέ η Ελλάδα να θωρακιστεί απέναντι στο ενδεχόμενο νέων κρίσεων και προκλήσεων, αναβαθμίζοντας την ανθετικότητα του κράτους, των θεσμών, της οικονομίας και των υποδομών της». Και πως θα πρέπει «να μπορέσει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες και δυνατότητες που ανοίγονται για να επεκτείνει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και να αναβαθμίσει τον διεθνή της ρόλο και την ισχύ της, ως ευρωπαϊκού πυλώνα ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή».

Αυτό, τονίζει, «απαιτεί μια νέα εθνική πυξίδα, βασισμένη σε μια ενεργητική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, μακριά τόσο από τον εθνικισμό και τη φοβικότητα, όσο και από την επικίνδυνη λογική του δεδομένου και πειθήνιου συμμάχου».

Υπενθυμίζει ότι τον Δεκέμβριο του 2024 είχε στηρίξει (στο πλαίσιο Συνεδρίου του Βήματος για τα 50 χρόνια Εξωτερικής Πολιτικής) «τις συνομιλίες των ΥΠΕΞ Ελλάδας – Τουρκίας για την προσφυγή των χωρών μας στη Χάγη για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ με συγκεκριμένες κόκκινες γραμμές, τονίζοντας την αντίθεσή μου τόσο στη λογική του εθνικισμού ή της αναβλητικότητας, όσο και στη λογική του “λύση να ‘ναι και ό,τι να ‘ναι”». Δυστυχώς, επισημαίνει, «στο ίδιο συνέδριο ο κ. Μητσοτάκης ενταφίασε αυτές τις συνομιλίες, χωρίς ποτέ να εξηγήσει γιατί. Ήταν σαφές ότι και σε αυτήν την περίπτωση δεν διέθετε ένα σχέδιο με αρχή, μέση και τέλος».

Στη συνέχεια ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει, ότι σχεδόν ένα χρόνο μετά στο πλαίσιο της συζήτησης στη Βουλή για την Εξωτερική Πολιτική, ο πρωθυπουργός «ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά στη Βουλή και χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις την οργάνωση διάσκεψης με τη συμμετοχή χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, που θα επικεντρωθεί μεταξύ άλλων στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών». Σημειώνει ότι η ανακοίνωση αυτή συμπίπτει με τις δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ για την επίλυση προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και με την επικράτηση του κεντροαριστερού υποψηφίου στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, που ανοίγει ξανά ελπίδες για την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Κάνει δε την εκτίμηση ότι «η πρωτοβουλία ανήκει στην αμερικανική κυβέρνηση και στην όψιμη επιθυμία του προέδρου Τραμπ να δείχνει επισπεύδων προς την επίλυση διεθνών διαφορών, φιλοτεχνώντας την εικόνα του παγκόσμιου ειρηνοποιού ηγέτη».

Σε κάθε περίπτωση, σε όποιον και αν ανήκει η πρωτοβουλία αυτή, προειδοποιεί ότι την ελληνική πλευρά ότι «θα πρέπει να αποσαφηνίσει με πλήρη ειλικρίνεια και εκ των προτέρων το πλαίσιο της διάσκεψης» με δεδομένη την συμπάθεια που δείχνει ο πρόεδρος Τραμπ προς τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν εν αντιθέσει της στάσης του απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό. Αν αυτή η διάσκεψη αποτελεί ελληνική πρωτοβουλία, τονίζει, «μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αν υπάρχει συναντίληψη των ΗΠΑ με τις ελληνικές θέσεις, που άλλωστε στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο. Αν δεν υπάρχει συναντίληψη, δεν έχει νόημα η ενεργοποίηση της ελληνικής πρωτοβουλίας».

Η «πυξίδα» για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων και την εξασφάλιση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας

Αν η πρωτοβουλία δεν ανήκει στην ελληνική πλευρά, προειδοποιεί ότι αυτή η πρωτοβουλία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Για να μη συμβεί αυτό, τονίζει ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί μια συνεκτική στρατηγική «για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων και την εξασφάλιση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας, με διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή μας» που θα περιλαμβάνει τους εξής 6+1 άξονες:

Πρώτον, κεντρικός άξονας της στρατηγικής μας πρέπει να είναι ο συντονισμός με την Κυπριακή Δημοκρατία και η αποκλειστική συμμετοχή της στη διάσκεψη. Την ίδια στιγμή πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε η διάσκεψη να συνεισφέρει στην επανεκκίνηση των συνομιλιών για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση του πλαισίου Γκουτέρες, σε μία περίοδο που δημιουργούνται ελπίδες σε αυτήν την κατεύθυνση.

Δεύτερον, απαραίτητη είναι η κινητοποίηση της Ε.Ε. για την Ανατολική Μεσόγειο και η αξιοποίηση των ευρωτουρκικών σχέσεων. Η ευρωπαϊκή εκπροσώπηση στη διάσκεψη αποτελεί εγγύηση για την Ελλάδα και την Κύπρο τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο θέσεων.

Τρίτον, η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει, παράλληλα, την πραγματοποίηση Συνόδου Ε.Ε. – Ανατολικής Μεσογείου και –όπως έχω προτείνει από το 2021– τη διασύνδεση της αναθεωρημένης Τελωνειακής Συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας (ή μιας Συμφωνίας Επενδύσεων και Εμπορίου Ε.Ε. – Τουρκίας) με την κατάθεση συνυποσχετικού με την Τουρκία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ. Ειδικά σε μία περίοδο που η Ε.Ε. έχει βάλει ως προτεραιότητα τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών, η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να στηρίξουν αυτήν την προοπτική θέτοντας προϋποθέσεις που αφορούν τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Ενώ ταυτόχρονα πρέπει να πρωτοστατήσουν ώστε η Ε.Ε. να αναβαθμίσει τον διεθνή ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό το πλαίσιο, η Σύνοδος των Ευρωπαϊκών Χωρών του Νότου, που καθιερώθηκε το 2016, έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία.

Τέταρτον, στο πλαίσιο της πρότασης που κατέθεσα τον Νοέμβριο 2022 στη Λευκωσία, τόνισα την ανάγκη η Ελλάδα να προβεί σε πρωτοβουλίες για οριοθέτηση της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας της με όμορες χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι αυτές πρέπει να συνδέονται με την εκεί επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. (νότια και ανατολική Κρήτη, Καστελλόριζο). Σήμερα μια τέτοια απόφαση είναι ακόμη πιο σημαντική.

Πέμπτον, πρέπει να υπάρξει ελληνικός σχεδιασμός για παράλληλες, συντονισμένες διμερείς οριοθετήσεις σε μια ορισθείσα περιοχή και (αν χρειαστεί) παράλληλες προσφυγές προς συνεκδίκαση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αν δεν σημειωθεί πρόοδος εκ των προτέρων στις διαπραγματεύσεις σε διμερές επίπεδο για την Ανατολική Μεσόγειο με κάθε όμορη χώρα και ειδικά την Τουρκία και τη Λιβύη, η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μια διάσκεψη όπου Αγκυρα και Τρίπολη μαζί (και μάλιστα κατόπιν πρόσκλησης της Ελλάδας) θα εμμείνουν στις θέσεις τους για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι μεγάλη.

Εκτον, πρέπει να διευθετηθεί η εκπροσώπηση της Λιβύης με τρόπο που θα συμπεριλαμβάνει τη Βεγγάζη και κυρίως να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον συντονισμό με την Αίγυπτο.

Και καταλήγει τονίζοντας πως «οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι ραγδαίες και τα νερά στα οποία πλέουμε αχαρτογράφητα», επομένως «απαιτείται σχέδιο και στρατηγική». Κάτι που σύμφωνα με την κριτική που ασκεί στον Κυριάκο Μητσοτάκη, η κυβέρνηση δεν είχε, αντιθέτως λειτούργησε με γνώμονα το εκλογικό όφελος, σήμερα όμως πρέπει να διαμορφώσει μια εθνική πυξίδα, διαφορετικά κινδυνεύει να ρίξει τη χώρα στα βράχια. 

Διαβάστε επίσης:

ΟΣΕ: Μεθοδεύσεις για εκποίηση της Καρόλου, προορίζουν το κτίριο για… ξενοδοχείο – Ερωτηματολόγιο Παληού, τι καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι

KKE για Διονύση Σαββόπουλο: «Τα τραγούδια του επηρέασαν συνειδήσεις»

Ανατροπή από Marc: Καρυστιανού, Σαμαράς, Τσίπρας «ξαναφτιάχνουν» την αντιπολίτευση και απειλούν τη ΝΔ