Ένα μικρό ωδικό πουλί στη Νέα Γουϊνέα ανέτρεψε μια μακροχρόνια παραδοχή της βιολογίας: ότι τα πουλιά δεν είναι τοξικά.

Για δεκαετίες, οι επιστήμονες πίστευαν πως τα πουλιά βασίζονται αποκλειστικά στην πτήση, την επαγρύπνηση και την κοινωνική συμπεριφορά για να αποφύγουν τους θηρευτές.

Μετά ανακάλυψαν το hooded pitohui (Pitohui dichrous) και ανατράπηκαν όσα ήμεραν.

Το pitohui χρησιμοποιεί «χημική άμυνα», όπως τα δηλητηριώδη φίδια και οι τοξικοί βάτραχοι.

Η τοξικότητα του pitohui ανακαλύφθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 από τον ορνιθολόγο Jack Dumbacher, ο οποίος παρατήρησε ότι η επαφή με τα φτερά και το δέρμα του πουλιού προκαλούσε μούδιασμα, μυρμήγκιασμα και αίσθηση καψίματος.

Αν και οι τοπικές κοινότητες γνώριζαν εδώ και καιρό ότι το πουλί δεν είναι βρώσιμο, η αιτία δεν είχε ποτέ μελετηθεί επιστημονικά.

Το 1992, δημοσιεύτηκε έρευνα που επιβεβαίωσε ότι το pitohui έχει βατραχοτοξίνη, μία από τις ισχυρότερες νευρο- και καρδιοτοξίνες.

Η βατραχοτοξίνη επηρεάζει το νευρικό σύστημα παρεμβαίνοντας στα κανάλια νατρίου, προκαλώντας ανεξέλεγκτη νευρική δραστηριότητα, παράλυση και επικίνδυνες καρδιακές αρρυθμίες.

Σε ανθρώπους, η επαφή με μικρές ποσότητες οδηγεί σε μούδιασμα και κάψιμο, ενώ μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να είναι θανατηφόρες.

Το pitohui, ωστόσο, δεν εγχέει το δηλητήριο· η τοξικότητα εκδηλώνεται μόνο μέσω επαφής ή κατάποσης.

Σημαντικό εύρημα της έρευνας ήταν ότι το pitohui δεν παράγει μόνο του τη βατραχοτοξίνη. Την αποκτά μέσω της τροφής του, κυρίως από σκαθάρια του γένους Choresine, τα οποία περιέχουν την ίδια τοξίνη. Η διαδικασία αυτή, γνωστή ως αποθήκευση (sequestration), θυμίζει τον τρόπο με τον οποίο οι δηλητηριώδεις βάτραχοι αποκτούν τις τοξίνες τους και εξηγεί γιατί χάνουν την τοξικότητά τους σε αιχμαλωσία.

Το ερώτημα πώς το ίδιο το πουλί επιβιώνει από μια τόσο ισχυρή τοξίνη απαντάται σε μοριακό επίπεδο. Το pitohui διαθέτει τροποποιημένα κανάλια νατρίου που μειώνουν την ευαισθησία του στη βατραχοτοξίνη, επιτρέποντάς του να τη συσσωρεύει χωρίς θανατηφόρες συνέπειες. Παρόμοιοι μηχανισμοί έχουν εξελιχθεί ανεξάρτητα και σε άλλα τοξικά ζώα.

Η τοξικότητα προσφέρει εξελικτικό πλεονέκτημα, κυρίως μέσω της αποτροπής των θηρευτών. Ο έντονος πορτοκαλί και μαύρος χρωματισμός του pitohui λειτουργεί ως προειδοποιητικό σήμα.

Έρευνες δείχνουν ότι τα αρπακτικά μαθαίνουν να αποφεύγουν αυτά τα πουλιά.

Παρότι το pitohui είναι το πιο τοξικό γνωστό πουλί, παρόμοιες, αν και ασθενέστερες, τοξίνες έχουν βρεθεί και σε άλλα είδη της Νέας Γουινέας.

Η ανακάλυψη του πουλιού άλλαξε ριζικά την επιστημονική κατανόηση της τοξικότητας. Έδειξε πως ισχυρές τοξίνες μπορούν να μετακινούνται μέσα στα τροφικά πλέγματα και να εμφανίζονται σε απρόσμενους οργανισμούς, ενώ βοήθησε στη η μελέτη της βατραχοτοξίνης.

Διαβάστε επίσης:

Η Μεσόγειος άλλαξε: Πάνω από 1000 ξενικά είδη απειλούν το οικοσύστημα – Τι αναφέρουν στο pontiki από το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος

Η Αρκτική βίωσε την πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ – Πρωτοφανής υποχώρηση του θαλάσσιου πάγου

Στο… μαύρο σκοτάδι η Σουηδία: Μόνο μισή ώρα ήλιου στη Στοκχόλμη το πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου